Centralny bank spółdzielczości na ziemiach zaborców najpóźniej powstał w zaborze rosyjskim, bo dopiero w 1909 r. Kapitał Banku został pozyskany drogą subskrypcji akcji, głównie od spółdzielni (66% akcji) i osób prywatnych.
W latach 1912-1913 bank wypłacał 6,5% dywidendę. W okresie inflacji bank upodobnił się do banków kredytu krótkoterminowego, tracąc charakter centralnego banku spółdzielczości. W latach 20. XX w. powiązany przez osobę Zygmunta Chrzanowskiego z poznańskim Bankiem Związku Spółek Zarobkowych. Bank miał oddziały w Warszawie i w Wilnie. Kapitał akcyjny Banku prezentował się następująco: w 1909 - 1 000 000 rb; 1919 - 8 000 000 mkp; 1924 - 20 000 000 000 mkp; 1928 - 3 000 000 zł. Prezesami Banku byli w 20. leciu międzywojennym Zygmunt Chrzanowski, a później Tadeusz Sułowski. Podczas II wojny światowej działał pod kontrolą niemiecką. W styczniu 1945 r. w zawierusze wojennej przeniesiony do Brwinowa, powrócił po kilku miesiącach do Warszawy. Koncesję odebrano mu rok później, a w 1949 r. postawiono w stan likwidacji.
Budynek Banku, wzniesiony w latach 1912-1917 wg projektu Jana Heuricha, jest obecnie siedzibą Krajowej Rady Spółdzielczej, mieści również Muzeum Historii Spółdzielczości w Polsce, a także oddziału banku Pekao SA.
Akcja imienna Banku Towarzystw Spółdzielczych o wartości nominalnej 500 zł emisji z 1929 r.
Gmach Banku Towarzystw Spółdzielczych w Warszawie, tzw. dom „Pod Orłami” . Fotografia H.Poddęskiego z 1929 r.
P.S. Mocno odległą od historii Banku, ale nieodległą od budynku jest informacja, że w grudniu 1964 r. nieopodal dokonano napadu na konwój wiozący utarg Centralnego Domu Towarowego. Zginęło dwóch strażników, a łup wyniósł ponad 1 300 000 zł. Sprawców nie złapano.
P.S.2 Następna notka będzie w niedzielę, 23 grudnia, a nie w wigilijny wieczór.
Źródła:
Morawski W. Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku, Muza SA, Warszawa 1998.
www.bcpw.bg.pw.edu.pl
wikipedia.pl
Inne tematy w dziale Gospodarka
