Jan Bodakowski
Transport kolejowy i drogowy w stosunkach polsko–niemieckich w latach 1918–1939
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w rękach polskich znalazły się trzy, odziedziczone po zaborcach, słabo ze sobą powiązane systemy kolejowe (były one przejmowane przez kilka lat - należące do Niemców od 1918 do 1922 roku). Odziedziczone systemy kolejowe były w fatalnym stanie technicznym wynikającym z kilku lat prowadzenia pierwszej wojny światowej, a dodatkowo Polska nie dysponowała wykwalifikowanymi kadrami (bo nie do każdej pracy na kolei zaborcy dopuszczali Polaków). W okresie międzywojennym nie udało się w Polsce ani dostatecznie rozbudować sieci kolejowej (wybudowano 1945 km linii wobec planowanych 4258), ani zintegrować całkowicie sieci po zaborczych, ani zmodernizować kolei.
Jeszcze gorzej wyglądała sytuacja w budowie dróg. Były one dla państwa niezbyt istotne. Międzywojenna Polska, z roku na rok pod rządami sanacyjnej kliki likwidującej systematycznie wolny rynek i własność prywatną, przegrywała rywalizacje z innymi szybko się modernizującymi krajami Europy.
Olbrzymim kłopotem w relacjach niemiecko-polskich była kwestia braku łączności między dwoma częściami Niemiec rozdzielonych pasem nadwiślańskich ziem Polskich. Niemcy domagali się budowy eksterytorialnego korytarza kolejowego i drogowego łączącego dwie części ziem niemieckich. W niektórych propozycjach miały być to linie kolejowe i autostrady na pylonach lub w tunelach. Kwestia ta stała się jednym z pretekstów II wojny światowej i upadku państwa polskiego.
Instytut Pamięci Narodowej to nie tylko okres PRL oraz II wojny światowej ale także i badania okresy międzywojennej Polski. Właśnie komunikacji kolejowej i drogowej pomiędzy Polska a Niemcami, w tym i kwestii korytarza między Rzeszą a Prusami, jest poświęcona 384 stronicowa praca Marcina Przegiętka „Komunikacja i polityka. Transport kolejowy i drogowy w stosunkach polsko-niemieckich w latach 1918–1939” wydana przez Instytut.
Na kartach pracy „Komunikacja i polityka. Transport kolejowy i drogowy w stosunkach polsko–niemieckich w latach 1918–1939” czytelnicy znajdą informacje o komunikacji w Polsce i Niemczech, przejęciu przez Polaków komunikacji na terenach zajętych w czasie I wojny światowej przez Niemców (w granicach Królestwa Polskiego, Wielkopolski, Pomorza, Wolnego Miasta Gdańska, i na Górnym Śląsku), ewakuacji szlakami komunikacyjnymi sił niemieckich z frontu wschodniego, dostępu Polski do portu w Gdańsku, braku łączności Niemiec z Prusami Wschodnimi, ustaleń konferencji pokojowej i traktatu wersalskiego w sprawie tranzytu kolejowego, przejęciu przez II RP części niemieckiego taboru kolejowego.
W pracy poruszone zostały też kwestie tranzytu przez Polskę towarów z jednej do drugiej części Niemiec, tranzytu broni do Polski przez Gdańsk, tranzytu przez Polskę między Niemcami a ZSRR, terroryzmu na kolei, kwestiom komunikacji transgranicznej (ograniczonej złymi stosunkami Niemiec z Polską), oddziaływania na relacje niemiecko-polskie transportu przez polskie porty, oraz kwestii stworzenia niemieckiego korytarza łączącego obie części Niemiec (rozmów niemiecko-polskich, oraz planów niemieckich).
Jan Bodakowski
Inne tematy w dziale Polityka
