Wyruszyli więc i badali kraj od pustyni Sin aż do Rechob, u Wejścia do Chamat. 22 Ciągnęli przez Negeb i przybyli do Hebronu, gdzie przebywali Achiman, Szeszaj i Talmaj - Anakici. Hebron został zbudowany siedem lat wcześniej niż Soan w Egipcie. 23 Przybyli aż do doliny Eszkol. Tam odcięli gałąź krzewu winnego razem z winogronami i ponieśli ją we dwóch na drągu; do tego [zabrali] jeszcze nieco jabłek granatu i fig. 24 Miejsce to nazwano doliną Eszkol, ze względu na winogrona, które tam Izraelici odcięli. 25 Po czterdziestu dniach wrócili z rozpoznania kraju.(Wj 13, 21-25)
Zwiadowcy wykonali rozkaz otrzymany od Mojżesza. Zbadali cały Kanaan od pustyni Sin na południu aż do Rehob, skąd się idzie do Hamat.
Pustynia Sin jest tutaj wskazana jako południowa granica kraju (por. 24, 3; Joz 15, 1). Należy przez nią rozumieć masyw górzysty, który jest przedłużeniem pustyni Tih na północy, oraz pustyni Paran, i przedłuża sie na północnym wschodzie w kierunku gór Akrabim. Trzeba tę pustynię Sin odróżnić od synajskiej pustyni Sin (por. Wj 16, 1). Północną zaś granicę stanowi Rehob, znajdujące się w pobliżu granicy Dan i gór Hebron (por. 2 Sm 10, 8; Sdz 18, 8).
Jest wspomniana ta miejscowość w napisach egipskich Tutmozisa III. Autor biblijny określa dokładniej położenie miejscowości Rehob przez dodanie lebo hamat, tj. formuły służącej w Piśmie Św. na oznaczenie granicy północnej (Lb 34, 8; Joz 13, 5; Am 6, 14). Większość egzegetów współczesnych, opierając sięh na tym, że Rehob leży w pobliżu Lais-Dan, szuka lebo hamat w południowej części syryjskiej zapadłości Bega, gdzie prowadzi droga do Hamat, zwana w tekstach asyryjskich Amatu
Po podaniu w w. 21, jak daleko sięgała podróż zwiadowców, w. 22 zawiera relację o przybyciu zwiadowców do Hebronu. Miasto Hebron występuje w historii patriarchów (por. Rdz 13, 18; 23, 2. 19; 35, 27). Miasto miało swą pierwotną nazwę Qirjat ha'arba' (Rdz 35, 27; Neh 11, 25) czy Qirjat 'arba' (Joz 14, 15; 15, 13; 21, 11). Nazwę Hebron wyprowadza się od h-b-r, co oznacza „być sprzymierzonym”(Ges-Buhl, L. Köhler). Hebron oznacza więc miasto przymierzy. Obecnie szuka się dawnego Hebronu w okolicy El-Halil, 36 km na południe Od Jerozolimy, na drodze z Jerozolimy do Beerseby.
Góry koło Hebronu sięgają wysokości 1000 m. W Hebronie mieszkali Achiman, Szeszaj i Tolmaj, Enaka (hebr. ha'nnaq). Trudno ustalić znaczenie imion Enakitów. Być może, Że Achiman (hebr. 'ahiman) „brat mój (jakiś bóg) jest darem”, a Szeszaj (hebr. Sesaj) oznacza człowieka białego, o szczególnie jasnej skórze (E. König), czy też syna (L E. Binns). W tym ostatnim wypadku imię to byłoby identyczne z babilońskim sassu albo samsu. Tolmaj występuje W inskrypcjach nabatejskich. Również teść Dawida, król Gessur, zwał się Tolmaj (por. 2 Sm 3, 3; 13, 37; 3 Kri 3, 2).
Wszyscy trzej Enakici zostali wyliczeni również w Joz 15, 14; Sdz 1, 10). Słowo anaq oznacza człowieka o długiej szyi i jest prawdopodobnie pochodzenia arabskiego. Przez Enakitów należy rozumieć olbrzymów, jakimi byli Refaimowie. Są dwie opinie o tych olbrzymach. Jedna z nich uważa, że chodzi tutaj o ludność przedsemicką w Kanaanie, której trochę przechowało się do czasów biblijnych. Inni sądzą, że olbrzymi są wytworami wyobraźni ludowej dla wyjaśnienia pomników megalitycznych, jak dolmeny czy wydrążone w surowych kamieniach postacie, świadczące o nadludzkiej mocy tych, co je wykonali.
