49Przyszedłem rzucić ogień na ziemię i jakże bardzo pragnę, żeby on już zapłonął 50Chrzest mam przyjąć i jakiej doznaję udręki, aż się to stanie. 51 Czy myślicie, że przyszedłem dać ziemi pokój? Nie, powiadam wam, lecz rozłam. 52Odtąd bowiem pięcioro będzie rozdwojonych w jednym domu: troje stanie przeciw dwojgu, a dwoje przeciw trojgu; 53ojciec przeciw synowi, a syn przeciw ojcu; matka przeciw córce, a córka przeciw matce; teściowa przeciw synowej, a synowa przeciw teściowej (Łk 12, 49-53)».
Przyjście Jezusa na ziemię i sama Jego osoba wywołały wśród ludzi podwójną reakcję, zgodnie z tym, co zapowiadał starzec Symeon (2, 34) i czego przed nadejściem zbawienia spodziewali się Żydzi. Jedni z ludzi opowiedzą się za Jezusem jako Mesjaszem, a drudzy przeciwko Niemu, bo nie będą chcieli uznać boskiego Jego pochodzenia; to stworzy pomiędzy nimi rozłam, który nawet w rodzinach poróżni jednych z drugimi, jak to faktycznie miało miejsce w pierwotnym Kościele, zwłaszcza judeochrześcijańskim.
Wypowiedź Jezusa wyraża Jego wielkie pragnienie, aby jak najszybciej dokonało się zbawienie świata. Jezus, chcąc zilustrować to, co przyniósł światu, posługuje się obrazem ognia (Łk 3,16). Nie jest to ogień, który oznacza gniew Boga i karę (np. Rdz 19,24; Lb 16,35; Pwt 32,22; Ps 97,3), ale jest to ogień Bożej miłości. Słowa Jezusa zapowiadają to, co się stanie w dniu Pięćdziesiątnicy, gdy pod postacią ognia zstąpi na pierwotny Kościół Duch Święty. Ogień Pięćdziesiątnicy zrodzi się z Męki Jezusa, która została tu nazwana chrztem. Miłość, która ma rozpalić ludzkie serca, wypłynie z przebitego serca Jezusa. Wypowiedź Jezusa objawia również, że jest On wstrząśnięty perspektywą swojej Męki.
Już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa w każdym niemal domu obok wiernych byli niewierni, a nauka Chrystusa była powodem krwawych prześladowań nawet w rodzinach. Stąd jasny wniosek, że naśladowanie Chrystusa wymaga ofiar, nieraz nader bolesnych.
54Mówił także do tłumów: «Gdy ujrzycie chmurę podnoszącą się na zachodzie, zaraz mówicie: "Deszcze idzie". I tak bywa.
W Palestynie (w porze zimowej) deszcze i ulewy zawsze przychodzą z nad morza, z zachodu lub południowego zachodu.
55A gdy wiatr wieje z południa, powiadacie: "Będzie upał". I bywa.
Auster: - hebr. kadim, ściślej wiatr południowo-wschodni, po arabsku serkijje (stąd scirocco) - wiejąc z pustyni arabskich, powoduje nieznośne upały i posuchę, która daje się boleśnie we znaki wszystkim istotom żyjącym, począwszy od człowieka aż do roślin.
56Obłudnicy, umiecie rozpoznawać wygląd ziemi i nieba, a jakże obecnego czasu nie rozpoznajecie? 57I dlaczego sami z siebie nie rozróżniacie tego, co jest słuszne?
Pierwszą przeszkodą by stać się uczniami Nauczyciela z Nazaretu jest obłuda, polegająca na tym, że człowiek używa swojej inteligencji do rozpoznania tylko tego, co mu odpowiada. Ludzie otaczający Jezusa widzą Jego Boskie dzieła, ale gdy są przez Niego wezwani do nawrócenia, udają, że nic nie rozumieją.
58Gdy idziesz do urzędu ze swym przeciwnikiem, staraj się w drodze dojść z nim do zgody, by cię nie pociągnął do sędziego; a sędzia przekazałby cię dozorcy, dozorca zaś wtrąciłby cię do więzienia. 59Powiadam ci, nie wyjdziesz stamtąd, póki nie oddasz ostatniego pieniążka».
