Jakub,oszust, zostaje ojcem Izraela, to ma być zmyślenie!!??

 ¹Gdy Izaak zestarzał się i jego oczy stały się tak słabe, że już nie mógł widzieć, zawołał na Ezawa, swego starszego syna: "Synu mój!" (Rdz, 27, 1)

Znajduje się tu inne znów wyjaśnienie większej zasobności i potęgi narodu izraelskiego, wywodzącego się od Jakuba, od narodu edomickiego, pochodzącego od Ezawa. Stanowi ono pewną odmianę opowiadania biblijnego o sprzedaniu przez Ezawa Jakubowi pierworodztwa za misę soczewicy.

W obecnej postaci opowiadanie to można podzielić na następujące części: Izaak zamierza przed śmiercią udzielić błogosławieństwa Ezawowi (w. 1-5); Rebeka, pragnąc temu przeszkodzić, przebiera Jakuba za Ezawa (w. 6-17); Izaak, oszukany przez Jakuba, udziela mu błogosławieństwa (w. 18-29); Izaak, poznawszy oszustwo Jakuba, udziela zwyczajnego błogosławieństwa Ezawowi (w. 30-40).

Szkoła alegoryczna usiłowała usprawiedliwić oszustwo Jakuba (por. św. Augustyn), jednakowoż nie da się tego uniewinnić. Nie da się też uniewinnić i matki Jakuba Rebeki. Nie sprzeciwia się to jednak w niczym religijnemu charakterowi opowiadania. Autor bowiem biblijny nie wypowiada swego sądu o oszustwie Jakuba, osąd pozostawia czytelnikowi. Opis lęku Jakuba wskazuje, że Jakub uważał swój czyn za zły i godny przekleństwa. Wprawdzie Jakub, oszust, staje się ojcem Izraela, a oszukany Ezaw staje się ojcem podległego Izraelitom plemienia Edomitów, ale to wszystko dowodzi jedynie, że Jahwe i konflikty, i grzechy wprzęga w swoje plany, i niezależny, i wolny jest w okazywaniu swej łaski, gdyż winny staje się dziedzicem obietnicy.

 

²A kiedy ten odezwał się: "Jestem", Izaak rzekł: "Oto zestarzałem się i nie znam dnia mojej śmierci.(Rdz, 27, 2)

Było to pod koniec życia Izaaka. Nie zgadza się to jednak z tradycją P, która zaznacza, iż Izaak miał sześćdziesiąt lat w chwili narodzenia mu się bliźniąt Ezawa i Jakuba. Ponieważ według tej tradycji (35, 28) żył Izaak sto osiemdziesiąt lat, to nie mógł być bliskim śmierci, gdy Jakub wyłudził na nim błogosławieństwo. Izaak mógł mieć wtedy połowę życia za sobą, gdyż Jakub dopiero dorastał i był bliski ożenienia się. Mógł wtedy liczyć około dwudziestu lat. I Ezaw jest jeszcze według innego opowiadania nieżonaty, gdyż szat jego pilnuje matka, a nie żona. Według zaś Rdz 26, 34 11, zaczerpniętych z tradycji P, Izaak jest jeszcze pełen sił i cieszy się dobrym wzrokiem, gdy Ezaw ku utrapieniu obojga rodziców pojął za żony dwie niewiasty kananejskie. Trudności te da się wyjaśnić, gdy się przyjmie w opowiadaniu o Izaaku różne tradycje, z których każda miała swoją odrębną chronologię.

 

 

³Weź więc teraz przybory myśliwskie, twój kołczan i łuk, idź na łowy i upoluj coś dla mnie. ⁴ Potem przyrządź mi smaczną potrawę, jaką lubię, podaj mi ją, abym jadł i abym ci pobłogosławił, zanim umrę". (Rdz, 27, 3-4)

W ustroju szczepowym otrzymanie błogosławieństwa od umierającego ojca przez najstarszego syna w rodzinie było rzeczą niezwykle dlań ważną, bo dawało ono takiemu synowi władzę nad całą rodziną.

