1I ujrzałem na prawej ręce Zasiadającego na tronie
księgę zapisaną wewnątrz i na odwrocie
zapieczętowaną na siedem pieczęci.(Ap 5, 1)
Pierwszy i jedyny antropomorfizm – na rozpostartej gestem prawicy Boga spoczywa zwój papirusowy obustronnie zapisany opatrzony 7 pieczęciami – jakie miały rzymskie testamenty. To symbol niezgłębionego bogactwa wyroków Bożych w sprawie losów świata i doskonałej tajemnicy. Czeka on na otwarcie i wykonanie.
2I ujrzałem potężnego anioła, obwieszczającego głosem donośnym:
Anioł jest potężny i o donośnym głosie – by słyszano go we wszystkich częściach biblijnego kosmosu – w niebie, na ziemi i w szeolu
«Kto godzien jest otworzyć księgę i złamać jej pieczęcie?»
3A nie mógł nikt -
na niebie ani na ziemi, ani pod ziemią -
otworzyć księgi ani na nią patrzeć.
4A ja bardzo płakałem,
że nikt nie znalazł się godzien, by księgę otworzyć ani na nią patrzeć.
Co ciekawe zazwyczaj najpierw się łamie pieczęcie i potem otwiera. Tu jest odwrotnie, ponieważ dotyczy istotnej czynności. Ten z pozoru tylko pompatyczny scenariusz ma znowu symbolicznie podkreślić, że Jan jest świadkiem wydarzeń niezwykłej wagi. Żadne ze stworzeń zgromadzonych przed obliczem Boga nie może otworzyć księgę i pytanie jest tylko retoryczne. Już w Edenie Bóg zapowiada, że potomstwo niewiasty zmiażdży głowę węża. Pytanie anioła jest sygnałem do otwarcia długiego etapu w historii ludzkości, gdy ta wyczekiwała Mesjasza. Żadne ze stworzeń nie potrafiło sprostać treści księgi (otworzyć) ani nawet się do niej zbliżyć (popatrzeć). Tego mógł dokonać tylko ten, Kto przekroczył naturę w pełni Bóg i w pełni Człowiek.
Łzy symbolizują ogólną niezdolność i lęk przed Bożymi wyrokami. Jan jako jedyny z ludzi uczestniczy w tym misterium i jego łzy symbolizują płacz całego rodzaju
5I mówi do mnie jeden ze Starców:
Symbol patriarchy Jakuba, wieszczącego kiedyś swojemu synowi Judzie potomka-Mesjasza.
«Przestań płakać:
Oto zwyciężył Lew z pokolenia Judy,
Odrośl Dawida,
tak że otworzy księgę i siedem jej pieczęci».
Dlaczego Jan nie poznaje Jezusa? Doświadczenie Jana zostaje tu całkiem pominięte, Jan tu jest przedstawicielem ludzkości. Starzec wie, bo misja wszystkich proroków było głosić zwycięstwo baranka. Zwycięski Mesjasz określony tytułami ze Starego Testamentu jest zdolny otworzyć księgę.
6I ujrzałem między tronem z czworgiem Zwierząt
a kręgiem Starców
stojącego Baranka jakby zabitego,
Baranek jest symbolem Odkupiciela. Tutaj między Bogiem a ludźmi jest miejsce dla Boga-Człowieka. Stoi nieporuszony, wbrew temu co dzieje się wokół, wbrew gromkiemu pytaniu anioła, wbrew napiętemu oczekiwaniu, które jana doprowadza do łez. Jego pełne imię Baranek-jakby-zabity bo zmartwychwstał. Stojącego – a więc żywego, ale też może stojącego jako pośrednik między Bogiem a ludźmi. Jakby zabitego – Ewangelista dostrzegł bliznę po ciosie, jest więc Baranek żertwą ofiarną
a miał siedem rogów i siedmioro oczu,
Pełnia władzy i pełnia poznania. Wizje janowe są intelektualne, nie wyobrażeniowe
którymi jest siedem Duchów Boga wysłanych na całą ziemię.
Wokół tronu stoi 7 lamp – to 7 Duchów Boga – pełnia Ducha przenika Go i trwa w Baranku – centrum tajemnicy Trójcy Świętej.
7On poszedł,
i z prawicy Zasiadającego na tronie wziął księgę.
Poszedł i wziął księgę – to nieprawdopodobne gdy zestawić to z przytłaczający oczekiwaniem całego stworzenia. 7 rogów, 7-oro oczu, Ofiara na krzyżu – tylko On z całego świata mógł wziąć księgę z ręki Boga (Ojciec nie sądzi nikogo, cały sąd przekazał Synowi –J, 5,22). Uderza, że Męka, kluczowe wydarzenie w dziejach świata w ogóle nie jest wspomniane. Nic nie pozwala się zorientować, że zaczęło się misterium Paschalne. Dlaczego żadna z tych istot nie towarzyszy Jezusowi podczas Jego strasznej męki. One tylko w napięciu czekają na wynik walki, czy ujrzą jakby-zabitego. Tylko oczekiwanie jest formą towarzyszenia Mu. Bije stad prawda o otchłani opuszczenia Jezusa i samotności na krzyżu.
8A kiedy wziął księgę,
czworo Zwierząt i dwudziestu czterech Starców upadło przed Barankiem,
każdy mając harfę i złote czasze pełne kadzideł,
którymi są modlitwy świętych.
W tym geście nie ma żadnego przymusu ale najgłębsze uwielbienie i cześć (upadło) oraz radość (harfa) za to ,że swoją ofiara zawrócił losy świata. Jan sam wyjaśnia symbol kadzideł, by zrozumieć, że droga do Ojca wiedzie tylko przez Syna, nie ma innego imienia, którego można by wzywać dla zbawienia.
