Dla dzieci: Komiks IPN o antykomunistycznej opozycji przełomu lat 70 i 80

 Jan Bodakowski
Dla dzieci: Komiks IPN o antykomunistycznej opozycji przełomu lat 70 i 80

Od 1979 roku w Warszawie ukazywało się nielegalne antykomunistyczne pismo „Uczeń Polski”. Pismo redagowali warszawscy licealiści z Mokotowa (Wojciech Dutkiewicz, Piotr Kapuściński, Zbigniew Karaczun) i z Żoliborza (Wojciech Ciszewski, Tomasz Mickiewicz, Piotr Rogóyski). Młodzi polscy patrioci prace redakcyjne rozpoczęli w 1978 roku.

Z czasem, gdy licealiści szli na studia, skład redakcji się zmieniał. Wydawanie pisma wspierał Andrzej Czuma z powstałej przed Solidarnością organizacji opozycyjnej Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO dystansował się od KOR).

Na łamach „Ucznia Polskiego” młodzi polscy patrioci pisali o: przepisach szkolnych, niezależnym harcerstwie, samorządzie szkolnym, prawdziwej historii Polski, bieżącej polityce.

Młodzi czytelnicy historię tego niezależnego pisma mogą poznać z wydanego przez IPN, 56 stronicowego, komiksu dla dzieci „Uczeń Polski uczniowi nierówny”. To drugi album z serii „Aga, Adam i Hamlet na tropie tajemnic”. Autorem scenariusza albumu jest Maciej Kur, rysunków Agata i Hubert Ronek, wkładki historycznej doktor Tomasz Łabuszewski.

Komiks rozgrywa się w dwu planach czasowych. W 1978 młodzi polscy patrioci powołują do życia niezależne pismo „Uczeń Polski”, w drugim współcześnie bohaterowie serii, rodzeństwo Aga i Adam, poznają z papierów pozostawionych przez dziadka historie czasopisma (do tych badań inspiruje ich szczur, którego nazywają Hamlet).

Z komiksu można się dowiedzieć, że w wydaniu czasopisma pomagał młodym patriotom ksiądz. W swoim czasopiśmie licealiści domagali się: wolności słowa, praw człowieka, likwidacji cenzury, niezależności od Rosji, pełni praw Kościoła, prawdy w szkole i wolności zgromadzeń. Komiks ukazuje też jak Służba Bezpieczeństwa i Milicja Obywatelska ścigały polskich patriotów.

We wcześniejszym pierwszym tomie serii „Aga, Adam i Hamlet na tropie tajemnic. Zeszyt 1. Tajemnica podlaskiej rakiety V-2” strachliwy Adam i jego starsza przebojowa siostra Agata w domu po zmarłym dziadku odkrywają dokumenty dziadka świadczące, że dziadek w szeregach AK zdobywał informacje o niemieckich rakietach V1 i V2. Młodzi czytelnicy mają poznać historię rodzeństwa w 12 tomach.

W późniejszym trzecim zeszycie z serii „Aga, Adam i Hamlet na tropie tajemnic” pod tytułem „Dlaczego w piwnicach praskich straszy?” dzieci w rodzinnym domu znajdują wycinki z prasy zebrane przez ich dziadka, które dotyczą katowni NKWD na warszawskiej Pradze i postaci ofiary komunistycznych represji Antoniego Żurawskiego dowódcy AK na Pradze. W dotarciu do prawdy dzieciom i szczurowi przeszkadza zły kot wysługujący się komunistom (za obsadzenie w negatywnej roli kota muszę skrytykować twórców komiksu – koty to wspaniałe zwierzęta, które chronią nas przed przenoszącymi choroby, smród i brud gryzoniami takimi jak myszy i szczury – więc pozytywną postacią powinien być kot, a negatywną szczur).

Równolegle z przygodami dzieci, w komiksie ukazana jest historia polskich patriotów prześladowanych przez Rosjan po II wojnie światowej. Twórcy komiksu trafnie ukazują: Rosjan jako posiadaczy krzywych mord, złodziei i zbrodniarzy, i ich ofiary głodzonych polskich patriotów więzionych w komunistycznych katowniach. Komiks z racji na to, że jest dla dzieci, nie ukazuje scen komunistycznych tortur i morderstw.

Jan Bodakowski