Jeszcze ważniejszą rzeczą było otrzymanie takiego błogosławieństwa w rodzieIzaaka, gdyż oprócz władzy nad rodziną dawało pierworodnemu prawo do dziedziczenia specjalnych obietnic Bożych. Ze względu na to, że udzielanie błogosławieństwa przez ojca łączyło się zawsze z ucztą, dlatego Izaak pragnąc udzielić tego błogosławieństwa Ezawowi, wysyła go na polowanie, aby z upolowanej zwierzyny przygotował ucztę.

Nie można też zapomnieć, że prerogatywy tak duchowe jak i materialne przywiązane do tytułu pierworodnego były tak znaczne, że gdy rodziły się bliźnięta, położna zawiązywała czerwona nitkę na ramieniu tego, które się pierwsze wysuwało na świat!!!

⁵ Rebeka słyszała to, co Izaak mówił do swego syna Ezawa. Gdy więc Ezaw poszedł już na łowy, aby przynieść coś z upolowanej zwierzyny, ⁶ rzekła do swego syna Jakuba: "Słyszałam, jak ojciec rozmawiał z twoim bratem Ezawem i dał mu takie polecenie: ⁷ Przynieś dla mnie coś z polowania i przyrządź smaczną potrawę, abym zjadł i pobłogosławił cię wobec Pana przed śmiercią. (Rdz, 27, 5-7)

Rebeka, kochając bardziej Jakuba niż Ezawa, postanowiła błogosławieństwo to zapewnić Jakubowi. Zgodnie z ówczesnym poglądem była przekonana, że Bóg udziela swych łask w zależności od tego, kto te Boże łaski innym przekazuje. Szczególniejszym przywilejem przekazywania Bożych łask cieszą się ludzie starzy, bliscy śmierci. Cieszyli się oni też., według ówczesnych przekonań. darem proroctwa (Rdz 48, 3 nn; Pwt 33, 1 nn; 2 Sm 23, 2 nn).

 ⁸ Teraz więc, synu mój, posłuchaj mego polecenia, które ci dam. ⁹ Idź, weź dla mnie z trzody dwa dorodne koźlęta, ja zaś przyrządzę z nich smaczną potrawę dla twego ojca, taką, jaką lubi. ¹⁰ Potem mu zaniesiesz, on zje i w zamian za to udzieli ci przed śmiercią błogosławieństwa".
¹¹ Ale Jakub rzekł do swej matki: "Przecież mój brat, Ezaw, jest owłosiony, ja zaś gładki. ¹² Jeśli się mnie dotknie mój ojciec, będzie wyglądało tak, jak gdybym z niego żartował, i wtedy mogę ściągnąć na siebie przekleństwo zamiast błogosławieństwa". ¹³ Rzekła mu matka: "Niech na mnie spadnie to przekleństwo dla ciebie, mój synu! Tylko posłuchaj mnie, idź i przynieś mi [koźlęta]". ¹⁴ Poszedł więc, wziął i przyniósł [je] swej matce; ona zaś przyrządziła z nich smaczną potrawę, taką, jaką lubił jego ojciec. ¹⁵ Potem Rebeka wzięła szaty Ezawa, swego starszego syna, najlepsze, jakie miała u siebie, ubrała w nie Jakuba, swojego młodszego syna, ¹⁶ i skórkami koźląt owinęła mu ręce i nieowłosioną szyję. ¹⁷ Po czym dała Jakubowi ową smaczną potrawę, którą przygotowała, i chleb. (Rdz, 27, 8-17)

Izaak Cylkow twierdzi, że Rebeka działa pod wpływem wyroczni Rdz 25, 23

Energiczna Rebeka każe przynieść Jakubowi dwa koziołki, z których przygotuje dla Izaaka ulubione potrawy. Skórkami owija ręce i szyję Jakuba i ubiera go w szaty Ezawa, aby go upodobnić do jego starszego brata. Jakuba lękającego się, aby Izaak nie rozpoznał oszustwa i nie wypowiedział nad nim przekleństwa, uspokaja, że przyjmie ewentualne przekleństwo na siebie.

Rebeka występuje tu jako typ matek ślepo miłujących swe dzieci. Jak później można się przekonać, mimo, że Opatrzność, która uczyniła narzędzie z Izaaka wbrew jego woli, podstęp Rebeki i Jakuba nie ujdzie im bezkarnie – Cylkow.

