Odświętowaliśmy hucznie i godnie rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, a teraz po 63 dniach, nieuchronnie przychodzi, skromniej na ogół wspominana, rocznica jego zakończenia. Przez godne obejście rozumiem, bez jakiejkolwiek ironii, dyskusję jaką rocznica ta wywołuje, również w naszym Salonie.
Na temat Powstania mam mocno mieszane uczucia. Nigdy nie uważałem decyzji o jego podjęciu za jednoznacznie błędną, czy zgoła zbrodniczą. Aby osądzać ludzi za ich czyny i zaniechania - A tak. Co byśmy mówili o Borze et consortes, gdyby Powstania nie było ? - trzeba wiedzieć co oni WTEDY wiedzieli, jakie mieli przesłanki. A te nie były jednoznaczne. Były i takie, o czym pisze w swej monografii o Powstaniu Norman Davies - i nie tylko on - które wskazywały na celowość decyzji. Wybrali jak wybrali, co nie wyklucza poważnych taktycznych błędów, a skutki są jakie są.
Ponieważ nic nie składa się z samych złych ani z samych dobrych stron, przeto próbujemy znajdować i pozytywne. Można zakładać, ale trudno być pewnym, że wybuch ten był ostrzeżeniem, dla Moskwy i komunistycznej władzy na miejscu, przed nadmiernym dociskaniem Polaków. W innych demludach opresja była jeszcze silniejsza niż w Polsce. Lekcja Powstania zapewne też mitygowała przed kolejnym wybuchem na wielka skalę, takim jak na Węgrzech w roku 1956. Można się wiec pocieszać, że straszliwa cena uchroniła nas przed jeszcze większą, ale pewności tu mieć nie można.
Natomiast bezdyskusyjna jest strata miasta w jego historycznym kształcie i charakterze, z jego bezpowrotnie rozbitą społecznością. I przede wszystkim strata ludzi, którzy mogli żyć przez długie dziesięciolecia, robić coś dobrego dla siebie, bliskich i kraju. Chociaż, ta zdałoby się naprawdę bezdyskusyjna strata, nie jest uważana za taką przez wszystkich. W sierpniu, gdy pisałem o Powstaniu, wśród komentarzy znalazł się wpis niejakiego adi777, który stwierdził, że lepiej, iż ta wspaniała młodzież akowska zginęła niż gdyby miała żyć w upodleniu w komunistycznym reżimie. Podobny pogląd, acz w zdecydowanie słabszy sposób, dawał się zauważyć w kilku innych komentarzach. Jeden tylko wyraził żal, że przy okazji, niejako, zginęło do dwustu tysięcy cywili.
Zatrzymajmy się jednak na adi777, który uważa, że polegli w Powstaniu wygrali, bo zaoszczędzili sobie beznadziejnej walki w lasach z nowym reżimem , męki w kazamatach UB, której wielu by nie przeżyło, czy upodlenia współpracy z systemem. A niektórzy pewnie by się powiesili po lekturze wierszy Szymborskiej.
Otóż jest to prawda, ale tylko w niewielkiej części. Większość tych co przeżyli, żyła, a niektórzy, chwalić Boga, żyją i dzisiaj, mniej więcej normalnym życiem, jak większość współziomków. To byli moi, nieco starsi koledzy, którym w dzieciństwie zazdrościłem bohaterskiej przeszłości. Jak wszyscy odczuwali oni skutki eksperymentu polegającego na próbie wcielania w życie komunistycznej utopii, ale po 1956 raczej nie spotykali już większych utrudnień, natomiast byli ozdobą towarzystwa. W latach sześćdziesiątych władza zaczęła się nawet do nich umizgiwać. Dotyczy to również tych co przeżyli koszmar UB-eckich kazamatów. Znałem i takich. Ich życie było wartością dla nich, ich bliskich oraz dla, patetycznie cokolwiek, dla Polski. Szkoda tych, którym nie było to dane.
Ponieważ staram się ostatnio, pisać raczej krotko w Salonie, to odkładam sobie na później napisanie paru słów o tych, którzy poszli na współpracę z reżimem, bo to też nie mieści się w prostym, jednoznacznym schemacie. Życie jest o wiele bardziej skomplikowane niż to widzi adi777 i jemu podobni.
Sam on podaje się za pra pra pra wnuka powstańca styczniowego. Przecież ten powstaniec przeżył odium klęski, może nawet cierpiał w carskich kazamatach lub na Syberii, może mu skonfiskowano majątek. Adi777, proszę powiedzieć, dla kogo byłoby lepiej gdyby zginął on bezpotomnie w Powstaniu ?
”...Skalski to mistrz syntezy ”sprzedawanej”... atrakcyjnie” (Stefan Kisielewski)
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
