Kiedy chodziłam do podstawówki, w czasach Gierka, bardzo mnie dziwiło, że...koleżanka z klasy nie ma dziadka. Kiedy ją zapytałam, powiedziała mi, że jej dziadek zginął w czasie wojny ...na Wołyniu. Na początku moja ówczesna wiedza historyczna podpowiedziała mi, że zamordowali go Niemcy. Póżniej, kiedy zbadałam historię II Wojny Światowej w Polsce, skontatowałam, że musieli go zabić Rosjanie. Pod koniec lat osiemdziesiątych koleżanka przyznała się, że jej dziadka zabili, nawet nie żołnierze UPA, ale jego ukrainscy sąsiedzi w wiosce, czyli ukrainscy chłopi. Tak dowiedziałam się o...Rzezi Wołyńskiej.
Mottem filmu Wojciecha Smarzowskiego " Wołyń" jest: " Kresowiaków zabito dwa razy, raz siekierą, a drugi raz skazując ich na niebyt pamięci."
Temat filmu " Wołyń" to historia młodej polskiej chłopki z wołyńskiej wsi, gdzie obok siebie mieszkali polscy i ukraińscy chłopi. Film zaczyna się w lecie 1939r krótko przed wybuchem wojny. Obejmuje okupację sowiecką i niemiecką i anarchię band UPA, kiedy Niemcy po stalingradzkiej klęsce opuszczali Wołyń. Kończy się w roku 1943r. Zosia jest druhną na weselu swojej ukraińskiej koleżanki. Podczas ukraińskiego wesela Smarzowski pokazuje różne polityczne mechanizmy jakie splatały się na Ukrainie. Są ukraińscy nacjonaliści, którzy nawołują do " bicia Lachów". Są sowieccy agitatorzy Stalina, którzy buntują ludność ukraińską do wystąpienia przeciwko polskim obszarnikom, a w rezultacie także do...bicia Lachów. W tych skomplikowanych stosunkach politycznych rodzi się miłość Zosi do ukrainskiego chłopca Petra. Młodzi przysięgają sobie wieczną miłość. Niestety, rodzice wydają Zosię za mąż za bogatego polskiego chłopa, Skibę. Skiba bierze udział w Kampanii Wrześniowej. Jego dowódca po agresji Związku Sowieckiego rozpuszcza oddział, każe im zdjąć mundury i wracać do domu. Skiba wraca na Wołyń i na Ukrainie jest już świadkiem ukraińskich mordów na polskich żołnierzach. Są to jednak zjawiska jeszcze nieliczne. Na Wołyń wchodzą Rosjanie. Dowiadują się, że Skiba brał udział w wojnie 1920 r i zostaje zesłany na Syberię razem z rodziną. Zosię z dziećmi od zsyłki wykupuje jej ukochany Petro. Niestety, przypłaca to życiem, a Zosia rodzi dziecko Petra. Potem na Wołyń wkraczają Niemcy. Ci na Wołyniu interesują się tylko wyszukiwaniem Żydów. Zosia pomimo sprzeciwu swojej rodziny i ryzykując życie ukrywa rodzinę żydowską. Niemcom na okupowanym Wołyniu pomagają oddziały Stiepana Bandery UPA, która już teraz działa oficjalnie. Pojawiają się morderstwa na ludności polskiej, ale jeszcze sporadyczne. Stalingradzka klęska i...Niemcy zarządzają odwrót. Na Wołyniu zapanowuje chaos i anarchia. UPA wypowiada posłuszeństwo Niemcom i organizuje się w bandy, w których przysięga śmierć Lachom. Sekundują im prawosławni popi na Wołyniu. Rozpoczyna się Rzeż Wołyńska i ...Apokalipsa na Wołyniu. Bandy banderowskie napadają na całe wsie polskie, w okrutny sposób mordują Polakówm a wsie palą. Napad ma także miejsce na wieś , w której mieszka Zosia Skibowa. Ginie cała rodzina Zosi. Ona sama ratuje się tylko z najmłodszym dzieckiem. Rozpoczyna się jej dramatyczna walka o przeżycie i wyjście z piekła na Wołyniu. Ginie także z rąk swoich ukrainska rodzina, która udziela jej pomocy. W końcu otępiałą z szoku spowodowaną straszliwymi obrazami, które widziała i przeżyła, ratuje ją polski partyzant, który sam cudem uratował się z rzezi jaką UPA urządziła w polskim kościele i którego Zosia ukrywała wcześniej w swoim domu. Film ma bardzo okrutne i...przewrotne zakończenie, choć kończy się szczęśliwie. Polski partyzant prowadzi wóz, obok niego siedzi syn Zosi, na wozie leży nieprzytomna Zosia. Przekraczają granicę i...są szczęśliwi, że jadą tam gdzie są Niemcy.
Film jest bardzo dobrze zrobiony. Ma sensacyjną , ciekawą akcję, która toczy się wartko. Jest to film pod każdym względem historyczny i można go polecić młodzieży, która niestety, jest w demokratycznej Polsce mało historycznie wyrobiona i historia jej nie ciekawi, gdyby nie...No właśnie, jest pewne gdyby! Film choć niewątpliwie porusza czułe struny i odwołuje się do wrażliwości widza jest jednak dla ludzi odpornych psychicznie. Smarzowski bardzo realistycznie pokazuje Rzeż Wołyńską. Są w filmie sceny odrąbywania głów i rąk. Jest rozpruwanie kobiet ciężarnych. Podpalenie dziecka. Jest rozrywanie końmi emisariusza Polskiego Rządu Londyńskiego, który przyjechał się porozumieć z UPA w sprawie wspólnej walki z Niemcami i Rosjanami. Wszystkie te sceny bestialstwa są bardzo realistyczne. I ...można Smarzowskiego zrobić zarzut: Dlaczego nie operuje symboliką jak w dawnych filmach? Są nawet ludzie, którzy twierdzą, że dawna symbolika bardziej przemawia do ich wrażliwości niż realizm współczesnych filmów. No cóż, Smarzowski słynie z tego, że robi mocne kino i to może zrażać wielu widzów do filmu Wołyń. Ja jednak uważam, że w tym filmie realistyczne sceny bestialstwa jakiego historia nigdy nie znała, nawet...podczas napadu Mongołow w 1241r były jak najbardziej potrzebne. Ten film ma uderzać wyobrażnię widza. On ma dogłębnie poruszać. On jest zrobiony po to, by takie bestialstwo się nigdy nie powtórzyło. On odkłamuje historię, choć dla wielu jest to niewygodne. Chcą by ludzie zapomnieli o Rzezi Wołyńskiej, Rzezi Wołyńskiej nie było...
Czy jednak tak makabrycznych obrazów widzianych w dzieciństwie mogą zapomnieć ludzie, którzy je przeżyli i cudem się uratowali? Żyją jeszcze ludzie, którzy opowiadali mi o przeżytych okropnościach na Wołyniu...Politycy, chcecie wymazać pamięć tych ludzi i zastapić ją miłością do Ukrainców, którzy ...z Bandery zrobili bohaterem Ukrainy, a UPA stawiają pomniki? Ten film jest dla was!!!
Inne tematy w dziale Kultura