 

¹⁸Jakub, wszedłszy do swego ojca, rzekł: "Ojcze mój!" A Izaak: "Słyszę; któryś ty jest, synu mój?" ¹⁹ Odpowiedział Jakub ojcu: "Jestem Ezaw, twój syn pierworodny. Uczyniłem, jak mi poleciłeś. Podnieś się, siądź i zjedz potrawę z upolowanej przeze mnie zwierzyny, i pobłogosław mi!" ²⁰ Izaak rzekł do syna: "Jakże tak szybko mogłeś coś upolować, synu mój?" A Jakub na to: "Pan, Bóg twój, sprawił, że tak mi się właśnie zdarzyło".²¹ Wtedy Izaak rzekł do Jakuba: "Zbliż się, abym dotknąwszy ciebie mógł się upewnić, czy to mój syn Ezaw, czy nie". ²² Jakub przybliżył się do swego ojca Izaaka, a ten dotknąwszy go rzekł: "Głos jest głosem Jakuba, ale ręce - rękami Ezawa!" ²³ Nie rozpoznał jednak Jakuba, gdyż jego ręce były owłosione jak ręce Ezawa. A mając udzielić mu błogosławieństwa, ²⁴ zapytał go jeszcze: "Ty jesteś syn mój Ezaw?" Jakub odpowiedział: "Ja jestem". ²⁵ Rzekł więc: "Podaj mi, abym zjadł to, co upolowałeś, synu mój, i abym ci sam pobłogosławił". Jakub podał mu i on jadł. Przyniósł mu też i wina, a on pił. ²⁶ A potem jego ojciec Izaak rzekł do niego: "Zbliż się i pocałuj mnie, mój synu!" (Rdz, 27, 18-26)

Jakub przebrany za Ezawa wchodzi do namiotu ojca, przedstawiając się ślepemu ojcu jako Ezaw. Od razu jednak staje przed pierwszą trudnością, gdyż ojciec nie mógł zrozumieć rychłego powrotu Ezawa z upolowaną zwierzyną. Jakub usuwa podejrzenie ojca nowym kłamstwem, ubranym w szatę pobożności. Izaak zaślepiony miłością do Ezawa nie odróżnił prawdy od fałszu, jaki po raz trzeci wypowiedział Jakub, zapewniając ojca, że jest Ezawem, mimo odmiennego głosu i udzielił rzekomemu Ezawowi błogosławieństwa.

 

²⁷Jakub zbliżył się i pocałował go. Gdy Izaak poczuł woń jego szat, dając mu błogosławieństwo mówił:
"Oto woń mego syna jak woń pola, które pobłogosławił Pan!
²⁸ Niechaj tobie Bóg użycza rosy z niebios i żyzności ziemi,
obfitości zboża i moszczu winnego.
²⁹ Niechaj ci służą ludy
i niech ci pokłon oddają narody.
Bądź panem twoich braci
i niech ci pokłon oddają synowie twej matki!
Każdy, kto będzie ci złorzeczył, niech będzie przeklęty.
Każdy, kto będzie cię błogosławił, niech będzie błogosławiony!"(Rdz, 27, 27-29)

Życzył mu urodzajnej ziemi oraz rosy niebieskiej dla urodzajnej, ale suchej, spalonej przez słońce ziemi. Toteż gdy Dawid pragnie przeklął góry Gelboe, wypowiada życzenie, aby były pozbawione rosy niebieskiej (2 Sm 1, 21).

I rzeczywiście, ziemia Kanaan, przyszła ojczyzna potomków Jakuba, była o wiele urodzajniejsza niż Edom, ojczyzna potomków Ezawa. Wreszcie życzył Jakubowi, aby się rozrósł w naród wielki i niezależny, władający sąsiednimi narodami. Przez te słowa rozumiał bezsprzecznie autor biblijny niezależność polityczną Izraelitów od Edomitów.

