Liban. Wspomnienie sprzed wojny (04)

Poprzednia notka: tu

Dzień 4 wizyty w Libanie. Trasa na dziś:

BEJRUT – BCHARRE - QUADISHA – BEJRUT

Wycieczka na północ kraju, do słynnych libańskich lasów cedrowych, skąd już król Salomon czerpał budulec do wznoszenia świątyń i pałaców. Do dziś w cieniu zbocza es–Sawad rosną okazałe drzewa cedrowe.

Naturalnie cedr występuje w łańcuchach górskich Taurus i Antytaurus, na terenie Libanu, Syrii i Turcji. Rośnie w lasach na wysokości do 1300 – 1500 m n.p.m., wraz z jodłą syryjską i jałowcem cuchnącym. Od czasów starożytnych był intensywnie wycinany jako cenny materiał budulcowy, tak, że obecnie jest rzadki. Jest uprawiany w wielu krajach świata, w Europie tylko w regionach o łagodnym klimacie, w Europie Zachodniej nieraz tworzy całe zagajniki. Sprowadzono został do Europy już w XVI wieku.

W Biblii hebrajskie słowo erez wymienione jest kilkadziesiąt razy i badacze roślin biblijnych są zgodni, że oznacza ono cedr libański. Prawdopodobnie jednak słowem tym opisano również niektóre inne rodzaje drzew iglastych: jałowca, jodłę, sosnę, czy nawet tamaryszek. W Księdze Izajasza (35,2) cedr nazywany był „chwałą Libanu”, w poezji symbolizował dostojeństwo, siłę i majestat (Ez 31,2-9). Najbardziej kojarzony z cedrem jest król Salomon, który rozprawiał o drzewach „od cedrów na Libanie aż do hizopu rosnącego na murze” (1 Krl 4,33). Do budowy Świątyni Jerozolimskiej sprowadził duże ilości drzewa cedrów libańskich, tak, że mówiono o niej nawet „dom lasu Libanu” (1 Krl7,2). Cedry nie rosły w Palestynie, kupował je od Hirama I, króla Tyru (1Kl 5,1-10; 7,1-8) i płacił za nie pszenicą, jęczmieniem, oliwą i winem (2 Krn 2,14-15). Hareuveni twierdzi, że nie tylko do budowy świątyni użył drewna cedrów, ale także zasadził je na dziedzińcu świątyni, o czym świadczyć ma tekst w Księdze Psalmów (92,13-14): "Sprawiedliwy zakwitnie jak palma, rozrośnie się jak cedr na Libanie. Zasadzenie w domu Pańskim rozkwitną na dziedzińcach naszego Boga".

Kilka kolejnych libańskich mądrości:

Chrześcijanin w Libanie – to brzmi dumnie!

Nie zapomnij o napiwkach! Szczególnie u chrześcijan.

Dla większości Libańczyków nigdy nie było, nie ma i nie będzie Izraela – oficjalnie.

Wyglądaj tak jak musisz, jedz tak jak lubisz – mądrość libańska

Przy libańskim stole jedz pij i popuszczaj pasa!

Dosyć częste widoki na tej trasie.

Ciekawostki:

1. Najbogatszy Libańczyk to Najib Mikati z majątkiem wartym ponad $3,3 mld (około 12,7 miliardy złotych).

2. W Libanie osoba pełnoletnia średnio spożywa rocznie około 2,4 litry czystego alkoholu.

3. Narodowym alkoholem jest anyż (chyba anyżówka?! [eMTeWu])

4. Najwięcej pije się spirytusu – 52,7%, następnie wina – 29%, piwa – 18%, oraz pozostałe napoje alkoholowe – 0,3%.

5. W kraju tym obowiązkowa nauka trwa 9 lat.

6. Początek edukacji rozpoczyna się w wieku 6 lat.

7. Średni poziom IQ wynosi 82.

8. Zmiana czasu letniego na zimowy (przesunięcie wskazówek zegara o godzinę do tyłu) jest w ostatnią niedzielę października.

9. Narodowym drzewem jest cedr libański.

10. W terenie zabudowanym dozwolona prędkość to 50 km/h.

11. Poza terenem zabudowanym dozwolona prędkość to 100 km/h.

12. Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi osoby prowadzącej samochód wynosi 0,5 promila.

Wizyta w położonej na skraju doliny wiosce Bcharre, miejscu urodzenia Khalil Gibrana, autora poetyckiego bestseleru pod tytułem „Prorok”.

Kilka myśli Gibrana z jego twórczości:

Mylą się ci, którzy wyobrażają sobie, że miłość rodzi się przez długi okres wspólnego życia i znajomości. Prawdziwa miłość jest córką duchowego porozumienia, które albo pojawia się od razu, albo wcale.

Postaraj się odkryć to, co w danym człowieku najlepsze, i powiedz mu o tym. Każdy z nas potrzebuje takiego lustra.

Bez marzeń związek małżeński może być jedynie ciągiem obiadów i kolacji spożywanych w zaciszu domowej kuchni.

Historia (c.d.)

Pod koniec pierwszej kadencji Debbasa, która upływała w 1932, doszło do podziału Izby Deputowanych w sprawie wyboru nowej głowy państwa. Jedni popierali Biszara al-Churiego, inni Émile Eddé. Aby przełamać impas część posłów zaproponowało Szejka Muhammada al Jisra, który był premierem i liderem muzułmanów z Trypolisu. Aby nie dopuścić do wybrania muzułmanina na stanowisko prezydenta, francuski Wysoki Komisarz Henri Ponsot dnia 9 maja 1932 r. zawiesił konstytucję i przedłużył kadencję Debassa o rok.

