Lisicki, Michnik i inni - wspieramy dialog z Litwą

Litwa jest dla Polski strategicznie ważna. Dziś w naszych relacjach jest wiele złej krwi. Politycy obu stron nakręcają się. Pani prezydent Litwy wypowiada niemądre słowa, a polski minister spraw zagranicznych odbija piłeczkę. To prowadzi do nikąd.  Z napięcia między nami korzystają tylko przeciwnicy Polski. Z obecnego klinczu trudno jest wyjść. Myślałem o tym w ostatnich dniach. Myślałem, że konieczna jest obywatelska inicjatywa pojednania między oboma narodami.

Pomyślałem – i następnego dnia dostałem mail z propozycją włączenia się do takiej właśnie inicjatywy. Dobre pomysły krążą po świecie.  

Co to jest – przeczytajcie poniżej. Inicjatywa znalazł bardzo poważne wsparcie z różnych stron. Podpisali się i Paweł Lisicki i Arkady Rzegocki, Jan Ołdakowski ale i Adam Michnik, Agnieszka Holland i wiele znamienitych postaci z obu stron. I ja też. W sprawach strategicznych dla Polski powinniśmy działać razem, niezależnie od różnic. Namawiam wszystkich do wsparcia tej inicjatywy.

Czytajcie:

Polskę i Litwę od dawnych wieków wiążą dzieje i kultura. Nie do pomyślenia jest rozerwanie tej wspólnoty, trwalszej niż formacje państwowe. Świadczy o niej dziedzictwo kolejnych epok rozwoju: gotyku, renesansu, baroku, oświecenia, romantyzmu. To nasza tradycja europejska.

Epoka nowoczesności przyniosła wyzwoleńczą emancypację narodów, a zarazem polityczne różnicowanie wspólnoty. W minionym stuleciu nie tylko w naszych krajach procesom tym towarzyszyły nieraz trudne do przezwyciężenia dramaty i ludzkie tragedie. 

U progu nowego tysiąclecia oba nasze niepodległe, wyzwolone z okowów totalitaryzmu, demokratyczne kraje, oba społeczeństwa i konstytuujące je narody wybrały wspólnotę wolnych i równych, sprzymierzając się w NATO i współstanowiąc Unię Europejską. To nasza współczesność i fundament naszej przyszłości.

Przymierza państwowe nie bronią jednak nikogo przed sąsiedzkimi niesnaskami i dyplomatycznymi utarczkami. Powracająca co pewien czas w stosunkach polsko-litewskich niedobra aura budzi nieufność i utrudnia wzajemne zrozumienie. Nie wolno nam ulec retoryce złych wspomnień, fobii i odżywających uprzedzeń – jakiekolwiek pojawiłyby się różnice zdań.

Nawet w trudnych czasach nie brakowało wśród nas ludzi dobrej woli. Do ich dorobku trzeba się dziś odwołać: do przenikliwej koncepcji Jerzego Giedroycia i paryskiej „Kultury”, która nie widziała dla Polski i Litwy innej perspektywy niż dobre sąsiedztwo, budowa wzajemnego zaufania i współpraca, gwarantująca bezpieczeństwo regionu. Do dorobku Stanisława Stommy i Czesława Miłosza. A wreszcie do myśli Jana Pawła II, świadomego głębokiej, uniwersalnej istoty naszych wspólnych tradycji.

Stosunki polsko-litewskie nie mogą ograniczać się do kontaktów urzędowych. We wzajemnym porozumieniu muszą budować wspólnotę dobrego sąsiedztwa, wspólnotę demokratycznej kultury i obywatelskiej cywilizacji. Potrzeba nam działań na poziomie społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych i Kościołów, potrzeba rzetelnej informacji. Potrzeba wymiany młodzieży, rozwoju turystyki, współpracy artystycznej, kulturalnej, naukowej, oświatowej, potrzeba stałej debaty historycznej i społecznej. Potrzeba wspólnych przedsięwzięć gospodarczych. Potrzeba wiedzy o sobie nawzajem.

W tej intencji niżej podpisani przedstawiciele organizacji społecznych, kulturalnych, gospodarczych, intelektualiści i ludzie mediów postanawiają powołać Forum Dialogu i Współpracy. Zobowiązujemy się podejmować i wspierać wszelkie działania, służące wzajemnemu zrozumieniu, porozumieniu i współpracy między społeczeństwami i narodami Polski i Litwy. Deklarujemy troskę o zapewnienie opinii publicznej naszych krajów rzetelnej informacji i stałe wzbogacanie wzajemnej o sobie wiedzy.

