Poznaj tradycyjne przepisy kuchni świętokrzyskiej

Jan Bodakowski
Poznaj tradycyjne przepisy kuchni świętokrzyskiej

Można się tylko cieszyć, że PRL-owska wersja folkloru, sztucznej „cepelii”, odchodzi w niepamięć. Dziś folklor jest odkrywany jako niezwykle ciekawe źródło inspiracji. Wielu młodych twórców reanimuje muzykę ludową w sposób niezwykle atrakcyjny. Skanseny w całej Polsce stały się atrakcjami turystycznymi, smakosze zachwycają się potrawami kuchni regionalnej.

Dzięki wydawnictwu Jedność do czytelników trafiła szósta z serii książek śląskiej kuchni regionalnej „Mamo, daj mi przepis”. Nowa książka kucharska nosząca tytuł „Kuchnia świętokrzyska” zawiera tym razem sprawdzone przez pokolenia i łatwe do zrobienia potrawy bardzo lokalne. Poprzednie tomy z serii to „Ciasta i ciasteczka”, „Potrawy z warzyw, grzybów, kaszy i mąki”, „Dania mięsne i rybne”, „Przekąski i desery na małe przyjęcia” oraz „Przetwory oraz zioła w kuchni i spiżarni”). Każdy z przepisów opatrzony jest apetyczną fotografią.

W rozdziale poświęconym zupom znajdują się przepisy na: zalewajkę (z sadzonym jajkiem, z kaszą jęczmienną), zupy z kiszonej kapusty (w kilku odmianach), krem z topinamburu, pokrzywiakę, garus z suszonych śliwek, japconkę z jabłek, krupnik (w kilku wersjach), szczawiową, barszcz z buraków (w kilku wersjach np. z fasolą) i barszcz biały, kapuśniak, boćwiok z botwiny, flaki wołowe z kaszą, jarzynową, chłodnik, i inne zupy regionalne (z ziemniaków, grzybów, jarzyn, mięs różnych rodzajów, grzybów, maślanki, zsiadłego mleka). Wszystkie przepisy zapowiadają niezwykle pożywne, składające się z warzyw i mięs, zupy.

W drugim rozdziale omówione są z ciepłe potrawy z gotowanych ziemniaków: prażoki, ziemniaczane roladki, topiblinki z ziemniaków i topinambura, pigoły, duszaki (duszone ziemniaki z kiełbasą), pasztet z ziemniaków, kugiel, męcybuły, przekładańce, byki, tarciuchy, ciapkapustę, gołąbki, gozły, kałmuki, kociołki, kopytka, kojboły, kotlety, krokiety, koćmoki, paluchy, pajdy, kudłatki, parzybrody, prażoki, pigoły, cejlony, pyzy, pierogi, zapiekanki, ziemniaki faszerowane – by wyjaśnić, co kryje się pod tymi intrygującymi nazwami, musiałbym przepisać każdy z przepisów na smakowitą potrawę.

W trzecim rozdziale czytelnicy znajdą przepisy na potrawy mięsne i z roślin strączkowych z: dziczyzny, fasoli, gęsi całych i podrobów, wędlin, kurczaka, żeberek, wątróbek, kaczek, soczewicy, borówek, bobu, wołowiny, królika, kaszy, ozorków wołowych, wołowiny i wieprzowiny (gotowanej, pieczonej, nadziewanej, i będącej nadzieniem, z warzywami, kaszą lub strączkowymi), ryb, drobiu.

Czwarty rozdział poświęcony jest potrawom z kapusty i grzybów – kapusty gotowanej lub smażonej z dodatkami, będącej nadzieniem, potrawy z grzybów, wszelakich pierogów. W piątym rozdziale znalazły się potrawy z kaszy i mąki – pierogi, gołąbki, zapiekanki, kluski, kotleciki, kasze z dodatkami, i będące dodatkami. W szóstym rozdziale czytelnicy znajdą przepisy na chleby i mazidła oraz pasztety. Siódmy rozdział zawiera przepisy na potrawy z sera i jajek: omlety, gomółki (potrawy z wysuszonego w piekarniku sera z dodatkami), twarogi. W ósmym rozdziale znalazły się przepisy na desery: parowańce, koktajle, baniocki, ciasta, naleśniki, bułeczki, ciasteczka, pączki, racuszki, obwarzanki, paszteciki. Czytelnicy w dziewiątym rozdziale znajdą przepisy na przetwory z: dzikiej róży, dyni, ogórków, wiśni, buraczków, pomidorów, grzybów. Dziesiąty rozdział zawiera przepisy na nalewki z: miodu, kawy.

Praca składa się z przepisów regionalnych, pochodzących od osób prywatnych, gospodarstw agroturystycznych, czy kół gospodyń wiejskich. Każdy z przepisów jest unikatowy i nie da się ukazać atrakcyjności i wyjątkowości każdego z przepisów bez przepisywania całej pozycji.

Jan Bodakowski