Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych

   Ustawą z dnia 23 czerwca 1921 r. powołano do życia Polską Dyrekcję Ubezpieczeń Wzajemnych. Jej celem było prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. Obszar działania Dyrekcji nie obejmował ziem byłego zaboru pruskiego. Początkowo traktowana jako instytucja samorządowa, Dyrekcja została w 1924 r. uznana za instytucję publiczno-prawną. W tym czasie zarząd kolegialny zastąpiono stanowiskiem prezesa.

   W 1927 r. rozporządzeniem Prezydenta RP Polską Dyrekcję Ubezpieczeń Wzajemnych przekształcono w Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych. Najwyższą władzę sprawował w nim dyrektor naczelny, mianowany przez Ministra Skarbu. W Zakładzie istniała Rada złożona z 20 członków powoływanych na 3 lata, z których 13 wybierały sejmiki wojewódzkie, 4 rady miejskie miast: Krakowa, Lwowa, Łodzi i Wilna, a 3 wskazywał Minister Skarbu. Zarząd centralny obejmował pięć dyrekcji: administracyjną, finansową, przymusowych ubezpieczeń budowli od ognia, dobrowolnych ubezpieczeń od ognia, ubezpieczeń plonów od gradobicia i ubezpieczeń żywego inwentarza.

   27 października 1933 r. decyzją Prezydenta RP Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych przejął Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych m. st. Warszawy. Od tego czasu Rada składała się z 24 członków, dodatkowi to 2 wybranych z Warszawy, jeden wybrany przez Śląską Radę Wojewódzką i kolejny wybrany przez Ministra Skarbu. Liczba centralnych dyrekcji została zmniejszona do 3: przymusowych ubezpieczeń, umownych ubezpieczeń i administracyjnej. Zakład miał siedzibę w Warszawie przy ul. Kopernika 36/40.

   Przez długie lata (1926–1935) dyrektorem PZUW był prof. dr Władysław Strzelecki. Jego następcą był Bronisław Ziemięcki, b. Minister Pracy i Opieki Społecznej.

   Na początku lat 30. XX w. Radę Zakładu tworzyli: dr Jan Stanisław Łazowski (komisarz rządowy), Władysław Strzelecki (prezes), Stefan Boguszewski, Wacław Chowaniec, Stanisław Czekanowski, Jerzy Dodacki, Franciszek Filipski, Józef Folejewski, dr Maurycy Zdzisław Jaroszyński, dr Roman Krogulski, Władysław Kuczyński, Felicjan Lechnicki, Zygmunt Limanowski, Kazimierz Laszkiewicz, Jan Łokuciewski, Kazimierz Maksymowicz, Antoni Pacholczyk, inż. Franciszek Płaszewski, Tadeusz Straszyński, dr Piotr Wielgus, Stanisław Wołk i Bronisław Zamięcki. W kolejnych latach komisarzem rządowym był Stanisław Korwin-Piotrowski.

   Zarząd w tym czasie prezentował się następująco: Władysław Strzelecki, Leon Ringman, dr Herman Horowitz, Władysław Gustowski, inż. Lucjan Fickie, Zygmunt Ponikowski, Wacław Albrycht, Jan Lipski i Oswald Einfield.

   Zakład  miał  oddziały  w  Białymstoku   przy  ul.  Warszawskiej  7,  w   Brześciu   n/Bugiem   przy   ul. Dąbrowskiego 14, w Katowicach przy pl. Wolności 2, w Kielcach przy ul. Sienkiewicza 30, w Krakowie przy ul. Dunajewskiego 3, w Lublinie przy Krakowskim Przedmieściu 78, we Lwowie przy ul. Mochnackiego 14, w Łodzi przy ul. Kościuszki 57, w Łucku przy ul. Dominikańskiej 36, w Słonimiu przy ul. Kościuszki 2, w Stanisławowie przy ul. Jachowicza 3, w Tarnopolu przy ul. Mickiewicza 47, w Warszawie przy ul. Kopernika 36/40 i w Wilnie przy ul. Zawalnej 2.

Dowód ubezpieczenia od ognia Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych z 1938 r.

Źródła:

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 27 maja 1927 r. o przymusie ubezpieczenia od ognia i o Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych. Dz.U. 1927, nr 46, poz. 410.

Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1934. Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1934.

Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1932. Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1932.

Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1938. Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1938.

Szczęśniak M.: Ubezpieczenia w latach międzywojennych. „Monitor Ubezpieczeniowy” 2012, nr 49.

Ustawa z dn. 23 czerwca 1921 r. o przymusie ubezpieczenia od ognia i o Polskiej Dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych. Dz.U. 1921, nr 64, poz. 395.

Wilczek M.T.: Towarzystwa ubezpieczeniowe w II Rzeczypospolitej Polskiej, Mikołów-Kamionka 2018.