Żydowskie imperium za króla Dawida dzięki Jahwe-udowodnione!

³ Dawid pobił też Hadazera, syna Rechoba, króla Soby, kiedy ten wyprawił się, aby przywrócić swą władzę nad Rzeką. (2 Sm 8, 3)

 

           Dawid zwrócił się także prze­ciw niejakiemu Hadadezerowi, królo­wi Soby. Soba — to niewielkie kró­lestwo na północny zachód od Da­maszku w dolinie Nahr eł-Litani, mię­dzy górami Hermonu i Libanu. W czasach Dawida rządził tym pań­stwem Hadadezer, mający ambitne .plany zagarnięcia pod swoje panowa­nie sąsiednich terenów.

           Hddad‘ezer — „Hadad (bóg) jest pomocą”, ma za część składową imię bóstwa aramejskiego, czczonego na te­renach Małej Azji. Czczono go rów­nież i w Kanaanie. Znany był on ja­ko bóg burzy i piorunów; dzięki temu identyfikowany z Baal-Safonem. Bó­stwo to należało do najważniejszych w panteonie kananejskim, znane na tym terenie już w okresie Tell el- -Amarna. Stela, znaleziona w Ras Szamra, przedstawia tego boga w po­staci ludzkiej w postawie podobnej do faraonów gotowych do walki: w pra­wej ręce trzyma on maczugę, w le­wej dzierży włócznię z ostrzem zwró­conym do ziemi, której drzewce roz­winęło się w kwiat w formie błyska­wicy, hełm zaś boga ma dwa rogi z przodu (por. ryc. DBS 3, 480). Znany jest również pod postacią byka. Naj­częściej symbolem Hadada była zwy­kła stela kamienna, zwana massebah

           Prócz imienia króla Soby podał autor jeszcze imię jego ojca: Rechob. Imię to występuje w nazwach nie tylko osób, ale i miast. O klanie Rechoba jest w Lb 13, 21 i Sdz 18, 28

 

⁴ Wziął mu też Dawid tysiąc siedemset konnicy i dwadzieścia tysięcy piechoty. Poprzecinał ścięgna skokowe wszystkich koni zaprzęgowych, zostawiając z nich tylko sto zaprzęgów. (2 Sm 8, 4)

 

           Dawid był już tak silny, że mógł przeszkodzić Hadadezerowi w przy­wróceniu władzy „aż do Rzeki, tj. aż do Eufratu. Świadczą o tym paralelny tekst 1 Krn 18, 3 Hadadezer dysponował poważną armią. Wskazuje na to uwaga, że Da­wid odebrał mu 1 700 konnicy i 20 000 (elef) piechoty. Jeżeli przyjąć, że do wozu zaprzęgano po parze koni (por. 1 Sm 13, 5), to odebrał on po­kaźną liczbę 850 wozów. Czy liczba piechoty, o jakiej mowa w tekście, odpowiada rzeczywistości? Jest rze­czą możliwą, że wyraz ’elef raczej należy tłumaczyć nie przez „tysiąc”, lecz przez „oddział”. Dawid zabrał więc do niewoli 20 oddziałów bojo­wych nieprzyjaciela

           Postąpienie Dawida ze zdoby­tymi końmi przypomina czyn Jozuego (Joz 11, 6-9), który również nie użył ich do zaprzęgów. Końmi posłużył się dopiero Salomon (1 Krl 5, 6). Przed­tem tego rodzaju środka walki nie używano w Izraelu, chociaż z konni­cy korzystali już od dawna Asyryjczycy, Egipcjanie, Chetyci i inne ludy kananejskie

Przepis Pwt 17, 16 – (Tylko nie będzie on nabywał wielu koni i nie zaprowadzi ludu do Egiptu, aby mieć wiele koni. Powiedział bowiem wam Pan: Tą drogą nigdy wracać nie będziecie.) zabraniał używania koni. Myśl tego przepisu sparafrazowana została w Ps 8-9: „Siła jednych w wozach, in­nych w koniach, nasza zaś w imieniu Pana, Boga naszego. Oni załamali się upadli, my stoimy i trwamy nie­złomni”.

Nie było ani zaprzęgów, ani ludzi, którzy umieliby się obchodzić z końmi.

Dawid zachował jedynie 100 za­przęgów, które prawdopodobnie słu­żyć miały orszakowi królewskiemu, aby mu dodawać splendoru. Absalom zaopatrzył się w wozy w tym celu, aby wywołać wrażenie na ludziach (15, 1).

