D-Day miał miejsce 6 czerwca 1944 roku.
To decydująca o wynikach II wojny operacja wojskowa; USA i Anglii wydawało się że w Teheranie uzgodnili ze Stalinem, że ten uruchomi Wielką Ofensywę niezwłocznie po ich lądowaniu , aby zmusić Niemców do przerzucenia części sił na Front Wschodni i choć w początkowej fazie w ten sposób wspomóc aliantów w tej obarczonej jednak ryzykiem tak ważnej operacji.
Ale Stalin rozgrywał tę wojnę po swojemu i ze zdaniem , potrzebami aliantów nie liczył się.
Po wylądowaniu aliantów - gdy wiedział już , że operacja zakończy się sukcesem ( Niemcom nie udało się ani nie dopuścić do desantu, ani zepchnąć sił inwazyjnych do morza, sił aliantów na kontynencie przybywało etc) -- mógł przystąpić do dawno zaplanowanych działań tylko w interesie ZSRR a sprzecznych z celami i potrzebami koalicji.
Owszem uruchomił dawno przygotowaną ofensywę , na ogromną skalę - ale na ....Finlandię.
Uderzenie rozpoczęto 10 sierpnia 1944 roku.
Ofensywę na Zachód Stalin zarządził dopiero na 22 czerwca - uzasadnienie ? - bo tak mu to propagandowo pasowało.
Dalej:
gdy 30 lipca- 1 sierpnia A.Cz. miał już przyczółki po drugiej stronie Wisły: Sandomierz, Magnuszew - kazał wstrzymać działania ofensywne pod Warszawą - rejon Wołomina - w rezultacie czego:
Spod Wołomina ściągnięto niemiecką Dywizję „Hermann Göring”, której zadaniem było powstrzymanie radzieckiej 8 Gw. Armii kontrnatarciem w kierunku na wsie Chodków i Studzianki.
ani nie wspomógł działań Koniewa pod Sandomierzem.
Jako pierwsze 29 lipca wieczorem czołowe pułki 350 Dywizji Strzeleckiej gen. mjra Grigorija Wiechina wyszły nad Wisłę w rejonie Baranowa Sandomierskiego i rozpoczęły forsowanie rzeki, a następnie cała 13 Armia. Pierwszy sforsował Wisłę 2 batalion z 1178 Pułku Strzeleckiego dowodzonego przez ppłk Barbasowa. Następnie 31 lipca sforsowały Wisłę oddziały 1 Gwardyjskiej Armii Pancernej, które w walkach powiększyły przyczółek do 12 km szerokości i 8 km głębokości.
Były duże możliwości rozwijana natarcia dalej na Zachód- tylko blokując rejon Warszawy , z wykorzystaniem zdobytych przyczółków- gdyby wprowadzano dalsze siły.
Sytuacja była bardzo sprzyjająca:
- na odcinku między Wisłą a Odrą nie było żadnych umocnień, nawet linii okopów- Hitler zakazał ich budowania .
Niemcy nie byliby w stanie utrzymać ciągłego frontu
Ważny przyczółek Rosjanie zdobyli 4 sierpnia :
Донесение представителя Генерального штаба Красной Армии заместителю Верховного Главнокомандующего о ходе форсирования Вислы 69-й армией
4 августа 1944 г. Тов. ЖАРОВУ
За истекшие сутки на фронте 69-й армии существенных изменений не произошло.
Части 61-го ск в течение суток вели напряженные бои с пр-ком, переходившим неоднократно к атакам, поддержанным танками и самоходной артиллерией, в результате которых корпус оставил северную часть Барычки, восточную часть Анджеюв. Один батальон 1081-го сп и 1083-й сп 312-й сд переправились через реку Висла и сосредоточились в районе Бжесце.
В остальных частях армии изменений не произошло.
Постройка понтонного моста южнее Застув-Поляновски
(4 sierpnia 2 Armia Pancerna pod Radzyminem dysponowała 344 czołgami i działami pancernymi:
Танков Т-34 – 186; М4-А2 – 57, ИС-2 – 24; СУ-85 – 28; СУ-76 – 28; СУ-57 – 14; МК-9 – 7. Всего – 344 )
i mogła nadal wiązać siły pancerne Wermachtu, które w wyniku wstrzymania walk przez Rosjan zostały częsciowo przerzucone pod Studzianki a czesciowo na Front Północny.
