1Abimelek, syn Jerubbaala, udał się do Sychem, do braci swojej matki, i tak przemówił do nich, jak również do wszystkich członków rodu swojej matki: 2 "Sprawcie, proszę, by to, co mówię, dotarło do uszu wszystkich możnych Sychem: Co będzie dla was lepsze? Czy żeby panowało nad wami siedemdziesięciu mężów, wszyscy synowie Jerubbaala, czy - byście mieli nad sobą tylko jednego człowieka? Pamiętajcie wszakże, że jestem z kości waszej i waszego ciała!" 3 Bracia jego matki opowiadali o nim w ten sam sposób do wszystkich możnych miasta Sychem, tak że serce ich skłaniało się ku Abimelekowi, bo mówili: "To nasz brat!" 4 Dali mu ponadto siedemdziesiąt syklów srebra ze świątyni Baal-Berita. Abimelek zaś naprzyjmował za nie do swego towarzystwa nicponiów i awanturników, którzy za nim poszli. (Sędz 9, 1-4)
Sędziowie począwszy od tego rozdziału, nie będą wysuwani na czoło zagadnień rozwijanych przez autora. Można będzie zauważyć również, iż miejscowe plemiona pogańskie nie będą zaczepiły Izraelitów, co należy tłumaczyć ich osłabieniem, oraz zbliżeniem się na tle współżycia z Izraelitami. Na pierwsze natomiast miejsce będą wysunięte przyczyny, dlaczego tak przenikało bałwochwalstwo do życia izraelskiego. Abimelekh, syn Gedona od żony drugorzędnej, będzie wyzyskiwał zasługi ojca, aby osobiście dojść do władzy. Idąc tą drogą, będzie się dopuszczał wielu nieprawości.
1 Udał się do Sychem... Ród jego matki musiał należeć o wybitniejszych. Udał się o swego rodu, ponieważ w tych środowiskach było łatwiej o stronników.
2. Powiedźcie... Rozpoczyna się gra intryg i podstępnego działania ze strony Abimeleka. Należy wnosić, że synowie Gedeona, po lego śmierci utworzyli coś w rodzaju senat, czyli ciała zbiorowego, które się ma zajmować sprawami publicznymi. Abimelek stara się wybić osobiście i dlatego zwraca się do swego rodu, zarówno jak i mieszkańców
W pokoleniu Efraima
3. Bracia jego matki... Ród najbliższy poparł spodziewając się otrzymać różne dostojeństwa i korzyści. On bratem naszym„ W słowach zawiera się obietnica. Jest on bratem naszym, rodem ze Sychemu. Jeżeli mu dopomożemy do osiągniecia władzy, nie pozostawi nas zarówno wszystkich mieszkańców Sychemu. Wsparli go materialnie, wypłacając mu 70 sykli srebrem. Jeden sykl ważył 14,2 gr. Rzecz potraktowana poważnie, musiano do niej przykładać wagę skoro na cel wzięto ze skarbca świątyni (około 100 tys dzisiejszych złotych). Za te pieniądze najął bandę rozbójniczą, która na jego skiniecie miała się dopuszczać mordów politycznych i w ten sposób torować mu drogę do władzy.
Jak podająRobert Jamieson, A. R. Fausset and David Brown w opublikowanym w 1871 komentarzu do Biblii, to jeden z ewidentnych dowodów zła, jakim jest poligamia. Interesy jednego syna są radykalnie inne od interesów braci z innych matek.
5Udał się też do domu swego ojca w Ofra i na jednym kamieniu wymordował swoich braci, synów Jerubbaala, w liczbie siedemdziesięciu mężów. Ocalał tylko Jotam, najmłodszy syn Jerubbaala, ponieważ się ukrył.(Sędz 9, 5)
5. Pierwszą zbrodnią owego Abimeleka było wymordowanie wszystkich swoich braci przyrodnich Na Jednym kamieniu .. To jest na jednej skale, możliwe na miejscu, gdzie składano zwierzęta na ofiarę, por I S 14,33 n
6Następnie wszyscy możni miasta Sychem oraz cały gród Millo zgromadzili się i przyszedłszy pod dąb [gdzie stała] stela w Sychem, ogłosili Abimeleka królem. (Sędz 9, 6)
6. Wybrali Abimeleka królem.. Gdy zostały przeszkody usunięte, podówczas Sychemici ogłosili go królem. Akt ogłoszenia nastąpił na miejscu pamiątkowym, przy pomniku kamiennym postawionym przez Jozuego Joz 24,26) pod dębem Rdz 35,4 ) Jest wymieniona osada twierdzy, to znaczy, że za proklamacją Sychemitow oświadczyła się również straż miejska. W heb. jest Beth-MIllo. to jest. Dom Millo. Przez millo rozumie się cytadelę. Według wielu, mogła to być miejscowość o takiej nazwie, znajdująca się w pobliżu Sychemu. W danych miastach otoczonych murami obronnymi istniały warowne zamki, posiadające jeszcze drugie mury obronne Ta sama twierdza w w 49 będzie nazwana basztą, czyli wieżą obronną
7 Doniesiono o tym Jotamowi, którzy poszedłszy, stanął na szczycie góry Garizim, a podniósłszy głos, tak do nich wołał:
"Posłuchajcie mnie, możni Sychem,
a Bóg usłyszy was także.
