13 Król Salomon polecił sprowadzić z Tyru Hirama. 14 Był on synem wdowy z pokolenia Neftalego. Ojciec zaś jego był brązownikiem, pochodzącym z Tyru. Był on pełen mądrości, rozsądku i umiejętności w wykonywaniu wszelkich wyrobów z brązu. Przybył więc do króla Salomona i wykonał zlecone przez niego prace. (1 Krl 7, 13-14)
Hiram z Tyru„ To samo imię, co króla Tyru. Mowa o architekcie. Ojciec Chirama-artysty był brązownikiem z miasta Tyru.
Z pokolenia Neftalego. Wedlug 2 Krn 214 pochodziła z pokolenia Dana. Pozorna sprzeczność prawdopodobnie stąd wynika. że mogła być z rodu Neftalego, który mieszkał na terytorium pokolenia Dana.
Ów Hiram pochodził z małżeństwa mieszanego, czyli był pół-Izraelitą, czystym rytualnie. Pokolenia Neftalego i Dana graniczyły ze sobą. Przez te ziemie przebiegała droga handlowa z Tyru do Damaszku Izraelici, zwłaszcza z pokoleń północnych, utrzymywali z tymi miastami stosunki handlowe. To również wpływało na związki małżeńskie, jakie były zawierane pomiędzy nimi. Jeśli idzie o zawód Chirama, to był on, podobnie jak jego ojciec, brązownikiem, chociaż znał się z pewnością i na innych sprawach. Bliżej precyzuje się umiejętności tych ludzi w Wj 31,3 i 35,31 (P), gdzie podano, że potrafili oni wykonywać przedmioty w złocie, srebrze lub miedzi, a nawet szlifować kamienie do ozdób. Obrabiali również drewno i inne dostępne materiały (por. Wj 35,33).
Te umiejętności Chirama potwierdzałby tekst Krn 2,13, w którym podano, że znał się on na pracach, poza złotem i srebrem, także ze spiżu, żelaza, z kamienia i drewna, oraz na wyrobach z jasnej i ciemnej purpury, bisioru i karmazynu. Potrafił również wykonać wszelkie rzeźby i wszelkie zamierzenia. Zatrudnianie innych rzemieślników poza swoimi było znane i praktykowane, także u innych, sąsiadujących z Izraelem narodów.
15 A zatem odlał dwie kolumny brązowe. Jedna kolumna miała osiemnaście łokci wysokości, a dwanaście łokci obwodu, [tyleż] i druga kolumna. (1 Krl 7, 15)
Wymienia się je wiele razy w ST (por. 1 Krl 7,4; 2 Krl 25,16n; 2 Krn 3,15-17; 4,12n; Jr 52,211 23), a także poza Biblią (zob. J. Flawiusz’ Ant. 8,3,4). Wysokość ich, osiemnaście łokci (tj. 9,9 m), jest potwierdzona także przez inne źródła biblijne.
Obwód zaś kolumn wynosił 12 łokci (w LXX podano: 14), tj. ok. 6,6 m, a więc średnica kolumn wynosiła 3,8 łokci, tj. szóstą część wysokości kolumn licząc z głowicami.
Kolumny, o których tutaj mowa, były postawione na dziedzińcu przy wejściu do świątyni. Nie łączyły się one bezpośrednio z murem świątyni, lecz stały oddzielnie i posiadały niewątpliwie znaczenie symboliczne. Podobne kolumny spotyka się również przy wielu świątyniach pogańskich.
W Tyrze przed świątynią Melkartha stały dwie kolumny, jedna ze złota, a druga ulana ze szkła zielonego, nazywała się kolumną szmaragdową, Na starych monetach widać podobne kolumny przed świątynią w Paphos. W religiach pogańskich podobne słupy masywne były uważane za symbole przedstawiające moc, to jest siłą bóstwa; niekiedy zlewano je z pojęciem samego bóstwa, dlatego też składano przed nimi ofiary.
16 Następnie wykonał dwie głowice na szczyty tych kolumn, ulane z brązu. Pięć łokci wynosiła wysokość głowicy jednej i pięć łokci wysokość głowicy drugiej. (1 Krl 7, 16)
Był to motyw zdobniczy, który często występował, także w Egipcie, obok kwiatu papirusu.
17 Na głowicach, które były na szczycie kolumn, były sploty na wzór sieci lub też misternie wykonane ogniwa roboty łańcuchowej: sploty na jednej i na drugiej głowicy. 18 Wykonał też jabłka granatu: dwa rzędy dokoła każdego splotu, aby okrywały te głowice umieszczone na szczycie. Tak samo zrobił na drugiej głowicy. (1 Krl 7, 17-18)
Każda głowica była opleciona podwójnym rzędem granacików, pod którymi biegła bogata ornamentykana cztery łokcie szeroka.
18jabłuszka, czyli granaciki, to jest podobizny tzw. rajskich jabłuszek, które w ornamencie posiadają poczesne miejsce. Na szatach liturgicznych dla arcykapłana również były haftowane.