(I jeszcze taka obserwacja:
Stalin nie tylko zakazał "pomagania " powstaniu przez jakiekolwiek działania militarne przeciw Niemcom w rejonie Warszawy ale nawet - oczywistego z punktu wojskowego- atakowania węzła kolejowego Warszawa przez który szły transporty, dostawy broni, amunicji, zaopatrzenia; nie atakowanie tych strategicznych obiektów z pewnością ułatwiło Niemcom walkę z oddziałami A.Cz na przyczółkach a także powstrzymanie I Armii WP rejonie przyczółka magnuszewskiego)
mons.wikimedia.org/w/index.php?curid=16512831
Sami Rosjanie potwierdzają , że - nawet wychodząc z sytuacji bojowej na dzień 8 sierpnia 1944 było możliwe rozpoczęcie operacji wyzwalania Warszawy przez okrążenie z południa ( przyczółków) i ataku od strony północnej.
Доклад Маршалов Советского Союза Г. К. Жукова и К. К. Рокоссовского
Верховному Главнокомандующему о плане проведения войсками 1-го Белорусского фронта Варшавской операции
Действующая армия
8 августа 1944 г.
Верховному Главнокомандующему Маршалу Советского Союза товарищу СТАЛИНУ
4. Учитывая необходимое время на подготовку, Варшавскую операцию можно начать с 25.8.44 всеми силами фронта, с целью выхода на рубеж: Цеханув, Плоньск, Вышогруд, Сохачев, Скерневице, Томашув и занятия Варшавы.
1-я польская армия в этой операции будет наступать по западному берегу р. Висла с задачей во взаимодействии с войсками правого крыла и центра фронта овладеть Варшавой. -- zająć Warszawę.
Historyk wojskowości Norbert Bączyk zauważa że temat ofensywy na Radom jest w historiografii radzieckiej/rosyjskiej pomijany, minimalizowany:
Rozszerzanie przyczółka”. Historiografia sowiecka całkowicie wymazała sierpniową ofensywę na Radom. Nie znajdziemy o niej informacji w książkach. Często w wydawanych w czasach ZSRR wspomnieniach kombatantów, czy to dowódców, czy prostych żołnierzy, ciężkie walki nad Wisłą latem 1944 r. kończą się na początku sierpnia, ewentualnie wraz z bitwą pod Studziankami. Potem następuje cisza, przerwana dopiero nową ofensywą ze stycznia 1945 r
https://dziwnawojna.pl/biale-plamy-frontu-wschodniego/
gen. Czujkow. Uskarżał się, że jego wojska nie otrzymują właściwych uzupełnień, bo względem strat przekłada się to jak 2,5 do 1. W sierpniu 8 AGw straciła ponad 24 tys. żołnierzy piechoty, otrzymała w zamian 10 tys. Korpusy liczyły tylko po 13–14 tys. żołnierzy, dywizje po 4–5 tys., czyli połowę etatowych stanów. Stąd nie miało być winą dowodzącego stalingradczykami, że nie zrealizował postawionych celów i Radomia nie zdobył.
Mój komentarz: Stalin pozorował ofensywę , ale nie zezwolił na wzmocnienie sił na przyczółku - wyzwolenie terenów Polski w 1944 roku nie było jego celem choć te mozliwości były i sumaryczne straty byłyby mniejsze; po ustabilizowaniu frontu Niemcy przygotowali obronę, zakładali pola minowe, ryli okopy i budowali polowe stanowiska umocnione.
Ofensywa latem 1944 byłaby o wiele łatwiejsza do przeprowadzenia niż zimą 1945 roku- także ze względu na warunki pogodowe .
- Wróćmy jednak do sytuacji wyjściowej z dnia 6 czerwca 1944 roku :
jakimi dodatkowymi siłami mogłaby dysponować A.Cz . na głównym kierunku uderzenia - (Warszawa)- Berlin
1. Siły zużyte w agresji na Finlandię
( Finlandia nie zagrażała ZSRR ; gdyby zawarto pokój i wrócono do sytuacji sprzed agresji ZSRR - Finlandia - przy gwarancji USA przeszła by na stronę aliantów( i tak toczyła swoją wojnę o przetrwanie).
450 tys. żołnierzy ( zginęło ok 25 tys. , rannych ok 75 tys.)
lotnictwo -1600 samolotów, straty ponad 300 samolotów
800 czołgów
artyleria 10 500 dział i moździerzy
2. Część sił wydzielonych do ofensywy na Rumunię ( i tak wywiad sowiecki wiedział , że armia rumuńska przejdzie na stronę aliantów) i był to kierunek drugoplanowy.
