Pieśń dziękczynna Anny za wysłuchanie prośby (bezpołodna Anna urodziła Samuela – ostatniego sędziego, który namaścił pierwszego króla). Anna w słowach wzniosłych wychwala wszechmoc Bożą, która kieruje losami ludzkości i wszystko mądrze urządziła. Sprawiedliwi są wynagradzani, bezbożni karceni, zuchwali poniżani, a pokorni doznają wywyższenia. Piękny hymn Anny stał się wzorem dla wielu Psalmów. Najśw. Maryja Panna w swym hymnieMagnificat zapożycza wiele zwrotów z pieśni Anny. Anna, uniesiona duchem proroczym wypowiada przepowiednie o przyszłym królestwie Mesjasza i o chwale Kościoła św. Ze względu na podobieństwo zMagnificat Nowego Test. (Łk 1, 46-55) hymn Anny jest nazywany„MagnificatStarego Testamentu”.
1Anna modliła się mówiąc:
"Raduje się me serce w Panu,
moc moja wzrasta dzięki Panu,
rozwarły się me usta na wrogów moich,
gdyż cieszyć się mogę Twoją pomocą.(1 Sm 2,1)
Wers 1.Rozweseliła się..' Źródłem radości jest Bóg i jego wszechmoc we wszechświecie. Róg mój... Metafora oznacza siłą (Pwt 33,17) i chwałę (Hb 16,15). Róg u zwierząt bodnych oznacza siłę, dlatego też w znaczeniu przenośnym jest często brany jako symbol siły i wywyższenia. Por. Ps 112 9. Anna była upokarzaną przez innych; obecnie Bóg ją wywyższył, dał jej siłę moralną.We wstępie złożonym z dwu stychów wyrażona została radość serca z powodu zwycięstwa nad wrogiem i słuszne zadowolenie, że nadszedł ratunek w nader trudnej sytuacji. Uczucia te zostały przedstawione za pomocą obrazowego sposobu wypowiadania się Izraelitów: „Raduje się me serce”. Zwrot ten znaczy to samo, co powiedzenie: „cieszę się”. Według pojmowania Hebrajczyków serce jest siedliskiem myśli i stanów uczuciowych. Drugi obraz zaczerpnięty został z życia pasterskiego: ..Róg mój wznosi się dzięki Jahwe.
Róg jest oznaką siły i zwycięstwa. U Asyryjczyków róg przyjęty został nawet za emblemat. Wybranego napełnia Bóg radością. Przyczyną tej radości jest poczucie siły. którą człowiek został obdarzony.
Rozwarły się usta,- Obecnie uniesiona duchem radości, może z weselem zanosić dziękczynienie Bogu. Por. Iz 57.Rozwarcie ust na wrogów określa tutaj gest pogardy, uwydatniony wydęciem warg na tych, którzy dotąd naśmiewali się z nieszczęścia. Tym samym gestem posłużyli się wrogowie Chrystusa pod krzyżem (por. też Ps 22. 8). Tak również uczynili nieprzyjaciele Dawida, gdy on się znalazł w przykrym położeniu (Ps 35. 21). Gest ten. oznaczający tryumf nad tymi. którzy dotąd czuli się wybrańcami losu. odpowiada bardzo sytuacji, w jakiej znajdowała się Anna. żona Elkany. co tak dosadnie uwydatnia pierwszy rozdział 1 Sm.Zbawienia twego— Wyraz „ zbawienie” posiada w P. Św. szersze znaczenie, a mianowicie: wszelkie uwolnienie tak w niebezpieczeństwach, jak i w niedoli.
2Nikt tak święty jak Pan,
prócz Ciebie nie ma nikogo,
nikt taką Skałą jak Bóg nasz.(1 Sm 2,2)
2. Nikt nie jest tak święty... Świętość w odniesieniu do Boga według St. T. posiada znaczenie wyjątkowe. Z Bogiem nikt nie może się równać, oczywiście żadne bóstwo pogańskie nie może być przyrównane do Boga, ponieważ On jest jedynym i prawdziwym. Nie ma opoki... Inna metafora, która może być paralelą do „rogu”. Opoka, czyli skała, jest wy obrażeniem największej siły. Skały były schronieniem dla szukających ocalenia w niebezpieczeństwie. Ponieważ Bóg przedstawia największą siłę, przeto ucieczka człowieka do Boga w czasie niebezpieczeństwa daje rękojmię najpewniejszego wybawienia. Por. Ps 912 - Bóg bardzo często nazywany Jest opoką, czyli skalą. W ¡ęz. heb, opoka brzmi cur skąd wyraz ten w połączeniu z imieniem Bożym El, tworzy wiele imion własnych dawanych ludziom, jak: Curiszad- daj (Li 1 6)—Bóg jest moją skałą; Curyel (Li 3,35), to samo znaczenie itd.