Oprócz informacji o mieszkańcach Hebronu dodał też autor biblijny informację o starożytności tego miasta. Miało ono być zbudowane na siedem lat przed miastem Soan w Egipcie. Wiadomość ta została przejęta z jakiejś dawnej tradycji i powinna być umieszczona w Rdz 13, 18, przy pierwszej wzmiance w Piśmie Św. o Hebronie. Miasto Soan, czyli Tanis, leżało na zachód od ziemi Gessen. Ze względu na bliskość Kanaanu, jest często wspominane w Piśmie Św. (Ps 78, 12. 43; Iz 19, 11. 13; 30, 4; Ez 30, 14). Jest też wspomniane w pomnikach szóstej i dwunastej dynastii. Było ono stolicą królów hyksoskich około r. 1700 przed Chr. Około r. 1330 przed Chr. była w Tanis uroczyście obchodzona czterechsetna rocznica panowania boga Seta jako króla. U Egipcjan bóg Hyksos był identyfikowany z Setem. Gdy Ramzes II powiększył miasto Tanis, postawił tam stelę, na której wymieniony czterechsetny rok panowania seta. S. Mowinckel sądzi, że Soan-Tanis jest identyczne ze stolicą Hyksosów Awaris, a to znów z Ramesse z Wj 1, 6. Ta tradycja o starszeństwie Hebronu od Soanu może się wywodzić z tego czasu, kiedy w Hebronie mieli Hyksosi swój silny punkt oparcia. Tę notatkę przejęła do swego dzieła tradycja jahwistyczna, pragnąc przedstawić prehistorię królestwa Dawidowego.
To właśnie w Hebronie ucięli zwiadowcy gałąź winnego z winogronami i nieśli ją na noszach we dwóch. Miejsce ucięcia tej gałęzi nazwano później doliną (hebr. kol (hebr. 'eskol—winna latorośl). Tu też ucięli kilka gałęzi z jabłkami granatu i kilka gałęzi z figami i również nieśli je na noszach we dwóch. Drzewa figowe w Palestynie rodzą owoce trzy razy w roku: na wiosnę, tzw. wczesne figi, w kwietniu i z końcem maja, tzw. późniejsze figi, w lipcu, a wreszcie najlepsze figi z końcem sierpnia.
26Przyszli na pustynię Paran do Kadesz i stanęli przed Mojżeszem i Aaronem oraz przed całą społecznością Izraelitów, złożyli przed nimi sprawozdanie oraz pokazali owoce kraju. 27 I tak im opowiedzieli: "Udaliśmy się do kraju, do którego nas posłałeś. Jest to kraj rzeczywiście opływający w mleko i miód, a oto jego owoce.(Wj 13, 26-27)
Po powrocie złożyli zwiadowcy sprawozdanie z tego wszystkiego, co widzieli w Kanaanie w ciągu czterdziestodniowego tam pobytu. A złożyli to sprawozdanie na pustyni Paran w Kadesz przed Mojżeszem, Aaronem i całą społecznością izraelską.
Kadesz jest tu wspomniane po raz pierwszy (por. 20, 1; Rdz 14, 7; 16, 14; 20, l). Nazywa się też Kadesz-Barnea (32, 8; 34, 4; Pwt 1, 2. 19; 2, 14; 19, 23; Joz 10, 41; 14, 6. 7; 15, 3). Utożsamia się tę miejscowość ze źródłami Ain Quiderat i Ain Qedeis, ok. 75 kmna południe od Beerseby. Otoczona górami, posiada wokół siebie szereg innych oaz ze źródłami. Jest tu dość miejsca i żywności dla ludności półkoczowniczej. W Ain Qudeirat znajdują się odkryte resztki fortu, zbudowanego około IX wieku przez któregoś z królów judzkich. Tu też ekspedycja izraelskich uczonych odkryła mniejszy fort z XII—VII wieku przed Chr. na grzbiecie góry, na północ od źródła. Napotkano także na osiedla z epoki średniego brązu. Widać z tego, Że Kadesz w tych czasach musiało być kwitnącą miejscowością.