Operacja jasko-kiszyniowska – strategiczna operacja zaczepna Armii Czerwonej na froncie wschodnim, w dniach od 20 sierpnia do 29 sierpnia 1944 roku. Głównym celem operacji było wyeliminowanie Królestwa Rumunii z udziału w wojnie oraz zajęcie obszarów roponośnych w regionie Ploeszti. (Wiki)
Operacja jasko-kiszyniowska przyśpieszyła wybuch powstania w Bukareszcie (23 sierpnia), skutkiem którego został obalony marszałek Ion Antonescu, a Rumunia wystąpiła z sojuszu z III Rzeszą z 24 sierpnia i przystąpiła do wojny po stronie aliantów 25 sierpnia.
Podobnie by było gdyby użyte siły były mniejsze o ok. 1/3
1mln 300 tys. żołnierzy
I tak na kierunek Berlin można było skierować minimum 400 tys. żołnierzy. 600 czołgów i dział pancernych, 700 samolotów.
3. I wreszcie:
- nie było konieczności ani sensu militarnego toczenia ciężkich bojów o Przełęcz Dukielską- A.Cz rzekomo musiała ruszyć z pomocą powstaniu na Słowacji - a przecież Słowacja była sojusznikiem Niemiec- w przeciwieństwie do Polski .
ta operacja przyniosła głównie ciężkie straty, rozpoczęła się 8 września ale przygotowania do niej zaczęły się znacznie wcześniej, m.in zrzucono licznych spadochroniarzy i zorganizowano oddziały partyzanckie
Do blokowania Niemców na tym kierunku wystarczyła by 1/3 użytych sił:
stąd na główny kierunek na Berlin można było skierować dodatkowo:
ok. 50 tys. żółnierzy , ok 500 czołgów, ( 50%- w obronie potrzeba ich mniej), ok 500 dział
Niemcy nie mieli dość sił by zatrzymać ewentualną ofensywę na odcinku Wisła -Odra; najbardziej prawdopodobny scenariusz to wycofywanie się Niemców za Odrę i tam organizowanie obrony;
w rejonie Warszawy w momencie wykonywania manewru oskrzydlającego od południa i marszu A.Cz na Radom, Łodź, Kraków Niemcy byliby zmuszeni do wycofania sił pancernych broniących rejonu Warszawy w rejonie Wołomin, Warszawa Praga.
Tak wiec na początku sierpnia 1944 A.Cz utworzyła 3 duże przyczółki na zachodnim brzegu Wisły;
największy- sandomierski:
Przyczółek baranowsko-sandomierski (zwany też przyczółkiem sandomierskim) został utworzony z końcem lipca 1944 roku przez jednostki 1 Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej, obejmował teren długości 70 km i szerokości 40 km między Baranowem a Sandomierzem[1]. Największy z przyczółków uchwyconych przez armię radziecką na zachodnim brzegu Wisły o powierzchni około 2200 km² i długości wzdłuż frontu 120 km[2]
Najdalej na zachód przyczółek sięgał do Skalbmierza- stąd do Krakowa było już tylko ok. 50 km.
Niemcy rzucali ostatnie rezerwy, np 11 nowych czołgów -Tygrysów Królewskich- 2 lub 3 od razu zostały wyeliminowane w walce a 3 wpadły w ręce Rosjan !!
Gdyby na przyczółek Rosjanie przerzucili choć z 200 czołgów i kilka dywizji piechoty - z pewnością przełamali by obronę ...
P.S.
Stalin 21 sierpnia 1944 miał co innego w głowie:
planował wielką operacją na kierunku Prusy Wschodnie, która miała się rozpocząć forsowaniem rzeki Narew.
иректива командующего войсками 1-го Белорусского фронта командующим 48-й, 65-й, 28-й и 70-й армиями о форсировании реки Нарев
21 августа 1944 г.
Ставка Верховного Главнокомандования придает большое значение делу форсирования р. Нарев и создания достаточно широких и прочных плацдармов, дающих возможность развернуть крупные наступательные операции за р. Нарев против Восточной Пруссии.
Во исполнение директивы Ставки от 21.8.1944 г. за № 219180,
приказываю:
довести до сведения командиров всех соединений и частей, что бойцы и командиры, отличившиеся при форсировании р. Нарев и захвате плацдармов, получат специальные награды орденами, вплоть до присвоения звания Героя Советского Союза. [238]
Командующий войсками 1-го Белорусского фронта
Маршал Советского Союза
Рокоссовский
Член Военного совета 1-го Белорусского фронта
генерал-лейтенант
Телегин
wyróżniającym się w walkach o przyczółek żołnierzom obiecano przyznanie tytułów Bohatera Związku Radzieckiego.
---
Zresztą, jeśli przyjrzeć się mapie działań A.Cz pod Warszawą w okresie bitwy o Radzymin i Wołomin...
to widać , że ostrze uderzenia, kierunek uderzenia nie jest wcale skierowane na Warszawę .