19 Głowice, będące na szczycie tych kolumn w sieni, miały kształt lilii wielkości czterech łokci. 20 Ponadto głowice na obydwu kolumnach, zarówno ponad spojeniami na tle splotów, jak i blisko przy nich miały dokoła dwieście jabłek granatu na jednej głowicy i tak samo na drugiej głowicy. (1 Krl 7, 19-20)
Sztukateria rozpoczynała się od dolnej części głowicy w formie lilii. Na każdej plecionce (koszu) było dwieście sztuk (por. w. 20), po sto w każdym rzędzie, czyli w sumie na dwóch kolumnach czterysta (por. 2 Krn 3,16. Ozdoby te występują na kamiennych kapitelach i obeliskach kolumn z Niniwy z Korsabad
21 Kolumny te postawił przy sieni głównej budowli. Kolumnie postawionej po prawej stronie nadał imię Jakin, a kolumnie postawionej po lewej stronie nadał imię Boaz. 22 A na wierzchu tych kolumn był kształt lilii. Tak została wykończona robota tych kolumn. (1 Krl 7, 21-22)
Nazwy kolumn są to prawdopodobnie skróty techniczne: Jakin=On (Bóg) utwierdzi, Boaz= W Nim (Bogu) siła.
Kolumny w 586 r. przed Chr. w czasie deportacji Izraelitów zostały zburzone przez Babilończyków (por. Jr 52,17- 20; 2 Krl 25,15-17).
23 Następnie sporządził odlew "morza" o średnicy dziesięciu łokci, okrągłego, o wysokości pięciu łokci i o obwodzie trzydziestu łokci. (1 Krl 7, 23)
Drugim dziełem Chirama było „spiżowe morze”, wykonane z brązu o kształcie okrągłym, o średnicy 10 łokci, tj. ok. 4,58 m. Obwód jego wynosił 30 łokci, tj. od 13,74 - 14,38 m, a wysokości 5 łokci, tj. ok. 2,29 m. Jedni uczeni ukazują „spiżowe morze” jako potężny zbiornik z pękatymi ścianami, inni uważają, że było ono stożkowate albo posiadało formę cylindra.
24 Poniżej jego krawędzi opasywały je dokoła rozchylone kielichy kwiatowe. Na trzydzieści łokci otaczały "morze" w krąg. W jego odlewie były razem odlane dwa rzędy rozchylonych kielichów kwiatowych. 25 Stało ono na dwunastu wołach. Trzy zwracały się ku północy, trzy na zachód, trzy na południe i trzy na wschód. "Morze" to znajdowało się nad nimi u góry, a wszystkie ich zady [zwracały się] do wewnątrz. (1 Krl 7, 24-25)
Według w. 25 „morze spoczywało na dwunastu wołach”, które w świetle 2 Krl 16,17 były w całości wykonane z brązu. Były one zwrócone we wszystkie strony świata, po trzy do przodu głowami.
26 Grubość jego była na [szerokość] dłoni, a brzeg był wykonany jak brzeg kielicha kwiatu lilii. Jego pojemność wynosiła dwa tysiące bat. (1 Krl 7, 26)
Grubość „spiżowego morza” wynosiła „dłoń”, tj. cztery palce (= ok. 7,5 cm), a więc tyle samo, co kolumn stojących przed świątynią (por. Jr 52,21), a jego pojemność dwa tysiące bat (wg 2 Krn 4,5-trzy tysiące). Jeśli przyjmie się, że jeden bat ma ok. 36,5-45 litrów, to zbiornik zwany „spiżowym morzem” miał objętość od 730-900 hektolitrów, wg Krn 4,5 nawet od 1095-1350 hektolitrów
W. F. Albright, posługując się informacją z w. 23 o wielkości „spiżowego morza” oblicza ilość wody i pojemność zbiornika w metrach sześciennych podając, że mógł on pomieścić od 38 do 44 m3 W tym wypadku bat musiałoby się liczyć jako równowartość 22 l.
Obecność wody w świątyniach antycznych znana jest od najdawniejszych czasów. Począwszy już od władcy Bur-Sin w Ur i króla Lagasz, Ur-Nina, znanych w 3 tysiącleciu przed Chr., czy za Aguma
w Babilonii (ok. 1650 r. przed Chr.), gdzie wzniesiono świątynię na cześć „wielkiego” i „małego morza”, ów zbiornik wody w świątyni odgrywał wielką rolę. „Morze” w świątyniach antycznych było symbolem „wód niebieskich, oceanu niebieskiego” (apsu), dzięki któremu mógł spadać dobroczynny deszcz na ziemię. Nadto „morze” było znakiem obfitości, urodzaju, a nawet zwycięstwa nad chaosem.