Człowiek, którego prowadzą do sędziego, by wtrącić go do więzienia prawdopodobnie za długi; musi on zatem w jakikolwiek sposób i co prędzej uwolnić się od swojego przeciwnika. Jeżeli to nie nastąpi, wtedy sprawa potoczy się ustalonym przez prawo trybem na niekorzyść dłużnika: wierzyciel odda go sędziemu, sędzia wyda wyrok i przekaże dozorcy więzienia, a dozorca zamknie go w lochu. Stamtąd wydostać można tylko po spłaceniu długu aż do ostatniego grosza; dobrze, jeśli ktoś z rodziny chce i ma możność: spłacić te zobowiązania — w przeciwnym wypadku więzienie takie może się przeciągać bez końca nawet do śmierci, lub też dłużnik zostanie sprzedany w niewolę. Porównanie to odnosi się do każdego człowieka, bo każdego czeka surowy sąd i kara, jeśli on wpierw pokutą nie zmaże swych przewinień wobec Boga; do tego właśnie Jezus nawołuje.
1W tym samym czasie przyszli niektórzy i donieśli Mu o Galilejczykach, których krew Piłat zmieszał z krwią ich ofiar. 2Jezus im odpowiedział: «Czyż myślicie, że ci Galilejczycy byli większymi grzesznikami niż inni mieszkańcy Galilei, że to ucierpieli? 3Bynajmniej, powiadam wam; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy podobnie zginiecie. (Łk 13, 1-3).
Według świadectwa Józefa FIawiusza, porywczy i fanatycznie religijni Galilejczycy wraz z mieszkańcami Judei urządzali nieraz rozruchy na dziedzińcu świątyni, podczas ofiar, składanych na święta (por. Antiques. XV, 11, 4, 7; XVII 9, 3, 6; 10, 2). Więc, że dla przywrócenia porządku wojsko rzymskie, z rozkazu Piłata, zrobiło użytek z uroni i wycięło w pień uczestników rozruchu. Ponieważ stało się to przy składaniu krwawych ofiar żydowskich, więc uczniowie odpowiadają krótko: krew ich zmieszał (tj. wylał) Piłat wraz z krwią ofiar. Jezus korzysta z tego wydarzenia, aby z tym większym naciskiem zaznaczyć potrzebę pokuty, a myśl tę nawiązuje do przekonań żydowskich, iż kara Boża (śmierć itp.) spotyka tylko grzeszników (Hiob 4 1)
O Piłacie piszą nie tylko Ewangelie, ale również Filon (por. Legat ad Caium 38) oraz Józef Flawiusz; relacje tych trzech źródeł można streścić w określeniu, ze był on uparty i zaczepny. Król Herod Agrypa I, który widocznie miał okazję poznać na własnej skórze charakter Piłata, określa go jako człowieka przekupnego, brutala, łupieżcę, okrutnika i tyrana.
Prawdopodobnie zaraz na początku swego urzędowania na stanowisku prokuratora Piłat, powodowany dwojakim uczuciem: służalczością względem cesarza i pogardą dla Żydów, rozkazał żołnierzom, którzy z Cezarei wracali do garnizonu w Jerozolimie, by zabrali ze sobą proporce z wizerunkiem cesarza. Rozkaz taki wydano po raz pierwszy. Spodziewając się oporu Piłat rozkazał wnieść proporce nocą, by postawić miasto wobec faktu dokonanego. Następnego dnia wielu Żydów, boleśnie odczuwając tę profanację, udało się do Cezarei i przez pięć dni i nocy prosiło prokuratora o usunięcie ze Świętego Miasta owych proporców. Piłat nie ustępował, przeciwnie, szóstego dnia oburzony natręctwem kazał wojsku otoczyć ich w czasie publicznej audiencji, grożąc wymordowaniem, jeśli nie powrócą do domu. Jednakże ci bohaterscy obrońcy tradycji zwyciężyli rzymskiego cynika; gdy ujrzeli, że są otoczeni przez wojsko, pokładali się na ziemi, obnażyli szyje i oświadczyli, ze gotowi są raczej na śmierć niż na odstąpienie od swych zasad. Piłat, który się tego nie spodziewał, ustąpił i kazał proporce usunąć.
Sprawa z wodociągiem. By doprowadzić wodę do Jerozolimy, która jej bardzo potrzebowała, między innymi do obrzędów w świątyni, Piłat postanowił zbudować wodociągi, którymi woda spływałaby do miasta z wielkich zbiorników, położonych na południowy wschód od Betlejem (tak zwane stawy Salomona), na pokrycie kosztów tej budowy Piłat przeznaczył pewne sumy ze skarbca świątyni. Takie zużytkowanie świętych pieniędzy wywołało wiele protestów i rozruchy wśród ludności żydowskiej. Wówczas Piłat rozkazał żołnierzom przebranym za Żydów niepostrzeżenie na dany znak wmieszać się w tłum; rzekomi Żydzi wydobyli z fałd płaszczy ukryte tam pałki i zaczęli atakować tłum, wstawiając na placu wielu zabitych i rannych.
