Cukrownia i Rafineria „Przeworsk” SA w Przeworsku

    W dniu 6 listopada 1894 r. z inicjatywy Andrzeja ks. Lubomirskiego powstało Galicyjskie Akcyjne Towarzystwo Przemysłu Cukrowniczego w Przeworsku. Cukrownia rozpoczęła produkcję cukru surowego w 1895 r. Wybudowanie rafinerii w 1899 r. spowodowało wzrost dochodowości Towarzystwa.

    W dniu 12 maja 1915 r. cukrownia została podpalona przez wycofujące się po porażce pod Gorlicami wojska rosyjskie. Do produkcji powrócono dopiero w latach 20. XX w.

    W dniu 7 października 1920 r. Towarzystwo przekształciło się w Spółkę pod nazwą: Cukrownia i Rafineria „Przeworsk” SA w Przeworsku. Miała ona siedzibę we Lwowie, przy ul. Szopena 4, a w późniejszym okresie w Przeworsku. Kapitał Spółki wynosił w 1920 r. 44 000 000 mkp.

    W 1925 r. wybudowano cukrownię w Horodence. W tym czasie w Radzie Nadzorczej zasiadali: Andrzej   książę   Lubomirski   (prezes),  dr  E.  Habit,   J. Szczeniowski,  Witold  książę  Czartoryski,  K. książę Lubomirski, Jerzy książę Lubomirski, dr Jerzy Michalski i dr Marian Lisowiecki.

        Pierwszym dyrektorem cukrowni w Przeworsku, a później wieloletnim członkiem Zarządu Spółki był Ignacy Rosiński.

    W 1925 r. po przeszacowaniu kapitał Spółki wynosił 5 500 000 zł, podzielony na 11 000 akcji na okaziciela o wartości nominalnej 500 zł.

     Produkcja charakteryzowała się dużą zmiennością. W sezonie 1926/27 r. wielkość produkcji wynosiła 155 550 q cukru, a w sezonie następnym 1927/28 107 700 q.

    W 1931 r. Spółka zmieniła nazwę na Małopolskie Towarzystwo Cukrownicze „Przeworsk” SA.

    W latach 1931-1936 Spółka wypłacała około 5-proc. dywidendę. Produkcja w 1936 r. wynosiła 88 894 q (Przeworsk) oraz 65 300 q (Horodenka), a plantacje zajmowały powierzchnię 4184 ha (Przeworsk) i 2801 ha (Horodenka) .

Akcja imienna Cukrowni i Rafinerii „Przeworsk” SA na 4000 mkp, wystawiona na Jaśnie Wielmożną Marię hr. Tyszkiewiczową z dnia 1 czerwca 1921 r.

Źródła:

Rocznik informacyjny o spółkach akcyjnych w Polsce 1929, Pod kier. Kom. Red. Oprac. Teodor Szober. Centralny Związek Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów, Warszawa 1929.

Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1938. Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1938.

Spis cukrowni Rzeczypospolitej Polskiej. Wydanie „Gazety Cukrowej”, Warszawa 1926.

Wilczek M.T.: Papiery wartościowe przemysłowych spółek akcyjnych dwudziestolecia międzywojennego. Wybór, UE Katowice 2016.

www.muzeum.przeworsk.pl