3Nie mówcie więcej słów pełnych pychy,
z ust waszych niech nie wychodzą słowa wyniosłe,
bo Pan jest Bogiem wszechwiedzącym:
On waży uczynki. (1 Sm 2,3)
3.Nie pomnażajcie... Zwrot przeciwko wrogom ludu izraelskiego, zarówno jak przeciwko teokracji i Bogu, Na nic się zdadzą wzniosłe słowa, to jest mowa chełpliwa przeciwko rządom Opatrzności Bożej, bo któż może Boga przezwyciężyć? Przezeń ważone... Ta sama myśl, co w Przypowieściach (212 )- Bóg jest wszechwiedzący, dlatego też wszelkie zarządzenie Jego, czyli wszystko co od Niego pochodzi, jest rozważone, czyli nieskończenie mądre i nie może żadnej krytyce podlegać.
Bluźnią przeciw Bogu, którzy osądzają, a nawet odważają się potępiać Jego zamiary. A przecież Bóg nie zachowuje się biernie wobec świata i nie postępuje wobec niego w ten sposób, jakby nie widział tego, co się na nim dzieje. Bóg jest wszechwiedzącym. Przejrzeć potrafi do gruntu zamiary człowiecze. Ocenia dobrze to, co faktycznie dobre.
4Łuk mocarzy się łamie,
a słabi przepasują się mocą, (1 Sm 2,4)
4.Łuk mocarzów... Rozpoczynają się antytezy, za pomocą których autor przedstawia, w jaki sposób Bóg, zgodnie z planami Opatrzności, postępuje z ludźmi. Oto ubogich i upokorzonych podnosi z upadku, pysznych natomiast i zarozumiałych poniża. Łuk należał w ówczesnych wojnach do broni niebezpiecznej; Bóg łamie go w rękach silnych, a słabych przepasuje mocą. Jest to metafora aluzja do miecza, który ludzie przypasują do swego boku.
5za chleb najmują się syci,
a głodni [już] odpoczywają,
niepłodna rodzi siedmioro,
a wielodzietna więdnie. (1 Sm 2,5)
5. Syci... Inna antyteza przedstawiająca ludzi zamożnych i ubogich. Pierwsi wszystko tracą Imuszą się chwytać pracy zarobkowej, aby zdobyć kawałek chleba. Ubodzy zaś są zaopatrzeni w dostatki. Niepłodna... Ta, którą lekceważono za bezdzietność, staje się matką licznego potomstwa. Siedmiokrotnie, znaczy to samo, co liczne potomstwo. Więdnie... Przestaje rodzić. Legenda żydowska głosi, że ile razy Anna rodziła Peninme umierało dwoje dzieci.
„On waży uczynki”. Bóg sprawia, że ci, którzy dziś są najedzeni, jutro cierpieć będą głód, ci zaś, którzy głód cierpią, jutro będą świętować. Ten, kto dziś uważany jest za siłacza, jutro ulegnie w walce, słabi zaś silnymi się staną. Niepłodna, która dziś wystawiona jest na pośmiewisko, zostanie matką siedmiorga dzieci, ta natomiast, która dziś rodzi i otoczona jest dzieci gromadą, może stać się zwiędłą. Tak w sposób prosty wiersze 3-5 pieśni Anny pouczają, że na Bogu należy opierać swoje zamiary. Wartości bowiem świata są znikome. Na oczach człowieka dokonują się nieustannie zmiany, rodzą się nowi, umierają starzy, powstają potężni królowie, podczas gdy inni upadają; jedni się bogacą, a inni przechodzą w stan nędzy. Wszystkie te wydarzenia uzależnione są ostatecznie od Jahwe.
6To Pan daje śmierć i życie,
wtrąca do Szeolu i zeń wyprowadza.(1 Sm 2,6)
6.Bóg uśmierca ... Przykład z królem Ezechjaszem. por. Iz 38. Jednych, co śmiertelnie chorują, z choroby uwalnia; innych, mających nadzieję wyzdrowienia, do grobu strąca. W heb- jest szeol to jest świat podziemny, gdzie według wierzeń ówczesnych, przebywały dusze zmarłych.