³⁰ Gdy Izaak wypowiedział swe błogosławieństwo nad Jakubem i gdy ten tylko co odszedł od niego, wrócił z łowów brat Jakuba, Ezaw. ³¹ I on także przyrządził ulubioną potrawę ojca, zaniósł mu ją i rzekł do niego: "Podnieś się mój ojcze, i jedz to, co twój syn upolował, abyś mi udzielił błogosławieństwa!" ³² Izaak go zapytał: "Kto ty jesteś?" A on odpowiedział: "Jam syn twój pierworodny, Ezaw!" ³³ Izaak bardzo się zatrwożył i rzekł: "Kim więc był ten, który upolował zwierzynę i przyniósł mi, a ja jadłem z niej, zanim ty wróciłeś, i pobłogosławiłem mu? Przecież to on otrzymał błogosławieństwo!" ³⁴ Gdy Ezaw usłyszał te słowa swojego ojca, podniósł głośny pełen goryczy lament, i rzekł do ojca: "Daj i mnie błogosławieństwo, mój ojcze!" ³⁵ Izaak powiedział: "Przyszedł podstępnie brat twój i zabrał twoje błogosławieństwo!" ³⁶ A wtedy Ezaw: "Nie darmo dano mu imię Jakub! Dwukrotnie mnie już podszedł: pozbawił mnie mego przywileju pierworodztwa, a teraz odebrał za mnie błogosławieństwo!" ³⁷ Izaak na te słowa odrzekł Ezawowi: "Skoro uczyniłem go twoim panem, wszystkich zaś jego krewnych - jego sługami, i zapewniłem mu obfitość zboża oraz moszczu, to cóż mogę dla ciebie uczynić, mój synu?" (Rdz, 27, 30-37)

Zaledwie Jakub odszedł od Izaaka, powrócił Ezaw i poznał podstęp Jakuba. I to opowiadanie jest po mistrzowsku ujęte. Spokojnie przedstawione jest wejście Ezawa żywo odmalowane przerażenie Izaaka. Nie mógł Izaak zrozumieć, że go oszukał własny syn, a mając teraz przed sobą Ezawa długo nie mógł pojąć, kim właściwie jest stojący przed nim syn. Nieszczęśliwy starzec zapadł w jakąś niezwykłą ciemność. Jego przerażenie i nieszczęście spotęgowało się jeszcze, gdy usłyszał dziki krzyk Ezawa. Ezaw demaskuje w wściekłym gniewie Jakuba, który go oszukał. Wiedząc o nieodwołalności błogosławieństwa, prosi ojca o inne błogosławieństwo.

 

³⁸ Lecz Ezaw rzekł do ojca: "Czyż miałbyś tylko jedno błogosławieństwo, mój ojcze? Pobłogosław także i mnie, ojcze mój!" I Ezaw rozpłakał się w głos. ³⁹ Na to Izaak taką dał mu odpowiedź:
"Nie będzie żyzny kraj, w którym zamieszkasz,
bo nie będzie tam rosy z nieba.
⁴⁰ Z miecza żyć będziesz i będziesz sługą twego brata!
A gdy pragnienie wolności owładnie tobą,
zrzucisz jego jarzmo z twej szyi". (Rdz, 27, 38-40)

Życzy mu Izaak, aby górzysta i mniej urodzajna od ziemi kananejskiej ziemia edomska dala mu możność polowania, a siła ramienia da mu możność zrzucenia jarzma potomków Jakuba. Stało się to rzeczywiście za Salomona (3 KrI 11, 14 22, 25).

 

 

⁴¹Ezaw znienawidził Jakuba z powodu błogosławieństwa, które otrzymał od ojca, i taki powziął zamiar: "Gdy nadejdą dni żałoby po moim ojcu, zabiję mojego brata Jakuba". ⁴² Kiedy Rebeka dowiedziała się o tym, co mówił Ezaw, jej starszy syn, kazała zawołać Jakuba i rzekła mu: "Ezaw, twój brat, zamierza cię zabić. ⁴³ Posłuchaj więc mnie, synu mój: przygotuj się i uchodź do brata mego, Labana, do Charanu. ⁴⁴ Pozostań tam przez jakiś czas, dopóki nie uśmierzy się gniew twego brata. ⁴⁵ A gdy już przestanie on gniewać się na ciebie i zapomni, co mu uczyniłeś, wtedy dam ci znać i sprowadzę cię stamtąd. Czemu miałabym was obu jednocześnie stracić?" (Rdz, 27, 41-45)

Ezaw wiedział, że błogosławieństwo, jakle otrzymał od Izaaka, nie jest równoznaczne z błogosławieństwem, jakie otrzymał Jakub, i dlatego dyszał nieukrywaną nienawiścią ku niemu i chęcią wywarcia zemsty. Rebeka wiedziała o tych dzikich zamiarach swego nieopanowanego syna i była przekonana, że długo trwać będzie to uczucie zemsty.