Bardziej logiczne , także z punktu widzenia militarnego zajęcie tymi samymi siłami i takim samym wysiłkiem np. takiego terenu:
Wtedy pod kontrolą A.Cz . byłby węzeł komunikacyjny Warszawa, mosty co znacznie utrudniło by Niemcom działania wojenne w rejonie Warszawy.
https://histrf.ru/uploads/media/default/0001/26/44006f80fc75956c28f26f10ab301aad4f7c2395.pdf
Odezwa Dowódcy 1 Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej o mobilizacji obywateli polskich. 2 sierpnia 1944 r.
[Rybnica] 2.08.1944 r. [Odezwa]
Do ludności wyzwolonych terenów Polski o porządku przeprowadzenia mobilizacji na wyzwolonym terytorium Polski.
1. Niniejszym podaje się do wiadomości obywateli, że prawo mobilizacji obowiązanych do służby wojskowej na terytorium Polski przysługuje Polskiemu Komitetowi Wyzwolenia Narodowego, jako rządowemu organowi Polskiego Suwerennego Państwa.Z polecenia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego mobilizacje może przeprowadzać także Dowództwo Armii Czerwonej.
2. Mobilizacja, przeprowadzana na terenie Polski przez różne organizacje polskie, nie mające nic wspólnego z Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego jest nieprawna i osoby przeprowadzające taką mobilizację podlegają natychmiastowemu aresztowaniu jako agenci niemieccy, szerzący zamęt wśród ludności polskiej.
Dowódca wojsk Pierwszego Ukraińskiego Frontu Marszałek Związku Radzieckiego - Koniew
Członkowie Rady Wojennej Pierwszego Frontu Ukraińskiego - Generał Lejtnant Krajniczkow, Generał Lejtnant Kalczenko.
2 sierpnia 1944 roku
Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku, Tom IV, część 2. Lata 1939-1945, wybór J.
---
Odezwa Rady Wojskowej 1 Armii Wojska Polskiego do rodaków w kraju przed wkroczeniem wojska na terytorium RP
1 lipca 1944 r. {175}
Rodacy!
Przez linię frontu wysyłamy, bracia i siostry, słowa nadziei i wiary w rychłe wyzwolenie.
Podnieś dumnie głowę. Dla Ojczyzny zbliża się koniec niewoli, zbliża się godzina odrodzenia się wolności. [196]
Wasza nienawiść do wroga, bezinteresowny opór i odważna walka przez wiele lat ocaliły godność i honor narodu.
(..)
Stoimy u progu Polski, doskonale uzbrojeni, zdyscyplinowani i zjednoczeni.
Wielkie zwycięstwa sprzymierzonej Armii Czerwonej od Stalingradu do Tarnopola otworzyły nam drogę do Polski. Te zwycięstwa umożliwiły również sprzymierzonej Wielkiej Brytanii i Ameryce zebranie sił do uderzenia z Zachodu.
Lądowanie aliantów we Francji i zwycięstwo we Włoszech przyspieszyły ostateczną klęskę hitleryzmu.
Już niebawem nasza Armia z pomocą sprzymierzonej Armii Czerwonej rozpocznie walkę o wypędzenie nikczemnego najeźdźcy z granic naszej ojczyzny. Bracia! Powstań, by walczyć z nazistowskimi najeźdźcami! Nie wierz w kłamstwa Niemców lub ich świadomych i nieświadomych agentów na temat Związku Radzieckiego i naszego Wojska Polskiego.
Powitajcie godnie sprzymierzoną Armię Czerwoną, która ma największe zasługi w zwycięstwie nad Niemcami. Pomóż naszej armii i wojskom radzieckim zniszczyć niemieckie siły zbrojne. Tylko szybkie wypędzenie Niemców z granic naszego kraju nie da im możliwości obrócenia go w popiół i ruiny, a zmniejszy liczbę naszych ofiar.
(..)
Dołącz do szeregów Armii Ludowej. Niszcz siłę roboczą, broń i sprzęt nazistowskich najeźdźców.
Wykolejaj pociągi, wysadzaj mosty, spalaj niemieckie magazyny.
Przygotuj się do powstania z bronią w ręku przeciwko niemieckiemu najeźdźcy.
Do broni, Polacy! [197]
Rada Wojskowa Wojska Polskiego w Związku Radzieckim
Zygmund Berling, generał broni, dowódca armii;
Karol Świerczewski generał broni, członek Rady Wojskowej;
Aleksander Zawadzki, generał dywizji, członek Rady Wojskowej.
Od ponad 15 lat studiuję historie udziału stalinowskiego ZSRR w II wojnie; korzystam ze źródeł w języku rosyjskim i angielskim.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Kultura