O „Mścicielu” i Żołnierzach Wyklętych Ziemi Wadowickiej w krakowskim Przystanku

Kolejne środowe spotkanie w krakowskim Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej Przystanek Historia 26 kwietnia 2017 r. poświęcone zostało Żołnierzom Wyklętym – Niezłomnym działającym na południowy zachód od Krakowa. W debacie zatytułowanej „Wokół Mieczysława Wądolnego „Mściciela”. Podziemie Niepodległościowe na Ziemi Wadowickiej” poprowadzonej przez dra Dawida Golika uczestniczyli poseł na Sejm RP dr hab. Józef Brynkus, dr Maciej Korkuć i Michał Siwiec-Cielebon.

Była to pierwsza tak szeroka prezentacja różnych aspektów działalności niepodległościowej w regionie na południowy zachód od Krakowa, ale nie tylko w tym obszarze. Wadowice były bowiem w latach II wojny światowej siedzibą dowództwa Okręgu Cieszyńsko-Podhalańskiego Narodowej Organizacji Wojskowej a w latach 1944-1946 Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Po rozbiciu struktur tej organizacji oddziały partyzanckie i konspiratorzy w obszarze pomiędzy Babią Górą a Wisłą podporządkowali się powstałej w 1946 r. Armii Polskiej w Kraju.

Dyskutanci mówili o uwarunkowaniach działalności Polskiego Państwa Podziemnego w okresie okupacji hitlerowskiej i przemianach politycznych oraz strukturalnych konspiracji które nastąpiły pod okupacją sowiecką. Przypomniano wiele postaci tworzących oddziały zbrojne na Ziemi Wadowickiej, oprócz wymienionego w tytule porucznika Mieczysława Wądolnego „Mściciela” przypomniano także majorów Jana Kęska „Mieczysława”, Władysława Kęska „Igniewicza”, Stefana Sordyla „Nieborę”, kapitana Feliksa Kwarciaka „Staszka”, podporuczników Mieczysława Kozłowskiego „Bunta” i Jana Ziomkowskiego „Śmiałęgo” oraz dowódców APwK pułkownika Aleksandra Dellmanna „Stasiaka” i generała „Warskiego” Euzebiusza Hausera.

Mówiono o codzienności partyzanckiego życia, postawach społeczeństwa wobec podziemia i narzuconej władzy komunistycznej, sprawowaniu przez oddziały podziemia rzeczywistej władzy nad znacznym obszarem Ziemi Wadowickiej oraz o postawie wolnego świata wobec oporu Polaków przeciwko zniewoleniu.

W debacie przypomniano o represjach komunistycznych organów bezpieczeństwa wobec żołnierzy podziemia, pozornych amnestiach w 1945 i 1947 r. mających pomóc komunistom w zidentyfikowaniu żołnierzy konspiracji, o sfałszowanych wyborach w 1947 r., a także o konieczności prowadzenia badań tej tematyki umożliwiających przywracanie prawdy historycznej do społecznej świadomości, o zasobach akt różnych instytucji i służb w archiwach, mogących pomóc w ustalaniu prawdy o tamtych wydarzeniach.

Przypomniano także niektórych funkcjonariuszy komunistycznego aparatu represji na Ziemi Wadowickiej i sposoby ich działania przeciwko podziemiu, a także cały mechanizm niszczenia pamięci o polskiej konspiracji niepodległościowej i spotwarzania Żołnierzy Wyklętych, poprzez tworzenie przez komunistów fałszywego obrazu działalności podziemia. Przypomniano charakterystyczną dla Ziemi Wadowickiej dwoistość podporządkowania struktur konspiracji w okresie wojny (Okręgi Krakowski i Śląski Armii Krajowej) i wynikające stąd komplikacje w kontynuowaniu konspiracji wojennej ale także kłopoty bezpieki z rozpracowaniem tej konspiracji.

Spotkanie cieszyło się sporym zainteresowaniem a wśród pytań od publiczności nie zabrakło także tych o miejsca pochowania „Mściciela” czy „Bunta” i szanse na odszukanie i godne pochowanie ich doczesnych szczątków. Inicjatorem tych działań jest m.in. jeden z uczestników środowej debaty, Michał Siwiec-Cielebon, od wielu lat zabiegający o godne upamiętnienie i szacunek dla Żołnierzy Niezłomnych Ziemi Wadowickiej. Prof. Józef Brynkus mówił także o miejscu prawdy o Wyklętych w pamięci historycznej i świadomości społecznej oraz o przekazywaniu tej wiedzy w procesie edukacji.