Anatomia manipulacji sondażami. Porównanie czterech największych portali informacyjnych.

Czy śmierć Prezydenta Gdańska wywarła wpływ na preferencje wyborcze Polaków?

16-17 stycznia, w ślad za "Gazetą Wyborczą" ("Sondaż Kantar MB dla "Wyborczej". Maleje przewaga PiS nad opozycją") największe informacyjne portale internetowe zamieściły informacje i krótkie komentarze dotyczące tego sondażu, podkreślając za GW, że jest to "pierwszy pomiar preferencji wyborczych po tragicznej śmierci prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza". Według tego sondażu  PiS może liczyć na 30% poparcia, KO na 25, a trzecią miejsce przypada ruchowi Roberta Biedronia z 8% poparcia. Dalej Kukiz'15 i PSL po 5%, SLD 3%, Razem 2% i Teraz 0%. Odsetek niezdecydowanych: 22%. 

Na pierwszy rzut oka mamy spadek notowań PiS (gdy pamięta się niedawne sondaże w okolicach 40%). Jednakże patrząc na wcześniejsze sondaże pracowni Kantar MB można zobaczyć, że PiS ma zawsze w badaniach tej pracowni kilka procent mniej niż w innych badaniach, i kilka razy miewał już nawet poniżej 30%, gdy w tym czasie inne pracownie dawały mu blisko 40%. Co więcej, gdy się weźmie pod uwagę odsetek niezdecydowanych w aktualnym badaniu Kantar MB, to wynik PiS w grupie zdecydowanych wynosi 38,5%, czyli "nihil novi" (szczególnie biorąc pod uwagę przewidywany błąd takiego sondażu rzędu 3-5%). W listopadzie ta sama pracownia(w sondażu dla TVN24) dawała PiS-owi 33% , ale było to przy mniejszym odsetku niezdecydowanych. Po przeskalowaniu (czyli ograniczeniu się tylko do zdecydowanych) otrzymujemy znowu 38,8% -- czyli w praktyce "bez zmian". 

Zasadniczy tytuł powinien więc brzmieć: "Poparcie dla PiS bez zmian" – jeśli chcielibyśmy się skoncentrować na wyniku PiS.

Ale popatrzmy na wynik PO. W sondażu nie występuje PO, ani .N, tylko KO – 25%. We wspomnianym poprzednim badaniu łączny wynik PO i .N to 26% + 3%, czyli mamy tu zjazd z 29 do 25%. Gazeta Anty-GW z pewnością dałaby tytuł "Zmniejsza się poparcie dla KO po śmierci Prezydenta Adamowicza". Oczywiście po przeskalowaniu zjazd KO jest mniejszy, jedynie z 34 do 32%. Fakty są więc takie, że w wynikach tych dwóch kolejnych sondaży PiS zanotował spadek o 0.3% a PO+N o 2%. Czy to ma związek ze śmiercią Prezydenta Gdańska? Czy raczej z dość dużą niedokładnością takich sondaży? 

*

Takie są fakty. A oto jak te fakty komentują największe informacyjne portale internetowe. (Na tym polu opozycja ma przewagę 3:1, więc zacznę od portalu wspierającego rząd.)

Tzw. lead w portalu "wpolityce" wygląda następująco: "SONDAŻ: Prawo i Sprawiedliwość liderem. Na trzecią siłę polityczną w kraju wyrasta... ruch Roberta Biedronia z 8 proc. poparcia". W treści informacja i krótki komentarz w postaci przytoczenia twitterowej opinii Marcina Palade: "Coś czuję, że wielkimi krokami zbliża się kreacyjny sondaż Millward Brown dla Wyborczej lub TVN z dużą zrzutką PiS i ogromnym odsetkiem niezdecydowanych. Oni są tacy przewidywalni.

Mamy więc informację (niepełną, bo niepodającą odsetka niedecydowanych) oraz sugestię, że sondaż ma charakter manipulacji. Z drugiej strony, antyrządowe portale w ogóle nie wspominają o problemie odsetka niezdecydowanych zaburzającego w oczywisty sposób interpretację wyników.

Lead w Wirtualnej Polsce brzmi "Najnowszy sondaż. Poparcie dla PiS topnieje". A w treści: 

"Z badania wynika, że na partię rządzącą chce głosować 30 proc. Polaków. W porównaniu do ostatnich sondaży to mało, bo wcześniejsze wskazywały na poparcie nawet powyżej 40 proc. W sondażu nie rozdzielano PO i Nowoczesnej. Ich wspólny wynik to 25 proc., czyli zbliżony do tych z wcześniejszych sondaży."

Interia daje lead "Najnowszy sondaż. Spada poparcie dla PiS." i komentarz:

"W porównaniu z badaniami z listopada i września ubiegłego roku, partia Jarosława Kaczyńskiego odnotowała spadek poparcia (...) Jak zauważa "GW", w porównywalnych sondażach dla TVN24 (telefonicznych, uwzględniających głosy wyborców niezdecydowanych), w listopadzie ub. roku PiS miało wyższe poparcie: 33 proc., a we wrześniu - 36 proc." *

O zmianach w poparciu KO – ani słowa.

Lead Onetu "Sondaż: maleje przewaga PiS nad opozycją"

"W listopadzie PiS miało poparcie 33 proc. ankietowanych, a we wrześniu 36 proc, - czytamy w "GW". Trudno analizować trendy poparcia dla opozycji (obecnie Koalicja Obywatelska - red.) ponieważ w poprzednich sondażach osobno badano poparcie dla PO i Nowoczesnej. Jak zauważa jednak "GW", na podstawie wyników kilku sondaży z ostatnich miesięcy - w tym Millward Brown dla "GW" - widać, że przewaga PiS nad opozycją maleje."

*

Dziś pojawił się nowy sondaż CBOS:   PiS – 39%,   PO – 22%,  (...) N –2% i 13% niezdecydowanych.

Nowe leady:

wpolityce:   SONDAŻ: PiS na prowadzeniu, PO z dużą stratą.

wp.pl:   CBOS: PiS i Kukiz blisko większości konstytucyjnej

interia:   Sondaż CBOS: Maleje poparcie dla rządzącej koalicji.**

onet:   Nowy sondaż. Kaczyński ma powody do radości.

------------------------------------------------------

* nie analizuję sondażu wrześniowego, bo takiego, który dawałby PiS 36% nie znalazłem. Szczególnie, że generalnie co do rzetelności tych wyników istnieją spore wątpliwości. Bardziej szczegółowa analiza badań Kantar MB znajduje się w notce spodlasu: tutaj.

** Interia skorzystała z faktu, że poparcie dla PiS spadło o 2% w porównaniu z sondażem sprzed miesiąca. Faktu, że o tyle samo spadło poparcie dla PO nie uznała za stosowne wybić w tytule.