Chociaż organy samorządu mogą samodzielnie decydować o wyborze formy pozyskania brakujących środków, są zobowiązane do przestrzegania szeregu ograniczeń dotyczących zarówno celów zadłużania, poziomu długu, jak i źródeł pozyskania środków. Samorządy mogą znaleźć finansowanie zewnętrzne zarówno w formie kredytu bankowego, jak i emisji papierów wartościowych (obligacji komunalnych), ale z danych Narodowego Banku Polskiego wynika, że podstawowym źródłem finansowania potrzeb pożyczkowych jednostek samorządu są kredyty i pożyczki, których wielkość stale rośnie.
Zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych wspólnoty mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:
-
pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu JST, który wiąże się z czasowym niedoborem środków finansowych spowodowanym niezrealizowaniem na czas zaplanowanych dochodów,
-
finansowanie planowanego deficytu budżetu wspólnoty, który z kolei wiąże się z zaciągnięciem zobowiązań na sfinansowanie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach,
-
spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów,
-
wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.
-
wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne,
-
zaciągniętych kredytów i pożyczek,
-
przyjętych depozytów,
-
wymagalnych zobowiązań.
Szczegółowy sposób klasyfikacji tych tytułów dłużnych, w tym rodzaje zobowiązań zaliczanych do tytułów dłużnych, uwzględniające podstawowe kategorie przedmiotowe i podmiotowe zadłużenia oraz okresy zapadalności, określa rozporządzenie Ministra Finansów. Stosowne rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym długu Skarbu Państwa, zostało wydane 23 grudnia 2010 r. (Dz.U. nr 252, poz. 1692) i wywołało wiele kontrowersji. W szczególności dotyczą one pojęcia kredytu i pożyczki w stosunku do treści ustawowej. Zgodnie z rozporządzeniem, do tej kategorii zaliczać się mają także umowy PPP mające wpływ na poziom długu publicznego, papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona, umowy sprzedaży o ratalnej płatności oraz umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z przedmiotu i umowy nienazwane o terminie płatności dłuższym niż rok. W obliczu dynamicznie rosnącego długu JST taka zmiana definicji mogłaby wiele z nich narazić na przekroczenie dopuszczalnego limitu zadłużenia.
Kredyty przeznaczone na pokrycie występującego w ciągu roku niedoboru budżetu podlegają spłacie w tym samym roku – są więc kredytami krótkoterminowymi i mogą być w rachunku kredytowym lub bieżącym. Kwota kredytu nie może przekroczyć wysokości zdefiniowanej w uchwale budżetowej samorządu lub odrębnej uchwale organu stanowiącego, określonej jako limit pożyczek i kredytów krótkoterminowych w danym roku.
Z kolei kredyty udzielane na sfinansowanie wydatków, które nie znalazły pokrycia w planowanych dochodach JST, mogą być kredytami krótko-, średnio- lub długoterminowymi. Udzielane są zgodnie z procedurami przetargowymi i podobnie jak w przypadku pierwszej kategorii kredytów, zaciągane do wysokości określonej bądź w uchwale budżetowej wspólnoty, bądź w odrębnej uchwale organu stanowiącego.
Dr Justyna Glusman dla Forum Od-nowa.
Liberté! to niezależny liberalny magazyn społeczno-polityczny. „Głos wolny wolność ubezpieczający”. Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej oraz zachęcamy do prenumerowania.
Komentarze
Pokaż komentarze