 

 ⁵ Kiedy Aramejczycy z Damaszku przybyli na odsiecz królowi Soby, Hadadezerowi, Dawid pobił dwadzieścia dwa tysiące ludzi spośród Aramejczyków. ⁶ Potem umieścił Dawid załogi w Aramie damasceńskim, Aramejczycy zaś stali się niewolnikami Dawida, płacącymi daninę. Tak Pan udzielał Dawidowi pomocy we wszystkim, co ten zamierzył. (2 Sm 8, 5-6)

 

            Hadadezerowi udzielili pomocy Aramejczycy mieszkający w Damasz­ku. Damaszek, w j. hebr. Dammeseq lub Darmeseq — jak podaje Kroni­karz (1 Krn 18, 5) — „mieszkanie na nawodnionej ziemi”, należał do tych miast, które obfitowało w wodę (1 Krl 5,12). Spływa bowiem ona w wiel­kich ilościach z Antylibanu i z gór Hebronu. Nawodniona wyżyna (691 m npm) jest właściwie oazą na pustyn­nym terenie. Nic też dziwnego, że za­mieszkiwało to miasto ok. 300 000 mieszkańców.

            Aramejczycy, mimo że mieli wszelkie dane naturalne do utrzymania swej niezależności i znaczenia, ponieśli dotkliwą klęskę w walce z Dawidem i w rezultacie musieli zgodzić się na stacjonowanie w swym mieście garnizonów izraelskich. Liczba zabitych w armii aramejskiej była dość znaczna: zginęły 22 oddziały (’elafim) wojska. Nie wiadomo na podstawie relacji, jak liczną załogę musiał zostawić Dawid w tym mieście, żeby je utrzymać w poddaństwie. Również tego szczegółu nie podał redaktor w 1 Krn 18, 6, lecz starał się wykazać, że Dawidowi nic nie jest zdolne się sprzeciwić. Aramejczycy więc musieli płacić haracz królowi izraelskiemu. Haracz płacony zwycięzcy nazywał się zwykle minhah, tzn. „prezent”, „podarunek”, jego wysokość jednak naznaczał suweren (2 Kri 18, 14; 23, 33; 2 Krn 27, 5); wstrzymywanie się od płacenia „podarunku” było uważane za bunt (2 Kri 3, 4-5; 17, 4).

⁷ Dawid zabrał też złote uzbrojenie, jakie mieli słudzy Hadadezera, i przeniósł je do Jerozolimy. ⁸ A z miast Hadadezera, Tebach i Berotaj, zabrał król Dawid również wielką ilość brązu. (2 Sm 8, 7-8)

 

              Opowiadanie o sukcesach Da­wida mówi również o tym, że przejął on różnego rodzaju zbroję od zwycię­żonych Aramejczyków. Wszystko to później posłuży za materiał do budo­wy i ozdabiania świątyni. 1 Krn 28, 11-19 i 29, 2-5 i zapoznaje czytelnika, jak wspaniały plan i ogromne zasoby bogactw przygotował Dawid na mają­cą powstać świątynię. Wyraz silte (od selet), który przetłumaczyliśmy „zbroja”, zachodzi kilka razy w Piśmie św. (2 Sm 8, 7; 2 Krl 11, 10; 1 Krn 18, 7; 2 Krn 23, 9; Jr 51, 11; Ez 27, 11; Przp 4, 4) i oznacza właściwie okrągłą tarczę. Autor jednak, jak się zdaje, nie miał w tym miejscu na myśli tyl­ko tej części uzbrojenia (Bressan, 554). Trudno bowiem przypuszczać, aby „słudzy” (abde) Hadadezera, a więc jego najbliżsi towarzysze, posługiwali się tylko taką bronią. Potrzebny ma­teriał na przyszłą świątynię Dawid zdobył również w aramejskim mieście Teba (wspomniane w Rdz 22, 24) oraz w Berotaj (prawdopodobnie to samo, o którym mówi Ez 47, 16). Pierwszą miejscowość wymienia również list Tutmosisa III (list 175 z Tell el-Amar-na). Leżała ona na lewym brzegu rzeki Nahr el-Litani w okolicy Merg- -Ajun. Berotaj natomiast — prawdo­podobnie Bi-a-ru-tu u Tutmosisa III należy szukać na terenie dzisiej­szego Bereitan, leżącego 12 km na południe od Baalbeku (Abel, I, 248)

⁹ Gdy usłyszał Tou, król Chamat, że Dawid rozbił całe wojsko Hadadezera, ¹⁰ posłał syna swego Hadorama do króla Dawida, aby go pozdrowić i powinszować mu, że walcząc z Hadadezerem, pokonał go, bo Hadadezer był w wojnie z Tou. Hadoram przywiózł też przedmioty ze srebra, ze złota i brązu. ¹¹ Król Dawid poświęcił je również Panu wraz ze srebrem i złotem, które pobrał ze wszystkich podbitych narodów: ¹² z Edomu, Moabu, od Ammonitów, Filistynów, Amalekitów, wraz z łupami pochodzącymi od Hadadezera, syna Rechoba, króla Soby. (2 Sm 8, 9-12)

