„Siła i Światło” SA w Warszawie

   „Siła i Światło” była pierwszą spółką zarejestrowaną w II RP w dniu 5 grudnia 1918 r. Przesłanką, która kierowała grupą założycieli, do których należeli m.in.: Józef Evert, Zygmunt Chrzanowski, Henryk Grohman, inż. Wiesław Gerlicz, Kazimierz Olszowski, Stanisław Karłowski, Maciej ks. Radziwiłł, Oskar Saenger, Gabriel Sokolnicki, Andrzej Wieniawski oraz Seweryn Czetwertyński, było przejęcie z rąk kapitału obcego istniejących zakładów energetycznych, a następnie podjęcie inwestycji w przemyśle energoelektrycznym oraz elektryfikacja kraju.

    Spółka miała siedzibę w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 94. Kapitał zakładowy Spółki wynosił w chwili rejestracji 10 000 000 mkp. W  kolejnych  latach  został  powiększony,  najpierw  do 300 000 000 mkp,  a  następnie (w 1923 r.) w wyniku kredytu zamienionego następnie na akcje – o 2 600 000 000 mkp. Kapitał Spółki w 1935 r. wynosił 5 200 000 zł, podzielony na 41 800 akcji na okaziciela i 10 400 akcji imiennych uprzywilejowanych o nominale 100 zł.

 Pierwszymi inwestycjami były elektrownie w Zagłębiach Dąbrowskim i Krakowskim oraz w Pruszkowie. Przejęte zakłady dokapitalizowano oraz rozbudowano. W 1927 r. powstała spółka „Société Belgo-Polonaise de Force et de Traction Electriques”, której „Siła i Światło” była 25-proc. udziałowcem przy zachowaniu prawa do 50% głosów. Umożliwiło to napływ kapitałów zagranicznych do Polski.

   W skład „Siły i Światła” wchodziło 13 spółek przez nią utworzonych lub przejętych (m.in. elektrownie, linie kolejowe, Polskie Radio czy spółka Miasto-Ogród „Podkowa Leśna”). Zgrupowanie Elektryfikacyjne „Siła i Światło” uznawane było za biznesową chlubę narodową przedwojennej Polski. W latach 1926-1931 Spółka płaciła dywidendę dochodzącą nawet do 10%, a w latach 1933-1936 – 3%−4%; ocenia się, że przez 21 lat działalności zrealizowała inwestycje o wartości ówczesnych 30 000 000 dolarów.

 Dwujęzyczna akcja na okaziciela spółki „Siła i Światło” SA o wartości nominalnej 100 zł z 1935 r.

Źródła:

Dróżdż G.: Siła i Światło – biznes i patriotyzm. Parkiet.com 2011.

Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1938. Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1938.

Wilczek M.T.: Papiery wartościowe przemysłowych spółek akcyjnych dwudziestolecia międzywojennego. Wybór, UE Katowice 2016.