Podpisali:

URSZULA AUGUSTYNIAK – historyk, profesor, kierownik Katedry Kultury Staropolskiej, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego; JERZY AXER – filolog klasyczny, profesor, Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej UW, dyrektor Instytutu Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” UW, twórca Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UW;  KLAUS BACHMANN – dziennikarz, politolog, członek Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego; BOGUMIŁA BERDYCHOWSKA – publicystka, specjalizująca się w dziejach Ukrainy XX w. i stosunków polsko-ukraińskich, 1989-1994 kierownik Biura ds. Mniejszości Narodowych Ministerstwa Kultury i Sztuki RP, kierownik działu programów stypendialnych Narodowego Centrum Kultury; JACEK BOCHEŃSKI – pisarz, b. prezes Polskiego PEN Clubu; WOJCIECH BOROWIK – przewodniczący Stowarzyszenia Wolnego Słowa;ANDRZEJ BRZEZIECKI – dziennikarz, redaktor naczelny „Nowej Europy Wschodniej”; WIESŁAW CABAN – historyk, profesor Instytutu Historii i prorektor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach; JOLANTA CHOIŃSKA-MIKA – historyk, dr hab., Instytut Historyczny UW; MIROSŁAW CHOJECKI – działacz opozycji demokratycznej, wydawca, honorowy prezes Stowarzyszenia Wolnego Słowa; JULIUSZ CHROŚCICKI – historyk, profesor, Instytut Historii Sztuki UW; ANDRZEJ CHWALBA – historyk, profesor, b.prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego;  KRYSTYNA CHWIN – poetka, wydawca; STEFAN CHWIN – pisarz; STEFAN CIARA – historyk, dr hab., profesor, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego; KRZYSZTOF CZYŻEWSKI – eseista, animator kultury, twórca Fundacji „Pogranicze” i Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach, red. nacz. Czasopisma „Krasnogruda”; JAN ANDRZEJ DĄBROWSKI – prezes Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu;KRZYSZTOF DROBA – teoretyk muzyki, Akademia Muzyczna w Krakowie; ROBERT FIRMHOFER – historyk filozofii, dyrektor Centrum Nauki Kopernik w Warszawie; GRZEGORZ GAUDEN – dyrektor Instytutu Książki;ANDRZEJ GIL – historyk, dr hab., profesor KUL, wicedyrektor Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie; ANDRZEJ GRAJEWSKI – historyk, publicysta, “Gość Niedzielny”;JANUSZ GRZELAK – psycholog, działacz opozycji demokratycznej w PRL, wiceminister edukacji w gabinecie Tadeusza Mazowieckiego; JULIA HARTWIG – poetka; IRENA HERBST – prezes Fundacji – Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego; AGNIESZKA HOLLAND – reżyser filmowy; PAWEŁ HUELLE – pisarz, wiceprezes Polskiego PEN Clubu; INGA IWASIÓW – pisarka; IGOR JANKE – dziennikarz, publicysta “Rzeczpospolitej”, szef portalu „Salon 24.pl”; JERZY JEDLICKI – historyk, profesor PAN; WIESŁAW JUSZCZAK – historyk sztuki, profesor, Instytut Sztuki PAN;ADOLF JUZWENKO – historyk, dyrektor, Zakład Narodowy im. Ossolińskich; IGOR KĄKOLEWSKI – historyk, dr hab., profesor, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; JOANNA KILISZEK – wicedyrektor Instytutu Adama Mickiewicza; TOMASZ KIZWALTER – historyk, profesor, przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego; KRZYSZTOF KNITTEL – kompozytor, profesor, prezes Polskiej Rady Muzycznej; MARIA KOCZERSKA – historyk, profesor, dyrektor Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego; MICHAŁ KOPCZYŃSKI – historyk, dr hab., Muzeum Historii Polski; JERZY KORNOWICZ – kompozytor, prezes Związku Kompozytorów Polskich; ROBERT KOSTRO – historyk, dyrektor Muzeum Historii Polski; WOJCIECH KRIEGSEISEN – historyk, profesor i dyrektor Instytutu Historii PAN; RYSZARD KULESZA – historyk, dr hab., Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego UW; EWA KULIK-BIELIŃSKA – dyrektor Fundacji im. Stefana Batorego; MAREK KUNICKI-GOLDFINGER – historyk; JAROSŁAW KURSKI – I zastępca redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej”; JOLANTA KURSKA – prezes zarządu fundacji Centrum im. Bronisława Geremka;  WŁODZIMIERZ LENGAUER – historyk, profesor, prorektor Uniwersytetu Warszawskiego; ANNA LEWICKA-MORAWSKA – historyk sztuki, profesor ASP w Warszawie; PAWEŁ LISICKI – redaktor naczelny „Uważam Rze”;TOMASZ MAKOWSKI – dyrektor Biblioteki Narodowej;WOJCIECH MATERSKI – historyk, profesor, dyrektor Instytutu Studiów Politycznych PAN; JACEK S. MATUSZEWSKI – historyk, profesor, Uniwersyt Łódzki; ANDRZEJ MENCWEL – historyk literatury i kultury, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; ADAM