Zatrzymajmy się na chwilę nad sprawą koguta w Ewangelii Marka. Robimy to, ponieważ każde słowo natchnione (a za takie uważamy Ewangelie) pochodzi od Boga.
Oto interesujący nas fragment: Po odśpiewaniu hymnu wyszli w stronę góry oliwnej. Wtedy Jezus im rzekł: „Wszyscy zwątpicie we Mnie. Jest, bowiem napisane: Uderzę w pasterza a rozproszą się owce”. Na to rzekł mu Piotr: « Choćby wszyscy zwątpili, ale nie ja». Odpowiedział mu Jezus „Zaprawdę powiadam ci, dzisiaj tej nocy, zanim kogut dwa razy zapieje , trzy razy się mnie wyprzesz. Lecz on tym bardziej zapewniał. „Choćby mi przyszło umrzeć z Tobą, nie wyprę się Ciebie”. I wszyscy tak samo mówili. A kiedy przyszli do ogrodu Getsemani…(Mk 14,26-32)
Przytaczamy ten epizod w wersji drugiego Ewangelisty, jakim był Marek, ponieważ wiadomo, że odzwierciedla on przepowiadanie Piotra w Rzymie. W oryginale greckim użyto słowa „ekperissos” – dosłownie w nadmierny, przesadny sposób, i odnosi się to wielkiej natarczywości Piotra w okazywaniu oddania Mistrzowi. Innymi słowy jest to tak jak gdyby sam zainteresowany – dla pokory i zadośćuczynienie – jak bardzo nisko upadł po takich zapewnieniach wierności nawet za cenę życia, przyznaje się do słabości i nie oszczędza się. Trzej pozostali Ewangeliści również przytaczają słowa Nazarejczyka i odpowiedź Piotra, ale już dyskretniej bez znęcania się przytaczaniem zarozumiałego zapewnienia.
Tymczasem specjalista Marcelo Craveri : „Epizod ma znaczenie czysto symboliczne, tym bardziej, że niemożliwe było słyszeć w Jerozolimie piania jakiegoś koguta: ścisły zakaz zabraniał posiadania podobnych ptaków, uważanych za nieczyste, wewnątrz skupiska ludzkiego, z obawy, że uczyniłyby one nieczystymi przedmioty święte. Tego zdania jest bardzo wielu uczonych przepisujących jeden od drugiego”.
Ale wystarczy przekartkować klasyczną rekonstrukcję Jerozolimy z czasów Jezusa wykonaną przez bardzo znanego egzegetę Jensa Jeremiasa, który jako jeden z niewielu żył w tym mieście, aby zorientować się, że w Jerozolimie na pewno znajdowało się co najmniej kilka kogutów.
Miszna (zbiór rabinicznych tradycji ustnych spisanych w II wieku po Chrystusie, ale na podstawie notatek sporządzonych przed zburzeniem Jerozolimy w 70 roku), opisując Świątynię i obrzędy, jakie się tam odbywały, pisze: Na pianie koguta odzywały się trąby. Relacjonuje też epizod skazania na śmierć koguta poprzez ukamienowanie, za to, że zabił dziecko (prawdopodobnie niemowlę przebijając dziobem nieutwardzoną jeszcze czaszkę).
Rzeczywiście istnieje świadectwo zakazu posiadania kogutów i kur, ponieważ grzebiąc w ziemi mogłyby wydobyć rzeczy nieczyste – np. robaki, – ale inne źródła mówią, że przepis ten nie obowiązywał, jeżeli zwierzęta karmione były zbożem. Także przepis ten nie obowiązywał, jeżeli kuraki zamknięte były w ogrodzie nie mogąc chodzić po ulicy.
Nie jest, więc niemożliwą rzeczą usłyszeć pianie koguta, a dominikanin Maria Joseph Lagrange, który spędził większość życia w Jerozolimie, w dzisiejszych czasach zresztą, potwierdza, że w kwietniu, a więc miesiącu męki Jezusa, gdy czuwał, pianie kogutów rozlegało się około drugiej trzydzieści, a potem w kolejnych odstępach czasu. Co zgadza się z następstwem czasu podanym przez Ewangelistów.
Ale mamy jeszcze coś i pochodzi to od znawcy starożytnego świata żydowskiego, samego Żyda, Shalom Ben Chorima, a zdaje się, że umknęło to uwadze zachodnich komentatorów. Otóż w informacji o kogucie mamy zakorzenioną głęboką tradycje Izraela i żydowskiej mentalności. Jeżeli Żyd Jezus wybrał przykład koguta po to aby nawiązać do symbolu to dlatego, że nawiązuje on do pierwszych słów modlitwy porannej: „Bądź pochwalony Panie nasz Boże, Królu Świata, który koguta obdarzyłeś umiejętnością rozróżniania nocy od dnia”. Kogut ma, zatem zdolność rozróżniania nocy od dnia, a tym samym światła od ciemności. Ale ty, daje Jezus do zrozumienia, ty Piotrze, Szymonie synu Jony, nie posiadasz tej zdolności, (ponieważ jeszcze we mnie nie wierzysz, a pod byle pretekstem zwątpisz), ale pomimo tego uznałem cię za filar i trwały fundament mojej wspólnoty. Jakaż ukryta ironia w tej aluzji do koguta i jakaż w pełni semicka atmosfera, gwarancja historyczności, bo kto po kilkuset latach po zburzeniu Jerozolimy i wymordowaniu w zasadzie całej ludności potrafiłby odtworzyć taki niuans. A wg głupawej krytyki Ewangelie sformułowano w IV wieku.
Literatura:
Giuseppe Ricciotti „Życie Jezusa Chrystusa” „Dawne Dzieje Izraela” PAX
Vittorio Messori „Umęczon pod Ponckim Piłatem”, „Mówią, że zmartwychwstał”, „Opinie o Jezusie” Wydawnictwo M
Inne tematy w dziale Kultura