Dosłownie wers 6 przełożyć można w ten sposób: „Jahwe umieszcza w Szeolu i [z niego] wywodzi”. Hebrajskie określenie Seol oznacza miejsce pobytu umarłych, znajdujące się we wnętrzu ziemi. Stąd księgi natchnione określają przejście doń jako zstąpienie (por. Rdz 37, 35; 42. 38; 44, 29; 1 Krn 2, 6; Jb 7, 9) lub pochłonięcie przez ziemię (Lb 16. 33; Ps 9, 18; Est 13, 7. i in.). Są również wzmianki o głębokości Szeolu (Jon 2, 18; Mdr 17, 13), o świecie podziemnym (Syr 51. 7). autor zaś Księgi Hioba w poetyckiej formie głosi, że znajduje się on pod wodami (26, 5; 38, 16).
Wzmiankę o Szeolu w pieśni Anny uważają niektórzy za świadectwo wiary w życie pozagrobowe, gdyż z tego miejsca można się kiedyś wydostać.
7Pan uboży i wzbogaca,
poniża i wywyższa.(1 Sm 2,7)
7.Bóg czyni biednych... Przykład Joba*
8Z pyłu podnosi biedaka,
z barłogu dźwiga nędzarza,
by go wśród możnych posadzić,
by dać mu tron zaszczytny.
Do Pana należą filary ziemi:
na nich świat położył.(1 Sm 2,8)
8. Z pyłu podnosi... Ta sama myśl, co w wierszu poprzednim, tylko szerzej rozwinięta. Ubodzy, kalecy, trędowaci, nie mając dachu nad głową, siadali na śmieciach wyrzucanych z domów poza bramę ogrodzenia- Aby z wielmożami... przykład bardziej szczegółowy: biedak, nędzarz nawet, dzięki Bożej wszechmocy może zasiąść z możnymi. Właśnie w księgach Samuela znaleźć można na to dowody. Wszak Saula wybrano królem w dość nieoczekiwanych okolicznościach: szukał mianowicie zaginionych oślic i spotkał wtedy Samuela, który go namaścił na króla (1 Sm 9, 3 — 10, 15). Dawida wezwał Samuel z pastwiska (1 Sm 16, 11-13).
Opis Wszechmocy Bożej za po mocą kontrastów. Wypowiadającego takie uwielbienia znamionuje głęboka wiara i pewna ufność w dobroć i miłosierdzie Boże.
Postawy ziemi. Według przekonań ludów starożytnych cala ziemia wspiera się na wielkich słupach,, wyłaniających się z wody. Por- Jb 96 . Bóg utworzył te słupy« On więc wszechmocą swoją całą ziemię podtrzymuje.
9 On ochrania stopy pobożnych.
Występni zginą w ciemnościach,
bo nie [swoją] siłą człowiek zwycięża. (1 Sm 2,9)
9. Stopy ubogich... Zakończenie tego pięknego opisu wszechmocy, sprawiedliwości i dobroci Boże]. Wniosek ostateczny: dobrzy nie powinni się niczego obawiać, ani na duchu upadać, ponieważ Bóg o nich pamięta: źli sami swoimi złymi uczynkami sprowadzają na siebie nieszczęście: Nie siłą zwycięża... Prawda wielokrotnie w P. św. pod różnymi formami powtarzana. Por. Zah 46 2 Kr 12,9 itd.
W ostatniej części pieśni stwierdzono, że nie jest sprawą obojętną, czy człowiek jest dobry czy zły. Wzrok Jahwe skierowany jest na człowieka pobożnego. Jahwe strzeże go na ścieżkach życia, podczas gdy droga tego, kto o Bogu zapomniał, kończy się w niezmierzonej nocy śmierci. Jahwe zresztą rozporządza środkami, jakich człowiek nie posiada. Poruszy moce niebieskie, by osądzić człowieka, który od Niego odstąpił. W wierszu tym dokonano podziału ludzi na dwa obozy: ludzi pobożnych (hasidim) oraz niegodziwców (re'śa'im). Wyrażenie hesed oddaje dziecięcy stosunek do ojca, króla, narzeczonego itd. Takie synowskie podejście do Boga jest charakterystyczne dla człowieka pobożnego, darzonego Jego dobrocią. Drugi obóz — to źli. Wyrażenie r'e- sa‘im jest dosadne: są to ludzie niesprawiedliwi, niewierni (Pwt 9, 27; 1 Sm 24, 14; Jr 14, 20; Ez 3. 19; 7, 11; 33, 12; Oz 10, 13; Ps 5, 5; 45, 8; 141, 4; Przp 8, 7: 12, 3; .Tb 34. 10: 35, 8), tacy, jacy nabywają bogactwa za pomocą podstępu (Mich 6, 10; Przp 10. 2), jacy sprzeciwiają się zrzeszeniom mającym jakieś szlachetne cele (Iz 48, 22; Mai 3, 18; Ps 1, 1. 4-6; 3, 8; 10, 2; Przp 3, 33; 4, 14, i in.); słusznie więc tacy godni są tylko śmierci (por. Lb 35, 31).