7. W zbiorowym morderstwie w Ofra ocalał tylko jeden syn Gedeoa, Jotham, który zdołał się ukryć przed zabójcami. On to zorganizował protest. Zebrawszy oddział ludzi sobie oddanych, wyruszył i zajął szczyt góry Garizim, leżący od strony południowej tuż przy mieście Sychem.
Jotham nie czuł widocznie na siłach, aby napaść na miasto Sychem orężem wywalczyć uległość. Chwyta się agitacji i dość pomysłowo ją rozwija. Staje na górze Garizim i woła do mieszkańców Sychemu, przedstawiając im na podstawi fabuły, przez porównanie o drzewach, jak to ojciec jego odmawiał przyjęcia władzy królewskiej Tak winni postępować wszyscy ludzie szlachetni, którzy w załatwianiu spraw publicznych, nie szukają dla siebie korzyści pragną tylko służyć narodowi. Inaczej postępują ciernie, słowem pasożyty, nie mogące z siebie wydać nic dobrego, ale żyją tylko sokami innych. Wyraźne zastosowanie do Abimeleka, który sam jest jednostką nie pożyteczną, pragnie tylko wyzyskać na swoją korzyść zasługi ojca swego Gedeona. Przekonają się Sychemici., czym jest ów Abimelek jakie nieszczęścia może sprowadzić na miasto.
Nie cofnie się przed żadnym gwałtem byle tylko dopiąć swego celu Rozpęta walki bratobójcze, może doprowadzić do zniszczeń Sychemu itd.. Rzecz przedstawiona pomocą przypowieści w taki obrazowy sposób pobudzała do działania wyobraźnię, jednała chętnych słuchaczów. W podobnysposób wygłoszono przypowieść w 2 Kr 14,9
Aby i Bóg was.. Pragnie zwrócić uwagę że to co mówi jest poważnym i zasługuje na wysłuchanie.
Przypowieść zawsze była dla ludzi Wschodu ulubioną formą przekazywania nagany, której nie mogli wyrazić w sposób dosłowny. Góra Garizim nie jest zbyt wysoka, położona jest w tylnej części miasta, także przemawiający przy nieznacznym podniesieniu głosu mógł być z łatwością słyszany w Sychem, dzięki temu, że wzgórze góruje nad tamtą doliną.
Ta bajka o drzewach, czy przypowieść jest uznawana za arcydzieło i powstała 700 przez Ezopem, ojcem bajek i przewyższa wszystko co Ezop stworzył.
8 Zebrały się drzewa, aby namaścić króla nad sobą.
Rzekły do oliwki: "Króluj nad nami!" (Sędz 9, 8)
8. Rzekły do oliwnika.. Rozpoczyna od drzew najszlachetniejszych, symbolizujące człowieka posiadającego liczne zalety i naturalną skłonność ku dobru.
9 Odpowiedziała im oliwka:
"Czyż mam się wyrzec mojej oliwy,
która służy czci bogów i ludzi,
aby pójść i kołysać się ponad drzewami?" (Sędz. 9,9)
9. Drzewo oliwkowe odmawia zaszczytów Przynosi ono wiele korzyści, jest szanowane przez ludzi i to mu zupełnie wystarcza. Bogowie i ludzie.. W znaczeniu politeistycznym, oliwa pali się przed posągami bóstw i jest niezbędna przy składaniu ofiar, a jedocześnie jest bezcennym pokarmem dla ludzi.
10 Z kolei zwróciły się drzewa do drzewa figowego:
"Chodź ty i króluj nad nami!"
11 Odpowiedziało im drzewo figowe:
"Czyż mam się wyrzec mojej słodyczy
i wybornego mego owocu,
aby pójść i kołysać się ponad drzewami?"
10. Figowiec również odmawia, bo jest zadowolony z tego, co sam z siebie wydaje. Wg Herodota, Arystofana, Homera figa, jest oprócz miodu najsłodszym owocem
12 Następnie rzekły drzewa do krzewu winnego:
"Chodź ty i króluj nad nami!"