W pobliżu Ain Qedeis znaleziono skorupy naczyń z XII—X w. przed Chr.
Sprawozdania zwiadowców stosownie do otrzymanych poleceń (por. ww. 17-20), dotyczyło najpierw urodzajności kraju, który określili jako kraj mlekiem i miodem płynący. Ten sposób określania urodzajności Kanaanu, częsty w Piśmie Św., wywodzi się nie tyle z przysłowia czy mitologii, ile raczej z wyrażeń ludzi pustyni w ten sposób mówiących o krajach zamieszkałych przez ludność osiadłą. U Arabów, matki uspokajając swe dzieci przyrzekają im mleko i miód.
28Jednakże lud, który w nim mieszka, jest silny, a miasta są obwarowane i bardzo wielkie. Widzieliśmy tam również Anakitów.(Wj 13, 28)
Oprócz sprawozdania o urodzajności ziemi złożyli też zwiadowcy sprawozdanie o mieszkańcach Kanaanu, którzy są mocni, a miasta mają ufortyfikowane i bardzo wielkie (por. Joz 14, 12). To sprawozdanie o miastach było przesadne, bo miasta Kananejczyków, jak świadczą wykopaliska, były stosunkowo małe. Z emfazą dodają zwiadowcy, że widzieli potomków Enaka.
Jest rzeczą pewną, że kiedy zwiadowcy już przerazili niezmiernie Izraelitów, wymienili Enakitów, aby to przerażenie jeszcze spotęgować, wymieniają inne ludy mieszkające w Kanaanie. Pełni zaś przerażenia Izraelici nie chcą iść do Kanaanu, zapominając o tym, że nie swą siłą, lecz za pomocą Jahwe mają stać się dziedzicami Ziemi Obiecanej. Według tego wyliczenia, mieszkańcami Kanaanu byli Amalekici, zamieszkujący Negeb, Hetyci, Jebuzyci i Amoryci, którzy przebywali w górach, oraz Kananejczycy, zajmujący nizinę nad Morzem Śródziemnym i dolinę Jordanu (por. Rdz 15, 19-21; wj 3, 8. 17; 13, 5; 23, 23. 28; 33, 2; 34, 11).
29Amalekici zajmują okolice Negebu; w górach mieszkają Chetyci, Jebusyci i Amoryci, Kananejczycy wreszcie mieszkają nad morzem i nad brzegami Jordanu".(Wj 13, 29)
Z żadnej strony nie można do kraju tego wtargnąć – na południu bronią wstępu Amalekici (Rdz 14,7). Emorejczyk zajmuje góry na Wschodzie – Kaananejczyk stronę zachodnią od m. Śródziemnego do Jordanu. Strona północna była zaś dla Izraelitów z powodu odległości niedostępną i dlatego nie ma wzmianki o niej (Izaak Cylkow).
Sprawozdanie wywołało u Izraelitów nie tylko przerażenie, lecz także wielkie szemranie przeciw Mojżeszowi, skoro Kaleb, jeden z dwunastu zwiadowców, musiał uspokajać (hebr. wajjahas) lud i zmuszać go do milczenia. Jak na to wskazuje dalsze opowiadanie (por. 14, 6-9), również i Jozue usiłował wpłynąć na lud uspokajająco.
30Wtedy próbował Kaleb uspokoić lud, [który zaczął się burzyć] przeciw Mojżeszowi, i rzekł: "Trzeba ruszyć i zdobyć kraj - na pewno zdołamy go zająć".(Wj 13, 30)
Nie przyniosły jednak rezultatu zachęty obu tych mężów, Kaleba i Jozuego, nakłaniające Izraelitów do dalszej podróży w kierunku Ziemi Obiecanej. Lud w całości poszedł zagłosem dziesięciu pozostałych zwiadowców, którzy głosili, że byłoby sprawą lekkomyślną i niezgodną ze zdrowym rozsądkiem iść w takich warunkach do Kanaanu.
