ZUS rules !

Od jakiegoś czasu trwa debata na temat tego, kto ma systematycznie wypłacać emerytom środki zgromadzone na ich kontach w otwartych funduszach emerytalnych (OFE). Ministerstwo Finansów zaproponowało, żeby obowiązki te przekazać instytucji, która, może nie najdoskonalej, ale jednak zajmuje się tym od lat, czyli Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Pomysł dość dyskusyjny, ale nie o tym dzisiaj ...

Przy tzw. okazji Ministerstwo zaproponowało, żeby w trosce o bezpieczeńtwo zaoszczędzonych środków, transfer środków z OFE do ZUS następował stopniowo już 10 lat przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego. Czyli przez ostatnie 10 lat naszej aktywności zawodowej II filar praktycznie przestałby działać ! Swoją propozycję Ministerstwo argumentuje potrzebą uniezależnienia wysokości zgromadzonych w OFE środków od fluktuacji panujących na rynkach kapitałowych. Chodzi o to, żeby wysokość przyszłych swiadczeń nie różniła się znacząco w zależności od tego, czy w momecie transferu z OFE będziemy mieć hossę czy bessę na giełdzie. Troska jak najbardziej uzasadniona, ale środki zaradcze - jak zwykle toporne. Problem niższej skłonności do ryzyka osób w wieku przedemerytalnym można bowiem łatwo rozwiązać w ramach samego OFE, bez uciekania się do, łatającego dziurę w ZUS, wycofywania środków z OFE. Wystarczy wprowadzić w OFE dodatkowy, bezpieczny portfel, do którego przekazywane będą pieniądze tych, którym do emerytury pozostał krótki okres czasu.

Żeby upłynnić i rozłożyć w czasie ten proces można, wzorem rozwiązań istniejących na rynku funduszy inwestycyjnych, wprowadzić klika typów jednostek funduszu OFE. I tak np. 5 lat przed przejściem na emeryturę (taki okres spokojnie wystarczy, żeby skutecznie ograniczyć ryzyko trafienia z wypłatą na okres giełdowej dekoniunktury) 20 % środków uczestnika transferowane byłoby na portfel złożony wyłącznie z bezpiecznych instrumentów rynku pieniężnego, pozostałe 80 % pozostałoby w dotychczasowym, bardziej agresywnym portfelu. Wartość jednostki takiego wirtualnego subfunduszu (nazwijmy ją jednostka typu „5 lat”) wyceniana byłaby w oparciu o proporcjonalne zachowanie się obu portfeli inwestycyjnych ( w tym przypadku 80% zmiany wartości portfela tradycyjnego i 20% bezpiecznego). Po roku, następne 20 % wszystkich środków byłoby przekazywane do portfela złożonego z instrumentów rynku pieniężnego, a nowa jednostka (typu „4 lata”) odzwierciedlałaby zachowanie się wirtualnego subfunduszu składającego się w 60 % z portfela tradycyjnego i 40 % portfela bezpiecznego. I tak dalej … W ten sposób, opierając się na dwóch zarządzanych przez OFE portfelach, można stopniowo przejść do sytuacji, w której w ostatnim roku przed emeryturą całość środków zainwestowana będzie wyłącznie w bezpieczne instrumenty rynku pieniężnego. Oczywiście długość okresu i liczbę typów jednostek można dowolnie kształtować w zależności od przyjętych założeń. Podobne rozwiązanie, w którym dla jednego funduszu funkcjonuje kilka typów jednostek, funkcjonuje na rynku funduszy inwestycyjnych i nie powoduje żadnych kłopotów organizacyjnych. Rozwiązanie to ma także tą zaletę, że utworzony "bezpieczny" portfel mógłby stać się podstawą dla tzw. funduszy wypłat emerytalnych(zakładów emerytanych), którymi mogłyby zarządzać także obecne OFE. Można by w ten sposób uniknąć wysokich opłat za transfer środków (stanowiących jeden z powodów zawetowania w swoim czasie "ustawy wypłatowej" przez ś.p. Lecha Kaczyńskiego) negatywnie wpływających na wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych z II filara. 

Ministerstwo Finansów jednak wyraźnie chce ograniczyć koszty funkcjonowania II filara i pod pozorem dbałości o stabilizację wartości środków zgromadzonych w OFE będzie forsować pomysł z jak najszybszym transferem naszych pieniędzy do ZUS. A tam już odpowiednie osoby się nimi zajmą ...