MICHNIK – redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”; KRZYSZTOF MIKULSKI – historyk, profesor, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego; PIOTR MITZNER – pisarz, historyk literatury, w latach stanu wojennego wydawca literatury niezależnej, współtwórca Ośrodka „Karta”, z-ca redaktora naczelnego miesięcznika„Nowaja Polsza”, członek zarządu Polskiego PEN Clubu; MIROSŁAW NAGIELSKI – historyk, profesor, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego; ZDZISŁAW NAJDER – historyk literatury, publicysta, członek Rady Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku;ANNA NASIŁOWSKA – pisarka, sekretarz generalny Polskiego PEN Clubu;  MICHAŁ NAWROCKI – fizyk, profesor, Instytut Fizyki UW; ZBIGNIEW NOSOWSKI – publicysta katolicki, redaktor naczelny miesięcznika „Więź”; ANDRZEJ NOWAK – historyk, profesor, Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor naczelny, „Arcana”; JAN OŁDAKOWSKI – dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie; WŁODZIMIERZ PASZYŃSKI – polonista, pedagog, działacz oświatowy, zastępca Prezydenta m. st. Warszawy;  JERZY POMIANOWSKI – pisarz, publicysta, współpracownik Jerzego Giedroycia, redaktor naczelny miesięcznika „Nowaja Polsza”; ADAM POMORSKI – tłumacz, eseista, prezes Polskiego PEN Clubu; MARIA PRZEŁOMIEC – dziennikarka;  ANDRZEJ RACHUBA – historyk, profesor, Instytut Historii PAN; PIOTR RYPSON – krytyk i historyk sztuki, wicedyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie; JOLANTA RZEGOCKA – historyk teatru i literatury, dr, Wyższa Szkoła Europejska im. Ks. Józefa Tischnera; ARKADY RZEGOCKI – politolog, dr hab., Instytut NaukPolitycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Klub Jagielloński; HENRYK SAMSONOWICZ – historyk, profesor, 1980-1982 rektor Uniwersytetu Warszawskiego, 1989-1991 minister edukacji narodowej, członek PAN; PAULA SAWICKA – psycholog, tłumaczka, prezes Stowarzyszenia Przeciwko Ksenofobii i Antysemityzmowi „Otwarta Rzeczpospolita”; MIROSŁAW SAWICKI – działacz opozycji demokratycznej, pedagog, minister Edukacji Narodowej 2004-2005; JOLANTA SIKORSKA-KULESZA – historyk, dr hab., Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego; ALEKSANDER SMOLAR – publicysta, politolog, prezes Fundacji im. Stefana Batorego;  IWONA SMOLKA – pisarka, krytyk literacki, wiceprezes Polskiego PEN Clubu; MAŁGORZATA SPOREK-CZYŻEWSKA – współtwórca i członek Zarządu Fundacji „Pogranicze” i Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach; MARIA STARZEWSKA – wiceprezes zarządu fundacji Centrum im. Bronisława Geremka; BEATA STASIŃSKA – wydawca, prezeska wydawnictwa W.A.B.; SERGIUSZ STERNA-WACHOWIAK – pisarz, prezes Stowarzyszenia Pisarzy Polskich; JAROSŁAW SUCHAN – dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi; BOGDAN SZLACHTA – historyk myśli politycznej, profesor, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ, Ośrodek Myśli Politycznej; JAN TĘGOWSKI – historyk, profesor, b. dyrektor Instytutu Historii i Nauk Politycznych Uniwersytetu w Białymstoku; BARBARA TORUŃCZYK – redaktor naczelny „Zeszytów Literackich”; ROBERT TRABA – historyk, politolog, kulturoznawca, Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Instytut Studiów Politycznych PAN, Wspólnota Kulturowa „Borussia”; ANNA TRZECIAKOWSKA – tłumaczka, Polski PEN Club; WOJCIECH TYGIELSKI – historyk, profesor, Instytut Historii Sztuki UW, b. prorektor UW; TADEUSZ WIELECKI – kompozytor, wirtuoz, dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”; ANDRZEJ WIELOWIEYSKI – działacz katolicki, publicysta;  JACEK WIJACZKA – historyk, profesor, dyrektor Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu; PIOTR WOJCIECHOWSKI – pisarz; NATALIA WOROSZYLSKA – tłumaczka, kierownik Redakcji Rosyjskiej Polskiego Radia; KAZIMIERZ WÓYCICKI – publicysta, historyk, dr, Uniwersytet Warszawski; HANNA WRÓBLEWSKA – krytyk sztuki, dyrektor Galerii „Zachęta” w Warszawie; LUDWIKA WUJEC – społecznik, działaczka demokratycznej opozycji w PRL, pedagog; ANDRZEJ ZAKRZEWSKI – historyk prawa, profesor, dyrektor Instytutu Historii Prawa UW; LESZEK ZASZTOWT – historyk, profesor Studium Europy Wschodniej UW, dyrektor Instytutu Historii Nauki PAN; o. MACIEJ ZIĘBA, dominikanin, wykładowca i członek rady patronackiej Wyższej Szkoły Europejskiej im. Ks. Jóżefa Tischnera w Krakowie;ANDRZEJ ŻBIKOWSKI – historyk, dr hab., Żydowski Instytut Historyczny