Ludzie z obozu zła nie zaszkodzą człowiekowi pobożnemu. choć on sam nie walczy z nimi podobnymi środkami. Środki człowieka pobożnego nie są hałaśliwe. Milczenie, spokój są tu najbardziej skuteczną obroną. Na taki sposób walki wskazują też niektóre psalmy (por. 30, 18: 34. 22; 82, 2; 108, 1 n).
10Pan wniwecz obraca opornych:
przeciw nim grzmi na niebiosach.
Pan osądza krańce ziemi,
On daje potęgę królowi,
wywyższa moc swego pomazańca".(1 Sm 2,10)
10-11. Na początku pierwszego stychu w. 10 można zauważyć specyficzną jego budowę. Pierwsze słowo jest jakby okrzykiem podziwu dla potężnego Boga (w oryg. "Bóg!"). Z tego powodu zdanie, mające zamierzony brak ciągłości, wprowadza pewne napięcie sytuacji. Taki nastrój ma podkreślić jak najmocniej, że Jahwe niweczy swoich przeciwników. Środkami, które posłużą Bogu do zwalczania wrogów, są siły natury. Grzmoty są głosem Bożym symbolizującym Jego potęgę. Podobne ujęcie ma Ps 28; Jb 37, 2-4, a zwłaszcza 2 Sm 22, 8-16, gdzie poeta podaje całą gamę sposobów ujawniania się Bożej potęgi.
Po dokonanym zwycięstwie nastąpi sąd nad winnymi. W pieśni Anny jest również uzasadnione to psychologiczne następstwo: Jahwe będzie sądził krańce ziemi. Rozprawa ta jest równocześnie wyrazem posiadanej władzy rządzenia (por. Sdz 2, 16; Oz 7, 7; Am 2, 3; Mdr 3, 8; por. też Mt 19. 28; Mk 10, 37; Łk 22, 30). Idea Boga-sędziego znana jest w Starym Testamencie (por. Wj 14, 14; 23, 22; Lb 10, 35; Ps 7, 9; 9, 9; 50, 4; 76, 9; Jb 19, 29 i in.). Jej wyrazem są również tzw. wojny Jahwe, prowadzone przezeń albo bezpośrednio, albo pod przewodnictwem Arki znajdującej się w środku wojennego obozu, albo przez specjalnych ludzi.
Da moc królowi swemu... Słowa, tak w egzegezie żydowskiej, jak i chrześcijańskiej, zawierają przepowiednię mesjańską. Haec omnia spectant ad Christam (Cornelius a Lapide). Król i Pomazaniec — nie można rozdzielać tych dwóch nazw, jak chcą niektórzy egzegeci żydowscy i stosować do dwóch różnych osób: np. król—do Saula, a Pomazaniec—do Dawida. W pierwszym znaczeniu obydwa określenia odnoszą się do Dawida, który jednak występuje, jako typ przyszłego Pomazańca (heb. Maszijah-Mesjasz), to jest Chrystusa.
Idea Boga-sędziego łączy się z ideą mesjańską. Sąd mianowicie będzie zapowiedzią królowania na ziemi Mesjasza-Króla. Myśl tę uwydatnia ostatni stych kantyku Anny. Powstaje w związku z tym pytanie: Skąd pochodzi ów pogląd o królu pomazańcu? Czy wytworzony on został dopiero w czasach Dawida lub rządzącej po nim jego dynastii?H.J. Kraus w swym komentarzu do Księgi Psalmów stwierdza, że znana była na Wschodzie idea jakiegoś boskiego króla. Idea ta była niezależna od tego, czy państwem rządził aktualnie król czy nie. Izrael również wychowany w atmosferze obietnic mesjańskich nie musiał patrzeć na owego pomazańca Jahwe z perspektywy aktualnie panującej dynastii Dawida.