Postanawia Jakuba wysłać do Labana, gdyż inaczej straci obu synów – ponieważ za zabicie Jakuba, śmierć poniesie prawdopodobnie i Ezaw z ręki tzw. „mściciela krwi”.

Oszustwo wyszło na jaw i Ezaw szukał zemsty; matka radzi więc Jakubowi ucieczkę. Bóg nie odrzucił Jakuba, gdyż każdemu grzesznikowi daje okazję do poprawy, przeprowadził go jednak przez twardą szkołę różnych doświadczeń (20 lat służby!!!).

Jakub pożegnał się ze swoimi rodzicami i udał się do Mezopotamii, aby ujść przed zemstą Ezawa, a zarazem aby wśród krewnych wybrać sobie przyszłą żonę.

Biblia nie pochwala podstępnego postepowania Jakuba, za karę i jakub będzie kiedyś oszukany przez synów (Rdz 37, 3-36). Ezaw jednak stracił szacunek przez poślubienie obcych kobiet (Rdz 26, 34-35 i 27, 46).

Jakub natomiast wybiera się w długą podróż do Charanu w Mezopotamii, by ujść gniewu brata i znaleźć narzeczona dla swego rodu. Tym razem otrzymuje błogosławieństwo rodu Abrahama od ojca ( Rdz 28,4). To właśnie jego wybrał Bóg co potwierdził w nocnym widzeniu.

LIT

Ricciotti G. Dawne dzieje Izraela Pax W-wa 1956

Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M 2004 Kraków

Giuseppe Ricciotti „Życie Jezusa Chrystusa” „Dawne Dzieje Izraela” PAX

Messori V., Umęczon pod ponckim Piłatem? Wyd M Kraków 1996

Messori V., „Mówią, że zmartwychwstał” Wyd M Kraków 2004

Rops D.: Dzieje Chrystusa Pax Warszawa 1987

Flawiusz J.: Dzieje wojny żydowskiej przeciwko Rzymianom Armoryka Sandomierz 2008

Forstner D. OSP.: Świat symboliki chrześcijańskiej Pax Warszawa 1990

Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M Kraków 1994

Ks. Filipiak M. : Jak rozumieć Pismo Święte, KUL, Lublin, 1982

Ks. Dąbrowski E.,: Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach, wstęp przekład z oryginału, komentarz, Pallotinum, W-wa, 1977, tom 2, 3, 4, 5

Nowy Testament - Najnowszy przekłąd z języków oryginalnych z komentarzem, Edycja św Pawła

Ks. Dąbrowski E., „Proces Chrystusa w świetle historyczno-krytycznym”, Ksiegarnia św. Wojciecha 1964

Ks. Dąbrowski E., Dzieje Pawła z Tarsu, PAX, W-wa, 1953

Giuseppe Ricciotti Paolo Apostolo BIOGRAFIA CON INTRODUZIONE CRITICA

Ks. Szczepański Wł., 4 Ewangelie Wstęp, Nowy przekład i komentarz, Kraków 1917

Cylkov I., BERESZIT (NA POCZĄTKU) - GENESIS - KSIĘGA RODZAJU [1 KSIĘGA MOJŻESZA]

PISMO ŚWIĘTE STAREGO TESTAMENTU pod redakcją Ks. Dra STANISŁAWA LACHA

Profesora egzegezy Starego Testamentu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim-Pallotinum, Poznań, 1962

Kudasiewicz J., Jak rozumieć Pismo Święte, Jezus Historii a Chrystus Wiary, t.3, KUL, Lublin, 1987

Stachowiak L., Jak rozumieć Pismo Święte, Potop biblijny, t4, KUL, 1988

Stary Testament Historia zbawienia, Editions du DialoqueParyż, 1987

Rops., D.:Od Abrahama do Chrystusa, Wa-wa, Pax, 1967

Bednarz M.:Biblia Księga Wiecznego niepokoju, Fund. Nasza przyszłość, 2008

Lapple A,: Od egzegezy do katechezy, W-wa, Pax, 1986

Świderkówna A.: Rozmowy o Biblii, W-wa, PWN, 1995