31Lecz mężowie, którzy razem z nim byli, rzekli: "Nie możemy wyruszyć przeciw temu ludowi, bo jest silniejszy od nas".32 I rozgłaszali złe wiadomości o kraju, który zbadali, mówiąc do Izraelitów: "Kraj, któryśmy przeszli, aby go zbadać, jest krajem, który pożera swoich mieszkańców. Wszyscy zaś ludzie, których tam widzieliśmy, są wysokiego wzrostu. (Wj 13, 31-32)
Niewiara zwiadowców jest równią pochyłą, która ich prowadzi do coraz to nowych grzechów. Posuwają się do wypowiedzi kłamliwych o Kanaanie, nawet wikłają się sami w sprzecznościach, gdyż mówią, Że Kanaan pożera swych mieszkańców, a równocześnie mówią, że mieszkańcy są olbrzymami niezwyciężonymi. Isaak Cylkow z kolei uważa że mieszkańcy giną w ustawicznych walkach jakie ze sobą i z obcymi prowadzą
33Widzieliśmy tam nawet olbrzymów - Anakici pochodzą od olbrzymów - a w porównaniu z nimi wydaliśmy się sobie jak szarańcza i takimi byliśmy w ich oczach".
Aby silniej zniechęcić Izraelitów do podróży do Ziemi Obiecanej, zwiadowcy przypominają jeszcze raz, że w Kanaanie widzieli olbrzymów tak rosłych, że Izraelici są wobec nich jakby nikłą szarańczą. Tego rodzaju sprawozdanie wywołało nie tylko przerażenie, szemranie, ale i bunt Izraelitów, którzy wolą śmierć na pusłyni niż podróż do Ziemi Obiecanej.
LIT
Ricciotti G. Dawne dzieje Izraela Pax W-wa 1956
Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M 2004 Kraków
Giuseppe Ricciotti „Życie Jezusa Chrystusa” „Dawne Dzieje Izraela” PAX
Messori V., Umęczon pod ponckim Piłatem? Wyd M Kraków 1996
Messori V., „Mówią, że zmartwychwstał” Wyd M Kraków 2004
Rops D.: Dzieje Chrystusa Pax Warszawa 1987
Flawiusz J.: Dzieje wojny żydowskiej przeciwko Rzymianom Armoryka Sandomierz 2008
Forstner D. OSP.: Świat symboliki chrześcijańskiej Pax Warszawa 1990
Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M Kraków 1994
Ks. Filipiak M. : Jak rozumieć Pismo Święte, KUL, Lublin, 1982
Ks. Dąbrowski E.,: Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach, wstęp przekład z oryginału, komentarz, Pallotinum, W-wa, 1977, tom 2, 3, 4, 5
Nowy Testament - Najnowszy przekłąd z języków oryginalnych z komentarzem, Edycja św Pawła
Ks. Dąbrowski E., „Proces Chrystusa w świetle historyczno-krytycznym”, Ksiegarnia św. Wojciecha 1964
Ks. Dąbrowski E., Dzieje Pawła z Tarsu, PAX, W-wa, 1953
Giuseppe Ricciotti Paolo Apostolo BIOGRAFIA CON INTRODUZIONE CRITICA
Ks. Szczepański Wł., 4 Ewangelie Wstęp, Nowy przekład i komentarz, Kraków 1917
Cylkov I., BERESZIT (NA POCZĄTKU) - GENESIS - KSIĘGA RODZAJU [1 KSIĘGA MOJŻESZA]
PISMO ŚWIĘTE STAREGO TESTAMENTU pod redakcją Ks. Dra STANISŁAWA LACHA
Profesora egzegezy Starego Testamentu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim-Pallotinum, Poznań, 1962
Kudasiewicz J., Jak rozumieć Pismo Święte, Jezus Historii a Chrystus Wiary, t.3, KUL, Lublin, 1987
Stachowiak L., Jak rozumieć Pismo Święte, Potop biblijny, t4, KUL, 1988
Stary Testament Historia zbawienia, Editions du DialoqueParyż, 1987
Rops., D.:Od Abrahama do Chrystusa, Wa-wa, Pax, 1967
Bednarz M.:Biblia Księga Wiecznego niepokoju, Fund. Nasza przyszłość, 2008
Lapple A,: Od egzegezy do katechezy, W-wa, Pax, 1986
Świderkówna A.: Rozmowy o Biblii, W-wa, PWN, 1995
Inne tematy w dziale Kultura
