Jan Bodakowski
Afera „Żelazo” w dokumentach MSW i PZPR
Nakładem Instytutu Pamięci Narodowej ukazała się, 400 stronicowa, praca Witolda Bagieńskiego i Piotra Gontarczyka „Afera Żelazo w dokumentach MSW i PZPR”. Publikacja przybliża czytelnikom kulisy jednej z najciekawszych afer kryminalnych związanych władzami partii i bezpieki na przełomie sześćdziesiątych i siedemdziesiątych.
W wstępie autorzy publikacji opisali okoliczności ujawnienia operacji „Żelazo”, historie współpracy braci Janoszów z MSW, wydarzenia związane z operacją, patologiami w MSW i we władzach PRL, dotychczasowe publikacje o aferze.
Rozdział pierwszy pracy zawiera relacje braci Janoszów dotyczące operacji „Żelazo”, stenogramy z rozmów w MSW, oświadczenia, których świadkami był Pożoga, czy Kiszczak. W rozdziale drugim znalazły się dokumenty archiwalne SB związane z realizacją operacji „Żelazo”, akta tajnych współpracowników, tłumaczenia niemieckich tekstów prasowych, notatki służbowe funkcjonariuszy. Trzeci rozdział zwiera wyjaśnienia złożone przez funkcjonariuszy SB związanych z operacją „Żelazo”. Czwarty ustalenie MSW w sprawie operacji „Żelazo”. W piątym rozdziale znalazły się dokumenty ukazujące konsekwencje polityczne ujawnienia operacji „Żelazo”, w tym dokumenty Biura Politycznego KC PZPR. Publikacje zamyka wykaz skrótów, i indeks nazwisk, pseudonimów i kryptonimów
W 1984 roku Mieczysław Janosz zażądał od MSW zwolnienia swojego brata z aresztu. Kazimierz Janosz był oskarżony przez MO o wiele przestępstw kryminalnych. Kartą przetargową Janoszów była ich wspólna z MSW działalność przestępcza na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w zachodniej Europie, oraz majątek pochodzący z przestępstw (wartości ówczesnych dwu milionów marek) przywieziony do PRL przez Janoszów i w dużej części rozkradziony przez funkcjonariuszy resortu.
Bracia Janoszowie - Mieczysław pracujący w PRL jako prokurator, Kazimierz i Jan prowadzący hutę szkła, pod koniec lat pięćdziesiątych nie wrócili z wycieczki do Francji. W RFN otrzymali status uchodźców. Od 1962 roku kolejny z braci mieszkający w Austrii Józef i jeden z uciekinierów Mieczysław, rozpoczęli współpracę z wywiadem PRL, Kazimierz został agentem, a Jan kontaktem operacyjnym wywiadu PRL w 1963 roku. Janoszowie donosili do PRL na polską emigracje. W 1964 Mieczysław dokonał napadu rabunkowego na bank w RFN i nielegalnie powrócił do Polski. W 1971 bracia Janoszowie i MSW wspólnie wyłudzili i przywieźli do PRL olbrzymi majątek. Za to do połowy lat osiemdziesiątych Janoszowie mogli bezkarnie popełniać przestępstwa gospodarcze. Groźba ujawnienia skandalu zapewniła braciom Janoszom dalszą bezkarność. Jedyną ofiarą był generał Milewski, którego kariera w wyniku afery została zakończona.
Ujawnienie przez Janosza operacji „Żelazo” doprowadziło w MSW do olbrzymiego skandali. Okazało się że większość przywiezionego majątku została rozkradziona przez funkcjonariuszy. Afera „Żelazo” ukazała, że funkcjonariusze partii i bezpieki byli niezwykle zaangażowani w działalność przestępczą, przemyt, czarnorynkowy handel, wykorzystywanie pozycji służbowej w działalności przestępczej, stawianie wyżej interesu własnego nad obowiązki służbowe. Kolejne afery wstrząsające PRL od końca II wojny światowej ukazywały ogromną skalę tej patologii w aparacie i władzach PRL.
Jan Bodakowski
tekst na ten temat ukazał się pierwotnie na portalu Prawy.pl http://www.prawy.pl/
Inne tematy w dziale Kultura