,,Harfy i czasze” nawiązują do kultu w świątyni Starego Testamentu. Harfy to tradycyjny instrument towarzyszący psalmodii liturgicznej (Ps 32(33], 2; 97[98], 5; 146 [147], 7) w Apokalipsie, używany w liturgii niebiańskiej (14, 2; 15, 2). ,,Czasze” pełne kadzideł miały w przybytku występować obok chlebów pokładnych. Biblijne jest również porównanie modlitwy do unoszącego się dymu kadzidła.Święci to wg NT wierni Kościoła na ziemi.
9I taką nową pieśń śpiewają:
,,Nową pieśń śpiewają’, dotąd nieznaną, bo sławi ona już nie tylko Jahwe, jak było w Starym Testamencie, nie tylko Stwórcę, jak wyżej 4,11, ale i Chrystusa, sprawcę nowej ekonomii zbawienia (Prymazjusz). Nowość zresztą to ulubiony temat apokaliptyki (por. 2, 17; 3, 12; 21,
«Godzien jesteś wziąć księgę i jej pieczęcie otworzyć,
bo zostałeś zabity
i nabyłeś Bogu krwią twoją [ludzi] z każdego pokolenia, języka, ludu i narodu,
10i uczyniłeś ich Bogu naszemu królestwem i kapłanami,
a będą królować na ziemi».
Śpiew tego hymnu rozszerza się na nieprzeliczony świat anielski. Nie kieruje się wprost do Baranka, jak jest w w. 9 gdzie śpiewają odkupieni lecz mówi o N im, bo aniołowie nie są odkupieni (Swete).
„Nabyłeś Bogu”, „uczyniłeś Bogu” – brak podkreślenia samoistnej zasługi, ale sytuuje w więzi z Ojcem co jest echem słów samego Jezusa: „Ponieważ z nieba zstąpiłem nie po to, aby pełnić swoją wolę, ale wolę Tego, który Mnie posłał” (J 6, 38).
I jak całe stworzenie zjednoczone było w oczekiwaniu tak teraz całe jednoczy się we wspólnym hymnie wysławiającym Go. Nabyłeś Twoją krwią i uczyniłeś królestwem i kapłanami – lapidarna formuła zamyka w sobie sens Czynu Baranka. Będą królować – to zapowiedź łącząca jak klamra całą Księgę Apokalipsy.
11I ujrzałem,
i usłyszałem głos wielu aniołów
dokoła tronu i Zwierząt, i Starców,
a liczba ich była miriady miriad i tysiące tysięcy,
12mówiących głosem donośnym:
«Baranek zabity jest godzien
wziąć potęgę i bogactwo, i mądrość, i moc, i cześć, i chwałę, i błogosławieństwo».
Już nie trynitarny Trisagion, jak w 4, 8, ale aż siedem atrybutów podkreśla godność Baranka jako Odkupiciela. Może jest to aluzja do siedmiu darów Ducha Świętego Jan widzi dalej jak każde ze stworzeń na swój sposób oddaje chwałę Barankowi. Jest godzien królować (wziąć potęgę i bogactwo, i mądrość, i moc, i cześć) i odbierać boski hołd (chwałę, i błogosławieństwo).
13A wszelkie stworzenie, które jest w niebie
i na ziemi, i pod ziemią, i na morzu,
i wszystko, co w nich przebywa,
usłyszałem, jak mówiło:
«Zasiadającemu na tronie
i Barankowi
błogosławieństwo i cześć, i chwała, i moc, na wieki wieków!»
Pieśń wszelkiego stworzenia jest uboższa od pieśni Starców i Zwierząt (Istot). Stworzenie nie wychwala i nie próbuje nawet potwierdzić godności baranka. Natura nie pozwala funkcjonować im na tak subtelnych rejestrach. Wielbią Baranka na równi z Zasiadającym na tronie, który obdarował je życiem. Czyn Baranka dotyczył tylko człowieka, ale przejmując od Ojca księgę przejmuje władze nad losami świata.
14A czworo Zwierząt mówiło: «Amen».
Starcy zaś upadli i oddali pokłon. (Ap, 5, 1-14)
Liturgiczne Amen końcowe wypowiadają najwyższe duchy, rządzące materią, a pokłon oddają reprezentanci Izraela Bożego — tj. odkupionych. Świat materii oraz ludzie — to bezpośrednio zainteresowani w dramacie, który się rozpoczyna.
Formuła Amen zatwierdzająca współkrólowanie Baranka z Ojcem. Baranek jakby zabity przejąwszy władze nad księga Ojca sprawuje ją rozłamując kolejne pieczęcie. Każdorazowe rozłamanie pieczęci jest równoznaczne z rozpoczęciem kolejnego etapu.
LIT:
Apokalipsa Św. Jana, PISMO SWIĘTE, NOWEGO TESTAMENTU w 12 tomach WSTĘP — PRZEKŁAD Z ORYGINAŁU — KOMENTARZ, Pallotinum, Poznań 1959.
Szamot M. Apokalipsa czytana dzisiaj, WAM, Kraków, 2000
Forstner D.; Świat Symboliki chrześcijańskie, jPAX, W-wa, 1990
Ks. Dąbrowski E.,: Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach, wstęp przekład z oryginału, komentarz, Pallotinum, W-wa, 1977, tom 2, 3, 4, 5
Nowy Testament - Najnowszy przekłąd z języków oryginalnych z komentarzem, Edycja św Pawła
Inne tematy w dziale Kultura