13 Krzew winny im odpowiedział:
"Czyż mam się wyrzec mojego soku,
rozweselającego bogów i ludzi,
aby pójść i kołysać się ponad drzewami?"
13. Również omowna odpowiedź winogradu. Woli dalej rodzić pożyteczne grona, niżeli wyrzec się swych właściwości zostać królem nad innymi drzewami.
W przetoczonych gatunkach drzew zawiera pewien symbolizm. Oto władza królewska była ofiarowana Gedeonowi, jego synowi i jego wnukowi., por 8,22, lecz stanowczo uchylili od tej godności.
14 Wówczas rzekły wszystkie drzewa do krzewu cierniowego:
"Chodź ty i króluj nad nami!"
15 Odpowiedział krzew cierniowy drzewom:
"Jeśli naprawdę chcecie mnie namaścić na króla,
chodźcie i odpoczywajcie w moim cieniu!
A jeśli nie, niech ogień wyjdzie z krzewu cierniowego i spali cedry libańskie".
14 Natrafiwszy a odmowę drzew godnych pożytecznych zwracają się do ciernia, który w przypowieści reprezentuje ludzi bez wartości moralnej, nicponiów.
15 Cierń przyjmuje wybór, uniesiony wszakże w bezmyślnej arogancji, wymaga dla siebie
bezwzględnego posłuszeństwa i uległości W razie jakiegokolwiek oporu, zapłonie ogniem, od którego padną i największe drzewa —cedry Libanu. W tym ostatnim porównaniu mieści się również znaczenie naturalne Oto ciernie, zajmujące niekiedy znaczne obszary w Palestynie, wyschnięte w porze letniej, stają się bardzo podatnym materiałem na ogień
Od zapalonych cierni płonęły niejednokrotnie osiedla ludzkie i miasta.
16 A zatem czyście zgodnie z prawdą i z prawem postąpili, obrawszy królem Abimeleka? Czyście się dobrze obeszli z Jerubbaalem i jego rodem? Czyście docenili dobrodziejstwa jego ręki? 17 Oto podczas gdy ojciec mój walczył za was, gdy życie swoje narażał, aby was wybawić z rąk Madianitów, 18 wyście dziś powstali przeciwko rodowi mego ojca, wyście wymordowali synów jego, siedemdziesięciu mężów na jednym kamieniu, wyście obrali Abimeleka, syna jego niewolnicy, na króla nad możnymi z Sychem, dlatego że jest waszym bratem! 19 Jeśliście zgodnie z prawdą i prawem postąpili dziś względem Jerubbaala i jego rodu, w takim razie radujcie się z Abimeleka, a on niechaj z was się cieszy. 20 Jeśli zaś nie, niech ogień wyjdzie z Abimeleka i pochłonie możnych z Sychem i grodu Millo, i niech ogień wyjdzie z możnych Sychem i grodu Millo i niech pochłonie Abimeleka". 21 Potem Jotam uciekł i ukrył się; udał się do Beer i tam zamieszkał z obawy przed bratem swoim Abimelekiem.
16. Czyśćcie rzetelnie i uczciwie postąpili.. Tłumaczy przypowieść.
Czy uczciwe postąpili względem tak zasłużonego męża, jakim był Gedon, ze wybrali ta marnego człowieka na króla?
17 Argument przemawiający do uczucia. Gedeon pozostawił Sychemu wielkie zasługi, tymczasem mieszkańcy tego grodu wybrali na króla mordercę jego synów. Czy taka winna być wdzięczność?
18 Oto jeszcze większa współwina Syhemitów, że brali udział w morderstwie synów Gedeona.
19. Kończy przemówienie uwagą: Jeśli są przekonani, ze dobrze postąpili, wybierając Abimeleka na króla, niechaj cieszą z niego. Wątpi jednak aby im to wyszło na dobre (w 20). Mając na względzie zbrodniczy Abłmelekba, przewiduje, że pomiędzy nim, a jego wyborcami powstanie krwawa walka.
21 Po czym umknął.. Za słabe miał siły, aby mógł zmierzyć z Abimelekiem, dlatego uciekł do Beer, możliwe że to Ber-Szeba na południu Palestyny.
W pozostałych wierszach rozdziału 9 22-57 znajduje się opis rzezi jaką zgotował Abimelek Sychemitom i jak sam marnie zginął.
LIT:http://iktotuzmysla.salon24.pl/604208,historycznosc-i-logika-ksiegi-sedziow-po-prostu-powala
Inne tematy w dziale Kultura
