Rady Nadzorcze zamiast protestów

W artykule podaję wybrane informacje związane z powoływaniem członków organów zarządzających majątkiem skarbu państwa. Celem tego artykułu jest przypomnienie, że zarządzać majątkiem skarbu państwa mogą (i powinni) specjaliści z danej branży. Stoczniowiec stocznią, górnik zakładem górniczym, rolnik firmą związaną z rolnictwem, energetyk elektrownią, listonosz pocztą a lekarz szpitalem i przychodnią lekarską. Warunkiem aby to robić jest zdanie egzaminu przed „państwową” komisją egzaminacyją oraz pozytywna opinia Rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych. Taka opinia Rady nie jest wymagana dla rolników. Zdany egzamin umożliwia bycie członkiem rady nadzorczej. Byłem współorganizatorem takiego kursu w Krakowie. 

Zakres tematyczny kursu dla kandydatów do rad nadzorczych w organizowanego w Krakowie w 1998 r.

Tworzenie, funkcjonowanie i likwidacja spółek prawa handlowego. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych – pojęcia, rodzaje, skutki prawne i ekonomiczne. Konsekwencje komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw w świetle prawa pracy. Kompetencje organów spółek prawa handlowego. Formy i sposoby działania w Polsce spółek z udziałem kapitału zagranicznego. Kompetencje i zasady funkcjonowania rad nadzorczych w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa i spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Rynek kapitałowy i jego znaczenie w gospodarce rynkowej. Rynek kapitałowy - aspekty prawne. Zasady obrotu papierami wartościowymi. Fundusze inwestycyjne - rodzaje, znaczenie, zasady działania. Stosunki cywilno-prawne w obrocie gospodarczym. Elementy prawa cywilnego. Przepisy o ochronie obrotu gospodarczego. Prawo upadłościowe i układowe. Metody wyceny wartości podmiotów gospodarczych. Rachunkowość i finanse w spółkach prawa handlowego. Analiza kondycji finansowej firmy. Rachunkowość i finanse w spółkach prawa handlowego. Analiza kondycji finansowej firmy. Zarządzanie podmiotami gospodarczymi. Marketing w przedsiębiorstwie. Biznes plan. Restrukturyzacja podmiotów gospodarczych. Techniki pracy rady nadzorczej. 

Wykładowcy kursu dla kandydatów do rad nadzorczych, 1998 r.

Pracownicy Ministerstwa Skarbu Państwa, nauczyciele akademiccy Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Akademii Rolniczej w Krakowie, Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie.

Wybrane informacje dla kandydatów na członków organów nadzorczych zarządzania mieniem państwowym, 2025 r.

Na stronie https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/egzamin-dla-kandydatow-na-czlonkow-organow-nadzorczych podane są aktualne Informacje dotyczące egzaminu m.in. dla kandydatów na członków rad i organów nadzorczych, w tym zakres tematyczny egzaminu, zgłoszenie na egzamin, termin i miejsce przeprowadzenia egzaminu, opłata egzaminacyjna, potwierdzenie złożenia egzaminu.
Egzamin dla kandydatów na członków organów nadzorczych zarządzania mieniem państwowym, przeprowadza komisja wyznaczona przez ministra właściwego do spraw aktywów państwowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 125).
Regulamin przeprowadzania egzaminu określa rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych, z dnia 25 marca 2024r. W sprawie egzaminu dla kandydatów na członków organów nadzorczych (Dz.U. poz. 462). Za organizację egzaminów odpowiada Ministerstwo Aktywów Państwowych.
Egzamin składa się z dwóch części, przeprowadzanych w tym samym dniu:
 1) pisemnej – test jednokrotnego wyboru składający się ze 100 pytań; czas przeznaczony na rozwiązanie testu - 100 minut;
 2) ustnej – podczas której osoba zdająca odpowiada na pytania problemowe, zadawane bezpośrednio przez członków komisji egzaminacyjnej. Warunkiem dopuszczenia kandydata dla części ustnej egzaminu jest udzielenie prawidłowej odpowiedzi na nie mniej niż 75 pytań testu.
Egzamin uznaje się za złożony z wynikiem pozytywnym w przypadku uzyskania wyniku pozytywnego z obu części egzaminu. Ponowne przystąpienie do egzaminu w każdym przypadku wymaga udziału w obu częściach egzaminu.

Zakres tematyczny egzaminu

Zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym, egzamin jest sprawdzianem teoretycznego przygotowania kandydatów na członków organów nadzorczych do pełnienia funkcji członka organu nadzorczego, z następujących dziedzin: prawa gospodarczego publicznego, prawa gospodarczego prywatnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa spółek kapitałowych, prawa pracy, prawa rynku kapitałowego, podstaw ekonomii, podstaw zarządzania, finansów przedsiębiorstw, rewizji finansowej oraz analizy sprawozdań finansowych, zasad ładu korporacyjnego w Rzeczypospolitej Polskiej, w Europie i na świecie, prawa gospodarczego Unii Europejskiej.

Podstawowe akty prawne – przykłady

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych. Ustawa z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe.

Niektóre wymogi dla kandydatów na członków organów nadzorczych oraz organów zarządzających „majątkiem Skarbu Państwa”

Art. 19. 1. (D2024000012501) Podmiot uprawniony do wykonywania praw z akcji należących do Skarbu Państwa lub państwowa osoba prawna, w zakresie wykonywania praw z akcji w spółce, jako kandydata na członka organu nadzorczego wskazuje osobę posiadającą pozytywną opinię Rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych, o której mowa w art. 24 pkt 1(D2024000012501), która:
1) posiada wykształcenie wyższe lub wykształcenie wyższe uzyskane za granicą uznane w Rzeczypospolitej Polskiej, …, a także spełnia przynajmniej jeden z poniższych wymogów:
a) posiada stopień naukowy doktora nauk ekonomicznych, prawnych lub technicznych,
j) złożyła egzamin dla kandydatów na członków organów nadzorczych przed komisją egzaminacyjną wyznaczoną przez Prezesa Rady Ministrów,
k) złożyła egzamin dla kandydatów na członków organów nadzorczych przed komisją egzaminacyjną wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw aktywów państwowych.
2. Wymóg posiadania pozytywnej opinii Rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych, o której mowa w art. 24 pkt 1, wymóg spełnienia przesłanek określonych w ust. 1 pkt 1 oraz zakaz pozostawania w stosunku pracy, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 4, nie dotyczą osób wybranych do organu nadzorczego przez pracowników, rolników lub rybaków.