Standard-Nobel w Polsce SA

    Tuż po utworzeniu państwa polskiego Bank Związku Spółek Zarobkowych oraz Gustaw Nobel, Emil Nobel, Zygmunt Chrzanowski, Józef Englich, Karol Hagelin, Mieczysław Hofman,  Henryk Lewestam, Knut Littorin, Władysław Mieczkowski i Bronisław Załęski powołali do życia w dniu 14 kwietnia 1920 r. Towarzystwo Przemysłu Naftowego „Bracia Nobel w Polsce” z siedzibą w Warszawie w Al. Jerozolimskich 57.  

    Kapitał zakładowy Spółki został ustalony na 100 000 000 mkp i był podzielony na 100 000 akcji po 1000 mkp każda. Spółka nabyła tereny naftowe w zagłębiu borysławskim, w Mraźnicy, Horodyszczu i Ratoczynie. W Libuszy (pow. Gorlice) zakupiono niewielką rafinerię, którą rozbudowano oraz unowocześniono; wybudowano przy niej kolonię urzędniczą i robotniczą. Jednocześnie Spółka nabyła nowoczesny tabor cystern kolejowych i rozbudowała żeglugę na Wiśle.

    W 1920 r. do Spółki dołączył nowy udziałowiec Standard Oil Company, wnosząc aportem urządzenia handlowe położone w byłym zaborze pruskim. W 1925 r. Spółka połączyła się ze Spółką Akcyjną „Olej Skalny” i zmieniła nazwę na „Standard-Nobel w Polsce SA”.     W drugiej połowie lat 30. XX w. Spółka zatrudniała ponad 650 robotników, około 50 osób personelu technicznego i 250 urzędników. Posiadała dwie gazoliniarnie, tłocznie ropy, ropociągi, zbiorniki ropy, rafinerię nafty oraz szyby (68, Borysław, Paszowa, Stańkowa, Stara Wieś, Bitków, Pasieczna). Roczna zdolność wytwórcza dochodziła do 60 000 ton (w 1937 r.). Spółka wytwarzała gazolinę, benzynę, naftę, oleje pędne, oleje smarowe i parafinę.  

    Kapitał Spółki w dniu 1 kwietnia 1920 r. wyniósł 100 000 000 mkp. Był on w kolejnych latach powiększany, najpierw przez emisje markowe, w dniach: 28 grudnia 1920 r., 21 stycznia 1922 r., 11 października 1922 r. i 15 października 1923 r., a następnie złotowe, w dniach: 21 sierpnia 1925 r., 4 stycznia 1926 r., 13 października 1932 r. oraz 28 grudnia 1935 r. W 1936 r. kapitał Spółki wynosił 39 000 000 zł i był podzielony na 390 000 akcji o wartości nominalnej 100 zł. W 1937 r. Spółka została przejęta przez Vacuum Oil Company.

Dwujęzyczna akcja spółki Standard-Nobel w Polsce SA o wartości nominalnej 100 zł V emisji z 14 marca 1936 r.

Źródła:

Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski” z 31.03.1920, nr 74.

„Przemysł i handel”, Tygodnik 1918–1928. Warszawa 1928.

Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1938. Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1938.

Wilczek M.T.: Papiery wartościowe przemysłowych spółek akcyjnych dwudziestolecia międzywojennego. Wybór, UE Katowice 2016.

www.historycznepapiery.pl