Politycznym sukcesem wy­prawy Dawida było pozyskanie dla swych celów innego władcy aramejskiego, niejakiego Tou, króla Hamat. Hamat było miastem nad Orontesem; z pewnością mieszkańcy jego etnicz­nie związani byli raczej z mieszkańcami Damaszku. Jednak Tou uważał, że lepiej być wasalem dalekiego Da­wida niż bliskiego i ambitnego Hada­dezera. Stąd też zadowolony z pognębienia króla damasceńskiego przesłał za pośrednictwem swego syna Hadorama dowody uznania i dary składa­jące się z przedmiotów srebrnych, złotych i miedzianych. Dawid złożył te przedmioty w depozycie jerozolim­skim, skarbcu Jahwe. Tutaj składał on zdobycze wojenne uzyskane na Edomitach, Moabitach, Ammonitach, Filistynach, Amalekitach oraz na woj­nie z Hadadezerem. O skarbcu świą­tynnym czytelnik może dowiedzieć się i z innych tekstów (por. Joz 6, 19. 24; 1 Kri 14, 26; Zach 11, 13; 2 Mch 3, 4; Mt 27, 6).

 

¹³ Imię Dawida stało się sławne. Powracając zaś pobił osiemnaście tysięcy Edomitów w Dolinie Soli. ¹⁴ I w Edomie pozostawił załogi. Wszyscy więc Edomici stali się niewolnikami Dawida: Pan udzielał Dawidowi pomocy we wszystkim, co ten zamierzył. (2 Sm 8, 13-14)

 

                   Opowiadanie o dalszych wojnach prowadzonych przez Dawida jest bardzo skąpe. Po kronikarskiej notatce o sukcesach wojennych na północy autor podaje również krótko, że imię Dawida stało się sławne po odniesionym zwycięstwie nad Edomitami. Pewną pomoc w zrozumieniu nieoczekiwanej uwagi o rozsławianiu imienia Dawidowego dopiero po zwy­cięstwie na terenach południowych daje Ps 60, który w tytule (w. 2) przekazuje ciekawą notatkę, iż po po­wrocie z wyprawy północnej Joab, wódz wojsk Dawidowych (wg 1 Krn 12 był nim Abiszaj) udał się na południe do Doliny Soli, gdzie pokonał 12000 Edomitów. Treść psalmu wska­zuje jednak, że to zwycięstwo było poprzedzone jakimś napadem Edomi­tów na państwo izraelskie. Prawdopo­dobnie król Edomu dokonał go pod nieobecność Dawida i jego armii, kie­dy się oni znajdowali na północy.

      Uderzenie na południe było od­wetem za wyrządzone zniszczenia. Dolina Soli (hebr. Melah) to albo dzi­siejsza Wadi el-Milh, 20 km na za­chód od Morza Martwego — i odnoga doliny Wadi Bir-Seba, albo jak sądzi R. de Vaux, jest to kotlina arabska, któ­ra należała do Edomitów. Tutaj ro­zegrała się bitwa, w której zginęło wg omawianej relacji 18 ’eleph (w Ps 60 użyto zamiast s^emonah — „osiem”, sene — „dwa”, stąd s^enim ‘asar ’eleph, tj. „dwanaście tysięcy”, a nie osiem­naście). Po zwycięstwie pozostawiono załogi, podobnie jak to uczyniono na północy. Zdobycie Edomu miało wiel­kie znaczenie gospodarcze dla Dawi­dowego państwa. Tutaj znajdowały się kopalnie rud miedzi i żelaza (na północ od Petry, stolicy kraju, oraz w Wadi el-Meneije, obok Esjon-Geber, blisko zatoki Akaba.

      Ponadto niezmiernie ważne było uzyskanie dostępu do Morza Czerwo­nego. Wykorzystał to później Salo­mon, prowadząc handel z krajami po­łudniowymi (1 Krl 9, 26-28

¹⁵ Dawid panował nad całym Izraelem, wykonując sąd i sprawiedliwość nad całym swoim ludem.
¹⁶ Joab, syn Serui, był dowódcą wojska, Joszafat zaś, syn Achiluda, był pełnomocnikiem, ¹⁷ Sadok, syn Achituba, i Abiatar, syn Achimeleka, byli kapłanami, Serejasz zaś był pisarzem. ¹⁸ Benajasz, syn Jojady, sprawował dowództwo nad Keretytami i Peletytami, a synowie Dawida byli kapłanami. (2 Sm 8, 15-18)

 

LIT: Kruszyński J: Pismo Święte Starego Testamentu, KUL, Lublin, 1938

http://www.biblestudytools.com/commentaries/jamieson-fausset-brown/2-samuel/

Łach S: Pismo Święte Starego Testamentu, Pallotinum, W-wa, 1973