Sprawowanie sądów — co jest równoznaczne z rządzeniem — zostało zapowiedziane w raju
(Rdz 3, 15 –Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i niewiastę,
pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej:
ono zmiażdży ci głowę,
a ty zmiażdżysz mu piętę".),
potwierdzone przez proroctwo Jakuba (Rdz 49, 10 -Nie zostanie odjęte berło od Judy
ani laska pasterska spośród kolan jego,
aż przyjdzie ten, do którego ono należy,
i zdobędzie posłuch u narodów!),
charakter zaś tego zamiaru Bożego został określony w Księdze Liczb (24, 17-19 -Widzę go, lecz jeszcze nie teraz,
dostrzegam go, ale nie z bliska:
wschodzi Gwiazda z Jakuba,
a z Izraela podnosi się berło.
Ono to zmiażdży skronie Moabu,
a także czaszki wszystkich synów Seta.
18 Stanie się Edom podbitą krainą,
<Seir też będzie podbitą krainą>.
A Izrael urośnie w potęgę.
19 Zapanuje Jakub nad nieprzyjacielem
i zbiegów z Seiru wyniszczy".; por. też Wj 1, 2 - ; Kpł 11, 45 -Bo Ja jestem Pan, który wyprowadził was z ziemi egipskiej, abym był waszym Bogiem. Bądźcie więc świętymi, bo Ja jestem święty!; Pwt 32,39 -
39 Patrzcie teraz, że Ja jestem, Ja jeden,
i nie ma ze Mną żadnego boga.
Ja zabijam i Ja sam ożywiam,
Ja ranię i Ja sam uzdrawiam,
że nikt z mojej ręki nie uwalnia.
a zwłaszcza Wj 15,18 -Pan jest królem na zawsze, na wieki!
Pierwsze spełnienie się, to znaczy częściowe spełnienie proroctwa Anny dokonało się na osobie Dawida; ostateczne zaś urzeczywistnienie proroctwa fjest związane z osobą Jezusa Chrystusa, o czym najlepiej świadczy hymn Magnificat, będący echem pieśni Anny.
LIT: Ricciotti G. Dawne dzieje Izraela Pax W-wa 1956
Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M 2004 Kraków
Giuseppe Ricciotti „Życie Jezusa Chrystusa” „Dawne Dzieje Izraela” PAX
Messori V., Umęczon pod ponckim Piłatem? Wyd M Kraków 1996
Messori V., „Mówią, że zmartwychwstał” Wyd M Kraków 2004
Rops D.: Dzieje Chrystusa Pax Warszawa 1987
Flawiusz J.: Dzieje wojny żydowskiej przeciwko Rzymianom Armoryka Sandomierz 2008
Forstner D. OSP.: Świat symboliki chrześcijańskiej Pax Warszawa 1990
Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M Kraków 1994
Ks. Filipiak M. : Jak rozumieć Pismo Święte, KUL, Lublin, 1982
Ks. Dąbrowski E.,: Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach, wstęp przekład z oryginału, komentarz, Pallotinum, W-wa, 1977, tom 2, 3, 4, 5
Nowy Testament - Najnowszy przekłąd z języków oryginalnych z komentarzem, Edycja św Pawła
Ks. Dąbrowski E., „Proces Chrystusa w świetle historyczno-krytycznym”, Ksiegarnia św. Wojciecha 1964
Ks. Dąbrowski E., Dzieje Pawła z Tarsu, PAX, W-wa, 1953
Giuseppe Ricciotti Paolo Apostolo BIOGRAFIA CON INTRODUZIONE CRITICA
Ks. Szczepański Wł., 4 Ewangelie Wstęp, Nowy przekład i komentarz, Kraków 1917
Cylkov I., BERESZIT (NA POCZĄTKU) - GENESIS - KSIĘGA RODZAJU [1 KSIĘGA MOJŻESZA]
PISMO ŚWIĘTE STAREGO TESTAMENTU pod redakcją Ks. Dra STANISŁAWA LACHA
Profesora egzegezy Starego Testamentu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim-Pallotinum, Poznań, 1962
Kudasiewicz J., Jak rozumieć Pismo Święte, Jezus Historii a Chrystus Wiary, t.3, KUL, Lublin, 1987
Stachowiak L., Jak rozumieć Pismo Święte, Potop biblijny, t4, KUL, 1988
Stary Testament Historia zbawienia, Editions du Dialoque Paryż, 1987
Rops., D.:Od Abrahama do Chrystusa, Wa-wa, Pax, 1967
Bednarz M.:Biblia Księga Wiecznego niepokoju, Fund. Nasza przyszłość, 2008
Lapple A,: Od egzegezy do katechezy, W-wa, Pax, 1986
Świderkówna A.: Rozmowy o Biblii, W-wa, PWN, 1995
Inne tematy w dziale Kultura