Nieco później złośliwy prokurator postąpił znów podobnie jak w wypadku z wyżej opisanymi proporcami wojskowymi: mianowicie zawiesił w pałacu Heroda w Jerozolimie pozłacane tarcze z wyrytym na nich imieniem cesarza. Tym razem delegacja, którą wysłano do Piłata, a w której skład weszło aż czterech synów Heroda Wielkiego, nic nie wskórała. Tarczy nie zdjęto. Wówczas, Żydzi zwrócili się do samego Tyberiusza i cesarz wydał rozkaz, by tarcze przenieść do Cezarei i zawiesić w świątyni Augusta. Ustępliwość Tyberiusza każe przypuszczać, że fakt ten zdarzył się już po śmierci Sejana (31 r po Chr.), który był wszechwładnym ministrem i zdecydowanym wrogiem Żydów.
Całkiem przypadkowo podaje Ewangelia (por. Łk 13,1), ze Piłat kazał zabić kilku Żydów, poddanych Heroda Antypasa, i to w czasie, gdy składali ofiary w świątyni jerozolimskiej. Szczegółów jednak brak. Można przypuszczać, że wrogie stosunki między Herodem a Piłatem, podkreślone w Ewangelii, mogły mieć przynajmniej częściowo i ten powód, tj. masakrę poddanych Antypasa. Inna przyczyna to prawdopodobnie fakt, że Antypas był mężem zaufania, czyli zwykłym szpiegiem na usługach Tyberiusza.
4Albo myślicie, że owych osiemnastu, na których zwaliła się wieża w Siloam i zabiła ich, było większymi winowajcami niż inni mieszkańcy Jerozolimy? 5Bynajmniej, powiadam wam; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy tak samo zginiecie(Łk 13, 4-5).
Zgodnie ze świadectwem Józefa Flawiusza mury Jerozolimy były wysokie i zdobne w obronne wieże. Mur pierwszy miał ich 60. Pięknością i ogromem budowy, na co zwraca uwagę nawet Tacyt (Hist 511), zasługiwały na szczególną wzmiankę wieże wystawione przez Heroda, to jest: Hippikus (około 12m długości X 12m szerokości X 15m wysokości), Fasael (20 X 20 X 20 [+ 25] m; jego resztki pokazują dziś jako "wieżę Dawida") i Mariamme (10m X 10m X 27m); z innych zaś wieża przy Siloe, która waląc się zabiła 18 ludzi (Łk 13,4); - wykopaliska Blissa odkryły istotnie ślady dwóch wież przy Siloe!
Był jeszcze mur drugi z 14 wieżami, mur trzeci z 90 wieżami oraz potężna twierdza Antonia. Za czasów Chrystusa była ona siedzibą wojska rzymskiego, a nawet gościła czasem namiestników cesarskich. Warowną placówkę przedstawiały także dziedzińce świątyni.
Jezus zdecydowanie przeciwstawia się poglądowi, że nieszczęścia, które owych ludzi spotkały, były karą Bożą za ich grzechy. Nie mówi o tym, czy ci, którzy stracili swoje życie, byli grzesznikami, czy też nie; z Jego wypowiedzi wynika jedynie, że nie byli większymi grzesznikami aniżeli inni ludzie, ich rodacy. Jezus stwierdza jednak, że jeżeli wszyscy, w tym także Jego bezpośredni słuchacze, nie będą pokutowali, ,,wszyscy podobnie” zginą. Te ostatnie słowa Jezusa są nie tylko zachętą do pokutowania, ale groźbą. Nie mówią onejuż bowiem o śmierci spowodowanej przez Piłata lub przez wypadek, ale o śmierci wiecznej tych, którzy pokutować nie będą chcieli.
LIT
Ricciotti G. Dawne dzieje Izraela Pax W-wa 1956
Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M 2004 Kraków
Giuseppe Ricciotti „Życie Jezusa Chrystusa” „Dawne Dzieje Izraela” PAX
Messori V., Umęczon pod ponckim Piłatem? Wyd M Kraków 1996
Messori V., „Mówią, że zmartwychwstał” Wyd M Kraków 2004
Rops D.: Dzieje Chrystusa Pax Warszawa 1987
Flawiusz J.: Dzieje wojny żydowskiej przeciwko Rzymianom Armoryka Sandomierz 2008
Forstner D. OSP.: Świat symboliki chrześcijańskiej Pax Warszawa 1990
Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M Kraków 1994
Ks. Filipiak M. : Jak rozumieć Pismo Święte, KUL, Lublin, 1982
Ks. Dąbrowski E.,: Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach, wstęp przekład z oryginału, komentarz, Pallotinum, W-wa, 1977, tom 2, 3, 4, 5
Nowy Testament - Najnowszy przekłąd z języków oryginalnych z komentarzem, Edycja św Pawła
Inne tematy w dziale Kultura