Prorocy Ezechiel (47,1-12) i Joel (4,18) mówili o źródle ożywczej wody, wychodzącej ze świątyni i nawadniającej kraj. Wydaje się, że „spiżowe morze” miało zasadniczo znaczenie praktyczne. Według 2 Krn 4,6 służyło kapłanom do obmyć rytualnych.
27 Zrobił ponadto dziesięć brązowych podstaw. Długość jednej podstawy wynosiła cztery łokcie, szerokość też cztery łokcie, a wysokość trzy łokcie. (1 Krl 7, 27)
Dziesięć miedzianych podstaw Opis dość niejasny. Jest tutaj mowa o innych naczyniach do wody, wykonanych w postaci wielkich miednic, obsadzonych na czterech kołach, czyli na wózkach, aby mogły być przesuwane z jednego miejsca na drugie. Według 2 Krn 1,6 woda z tych miednic służyła do obmywań tych części ofiar, które stosownie do przepisów winny być przed spaleniem na ołtarzu obmywane. Podobne naczynie z wodą do ablucji zostało odnalezione na początku XX wieku na Cyprze z epoki późnego brązu w Larnaka i w Enkomi, a także przedmioty z epoki wczesnego żelaza odkryte w Megiddo w Palestynie
28 Podstawy te były zrobione tak: miały one ramy i pręty między ramami. 29 A na tych prętach między ramami - lwy, woły i cheruby. Poza tym na ramach, zarówno nad, jak i pod lwami i wołami, zwisające girlandy. 30 Każda podstawa miała cztery koła brązowe na brązowych osiach. Ponadto ich cztery nogi miały ramiona pod kadzią. Ramiona te odlane były od drugiej strony girland. 31 Pośród ramion miała ona otwór na wysokości łokcia. Okrągły jej otwór był na kształt podstawy <na półtora łokcia>. Dokoła jej otworu też były płaskorzeźby. Jednakże jej pręty były nie okrągłe, ale czworokątne. 32 Cztery koła były pod prętami. Osie kół były [umocowane] przy podstawach. Wysokość koła wynosiła półtora łokcia. 33 Koła były tak zrobione, jak robi się koło do wozu, ale ich osie, dzwona, szprychy oraz piasty były wszystkie odlewane. 34 Na czterech rogach każdej podstawy były cztery jej ramiona. Ramiona z podstawą tworzyły całość. 35 Na wierzchu podstawy było dokoła na pół łokcia wysokości zaokrąglenie. U wierzchu podstawy czopy i pręty tworzyły z nią całość. 36 Na wszystkich blachach i prętach wyrył dokoła cheruby, lwy i palmy <a w wolnej przestrzeni girlandy>. 37 W taki oto sposób wykonał dziesięć brązowych podstaw: jednakowy odlew, jednakowy rozmiar i jednakowy kształt wszystkich. (1 Krl 7, 28-37)
Szczegółowy opis, jak wyglądały owe baseny. Według opisu można sobie przedstawić owe baseny mniej więcej w sposób następujący: Na czterech niskich kółkach umieszczona czworoboczna skrzynia, ozdobna ze wszystkich czterech boków. Na niej wielka miednica podtrzymywana przez cztery słupki, również bogato ozdobione. Naokoło miednicy ramy (brzeg), również oparty na czterech poręczach stanowiących przedłużenie ku górze ram wystających z każdego rogu skrzyni.
38 Zrobił też dziesięć kadzi brązowych. Jedna kadź miała pojemność czterdziestu bat. Każda kadź miała cztery łokcie i każda z nich była w jednej z dziesięciu podstaw. (1 Krl 7, 38)
Na tych podstawach o których była mowa wyżej, umieszczono baseny, czyli głębokie miednice na wodę. Każdy basen zawierał 40 batów, czyli 1,555 litrów. Cztery łokcie... Razem z wózkiem.
39 Pięć podstaw umieścił przy skrzydle świątyni po prawej i pięć przy skrzydle świątyni po lewej jej stronie. "Morze" zaś umieścił na południowy wschód od prawego skrzydła świątyni. 40 Hiram zrobił ponadto kadzie, łopatki i kropielnice. (1 Krl 7, 39-40)
Są one krótko wymienione. Należą do nich kociołki (hebr. kirot) służące jako naczynia do części ofiar, przeznaczonych dla kapłanów (por. 1 Sm 2.13nn), łopatki (hebr.ja'im) do usuwania popiołu i resztek ze spajanych ofiar (por. Wj 27,3nn), a także kropielnice (hebr. mizeraqot), które służyły do zbierania krwi i skrapiania nią ołtarza (zob. Kpł 1,5).
LIT: Kruszyński J: Pismo Święte Starego Testamentu, KUL, Lublin, 1938
http://www.biblestudytools.com/commentaries/jamieson-fausset-brown/2-samuel/2-samuel-6.html
Łach S: Pismo Święte Starego Testamentu, Pallotinum, W-wa, 1973
Łach B:Pismo Święte Starego Testamentu, Księgi 1-2 Królów, Pallotinum, Poznań, 2007
Inne tematy w dziale Kultura
