”...wystarczyło jednego krótkiego uderzenia na Polskę najpierw ze strony armii niemieckiej, a potem - Armii Czerwonej, aby nic się nie ostało z tego pokracznego dziecięcia ( ”ubliudok” nie tłumaczy się jako ”bękart” )Traktatu Wersalskiego...O odbudowaniu starej Polski.....nie może być nawet mowy” - grzmiał Wiaczesław Mołotow, formalny szef rządu ZSRR i szef resortu spraw zagranicznych na sesji Rady Najwyższej ZSRR, 31 października 1939.
Przesłanki
W maju 1939 roku Departament Polityczny MSZ Rzeszy dokonał analizy polityki zagranicznej ZSRR i doszedł do wniosku, że: ”różnice wewnątrzpolityczne i światopoglądowe nie powinny być przeszkodą dla stworzenia sojuszu”, a Niemcy w stosunkach z Rosją znajdują się w wygodniejszym położeniu niż demokracje zachodnie. Totalitaryzmy są sobie bliskie -rozumowano. Walczą tylko o interesy, które raz mogą być takie, raz inne. Taki wniosek wynika z cennej monografii Sławomira Dębskiego o stosunkach niemiecko-sowieckich w latach 1939-1941.
W Berlinie, zdawano sobie sprawę, iż Moskwa nie ma żadnego interesu w obronie status quo w Europie i jest zainteresowana zaostrzeniem sytuacji politycznej. A Moskwa liczyła, że w zamieszaniu podporządkuje sobie część Polski, Finlandię, państwa bałtyckie, z możliwością zajęcia Besarabii. Jednym słowem, że odtworzy zachodnie granice Imperium Rosyjskiego. Dlatego konieczna była likwidacja państwa polskiego.
W układzie Ribbentrop - Mołotow, z 23 sierpnia nie było to jeszcze powiedziane expressis verbis, lecz podział stref wpływów obu mocarstw wzdłuż Narwi, Wisły i Sanu nie zostawiał miejsca na Polskę.
W Moskwie wiedziano, że Polska nie da się zwasalizować i to samo uświadomiły sobie Niemcy, gdy odrzuciła ich żądania. A przy tym Hitler wierzył, że mając oparcie w Stalinie zniechęci Zachód do tworzenia koalicji z Polską.
Stalinowi wojna na zachodzie Europy była na rękę, lecz nie chciał, aby jego działania przeciw Polsce pokazywały go jako sojusznika Niemiec przeciw Anglii i Francji, co byłoby jednoznacznie z wojną przeciwko nim. 17 września porozsyłał noty o swojej neutralności, co Zachód milcząco zaakceptował, utrzymując stosunki z Rosją.
IV rozbiór
Ribbentrop znowu pojawił się w Moskwie i 28 września została podpisana umowa o ”granicy i przyjaźni”. Sankcjonowała ona likwidację państwa polskiego. Strony miały określić formę porządku państwowego tych ziem, nie tolerując agitacji przeciw sobie nawzajem. Niemcy wcieliły część do Rzeszy, a z reszty stworzyły Generalne Gubernatorstwo. ZSRR poszerzył Ukrainę i Białoruś, a Wilno oddał - przejściowo - Litwie. Niemcy działały jako okupant, Rosja udawała wyzwoliciela. Porozumienie przewidywało przesiedlanie Niemców z ZSRR oraz Ukraińców i Białorusinów do ZSRR. W ten sposób w Europie została zainicjowana polityka wypędzania.
Białostockie uznano za część zachodniej Białorusi, lecz trudno byłoby inkorporację prawobrzeżnej Warszawy uzasadniać względami etnicznymi. Zrezygnowano więc z ustalonego 23 sierpnia podziału wzdłuż wielkich rzek. Moskwa uzyskała za to włączenie Litwy do swojej strefy wpływów i zgodę na korektę granicy z nią, uznając, że coś z ziem litewskich przypadnie Niemcom.
Oba państwa z łatwością uwzględniały wzajemne żądania, gdyż oba szykowały się do wojny przeciwko sobie. Okres współdziałania obu totalitaryzmów okazał się krótki, lecz wystarczył dla rozpętania wojny światowej. Obaj agresorzy oszukali się sami, ale Polska na tym nie skorzystała, odzyskując niepodległość dopiero w 1989 roku, a więc równo w pół wieku później.
Nie tylko Katyń
31 lipca 1937 Politbiuro WKP(b) na wniosek Jeżowa , ludowego komisarza spraw wewnętrznych, czyli szefa NKWD, zatwierdza Rezolucję 00447; rozstrzelać 72 950 i uwięzić 259 450 znanych i potencjalnych wrogów władzy sowieckiej. Rodziny - zesłać. Kwotę rozdzielić w terenie, który może zgłaszać dodatkowe listy. Zgłosił. Dodatkowo rozstrzelano 70 500. W końcu, łącznie rozstrzelano 386 798 i uwięziono 767 397 osób; ”Lepiej za dużo niż za mało” - skomentował Jeżow, zanim i jego rozstrzelano.
Wśród represjonowanych musiała być jakaś ilość Polaków, lecz wkrótce zajęto się nimi specjalnie. Już 11 sierpnia 1937 roku z Politbiura wyszła Rezolucja 00485 w sprawie Polaków i osób z nimi związanych, na podstawie której rozstrzelano 247 157 osób (w tym Polaków 110 000) i uwięziono 350 000 osób (w tym Polaków 144 000).
Według klucza narodowego w sumie - nie licząc późniejszych rozpraw w czasie wojny - rozstrzelano ok. 700 tysięcy i uwięziono półtora miliona.
”...Skalski to mistrz syntezy ”sprzedawanej”... atrakcyjnie” (Stefan Kisielewski)
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