Niezadowolone z takiego obrotu spraw francuskie władze odwołały Ponsota i mianowały na jego miejsce Damiana de Martel. Nowy Wysoki Komisarz 30 stycznia 1934 r. mianował Habiba Paszę as-Saada na prezydenta. Jego kadencja trwała dwa lata.

Winiarnie Libanu: Château Massaya

Założona - w połowie lat 90-tych - przez Ramzi i Sami Ghosn i ich francuskich partnerów - braci Brunier oraz Dominica Hébrard. Winnica produkuje trzy typy czerwonego wina, dwa białe i różowe, które w rekordowym czasie doszły na szczyt na rynkach Francji, jak i Wielkiej Brytanii (w Paryżu można je znaleźć w hotelu Ritz, Le Crillion i Georges V).

Château Massaya Classic - czerwone

Château Massaya Classic -białe

Château Massaya Złota Rezerwa/ Gold Reserve -czerwone

Château Massaya Rosé - różowe

Château Massaya Silver Selection - białe

Religie (4). Melechici

Trzecim pod względem liczby ludności (około 5% całej ludności kraju) Kościołem w Libanie jest Kościół Melechicki. Nazwa Melechici pochodzi od aramejskiego słowa malek (król), i tak byli na Bliskim Wschodzie nazywani zwolennicy soboru Chalcedońskiego z 451 roku przez odpadłych przez schizmę Koptów i Ormian.

Dla Melechitów, w przeciwieństwie do lewantyńskich aramejskich Kościołów to język grecki i grecka kultura była kultywowana i w obrządku stosowana. Po podboju arabskim Melechici zachowali swoje kulturalne wpływy, co naraziło ich na wrogość ze strony krzyżowców w trakcie krucjat. W 1729 roku papież Benedykt XIII zawarł unię kościelną z melechickim patriarchą Antiochii Cyrylem IV.

Jednak unia z Rzymem nie przełamała wielowiekowych barier. Z jednej strony misjonarze przybyli z Europy na Bliski Wschód wpływali na latynizację liturgii i obrządku melechickiego, a z drugiej sami wierni tego kościoła widzący korzyści wynikające z kontaktów z „łacinnikami” przechodzili do Kościoła rzymskiego, co wywoływało spory i pretensję przez cały XIX wiek. Szczególnie na terenach dzisiejszego Libanu a także Izraela/Palestyny historycy odnotowali masowy odpływ całych parafii obrządku melechickiego do rytu rzymskokatolickiego.

Proces ten był powstrzymywany przez Watykan, który był świadom historycznego dziedzictwa melechickiego. Tym samym Kościół melechicki zyskał renomę kościoła „arabskiego”, chociaż jego początki są ściśle związane z greckimi korzeniami.

Na terenie dzisiejszego Libanu jest 7 arcybiskupstw melechickich min. w Sydonie, Tyrze, Trypolisie i Byblos.

Wjazd do świętej doliny Quadisha, która w czasach otomańskich służyła maronitom za schronienie. Znajduje się tu klasztor maronicki św. Antoniego Qozhaya, którego część wykuta jest w skale. Wokół klasztoru rozpościera się piękny widok na dolinę i lasy cedrowe.

Dolina Quadisha (Wadi Kadisza) − dolina znajdująca się na granicy jednostek administracyjnych Kada Baszarri i Kada Zagharta w Dystrykcie Północnym w Libanie. W dolinie znajduje się koryto rzeki Kadisza, która w okolicach Trypolisu nazywana jest Nahr Abu Ali. Kadisza znaczy w języku aramejskim święta.

Dolina znajduje się u podnóża Mount al-Makmal w północnym Libanie. Ściany doliny posiadają wiele grot, często na wysokości powyżej 1000 m n.p.m.

Las Bożych Cedrów – rezerwat cedrów libańskich w rejonie miasta Baszarri w Libanie. Niewielki las na zboczach góry Makmal na wysokości ponad 2000 m n.p.m. Jest to pozostałość lasów, które kiedyś porastały większość szczytów gór Liban. Najstarsze z drzew w rezerwacie mają ponad 1500 lat.

Krupówki. Krupówki wszędzie

Klasztor maronicki św. Antoniego Qozhaya

Jest on poświęcony św. Antoniemu Wielkiemu. Jest powszechnie nazywany Qozhaya, w nawiązaniu do doliny, w której się znajduje. Dolina Qozhaya, wraz z doliną Qannoubine, z którą jest połączona z zachodem, tworzy dolinę Qadisha. Etymologia imienia Qozhaya różni się w zależności od opinii uczonych. Jednak w ostatnich latach przyjmowano pochodzenie syryjskie i w przybliżeniu przekłada się na skarb życia. Qozhaya uważana jest za jeden z najstarszych klasztorów w dolinie Qadisha. Przywiązanych jest do niego kilka pustelni, a w pewnym okresie (prawdopodobnie w XII wieku ne) była to Stolica Maronitów. W 1584 r. Zainstalowano pierwszą drukarnię na Bliskim Wschodzie. W 1708 r. Przekazano klasztor nowo powstałemu zakonowi maronitów libańskich.

Obecnie nadal należy do tego Zakonu. Dzięki posiadaniu dużych obszarów w dolinie, w Ain-Baqra i Jedaydeh, Qozhaya jest jednym z najbogatszych klasztorów Zakonu. Wspiera utrzymanie ubogich klasztorów Zakonu.