Na rogu agentów Moskwy i kata Poznania

W czasie wakacji radni zmienili w Mińsku Mazowieckim nazwę „ul. Zygmunta Berlinga” (na „ul. Urocza” i „ul. Miasto-Ogród”), a w Warszawie pomnik Berlinga stoi jak stał.

Kilka tygodni wcześniej zmieniono też w Mińsku nazwy „ul. Armii Ludowej”, „ul. Adama Rapackiego”, i „ul. Rodziny Nalazków”, na – odpowiednio – „ul. Jana Pawła II”, „ul. Janka Paruzela” i „ul. Szkolną” a „ul. gen. Stanisława Popławskiego” na „ul. Powstańców Warszawy”.

Szukając na planie Mińska ulicy do niedawna noszącej imię tego ostatniego (oficera Armii Czerwonej dowodzącego krwawą pacyfikacją powstania poznańskiego w czerwcu 1956 roku), dostrzegłem krzyżującą się z nią ul. Braci Rokickich i zainteresowałem się, kim byli i czy też znajdują się w sporządzonym w IPN wykazie nazw ulic [link] przewidzianych do dekomunizującej wymiany?

Otóż nie ma ich w tym wykazie. A kim byli? By to ustalić, wdałam się w korespondencję, której fragmenty przytaczam:

- - - - -

28 czerwca 2017

ja do Urzędu Miasta Mińsk Mazowiecki: … czy mogę zasięgnąć u Państwa informacji, kim są (a raczej: byli, bo przecież już nie żyją) patroni ul. Braci Rokickich … / Może po prostu mogą mnie Państwo odesłać do uzasadnienia uchwały (z dnia?) w sprawie nadania nazwy tej ulicy - jeżeli jest dostępna i łatwo ją znaleźć w BIP? …

31 lipca 2017

Urząd Miasta Mińsk Mazowiecki do mnie: … W związku z Pana zapytaniem o to kim byli Bracia Rokiccy (patroni ulicy Braci Rokickich), informuję, że Urząd Miasta Mińsk Mazowiecki nie posiada w swej bazie uchwały tej ulicy ani jej uzasadnienia. / Dane dotyczące historii Miasta Mińsk Mazowiecki możliwe są do uzyskania w Muzeum Ziemi Mińskiej z siedzibą w Mińsku Mazowieckim … oraz w siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego …

ja do Urzędu Miasta Mińska Mazowieckiego: … dziękuję za rzeczową odpowiedź i poradę, z której skorzystam. …

ja do Muzeum Ziemi Mińskiej i do Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego: … skierowany do Was przez WGPiN Urzędu Miasta Mińsk Mazowiecki proszę o pomoc w uzyskaniu informacji, kim byli - upamiętnieni w nazwie ulicy w tym mieście - bracia Rokiccy? / Pytam o to Was, bo - jak widać z załączonej korespondencji - Urząd Miasta nie dysponuje taką informacją. …

Muzeum Ziemi Mińskiej do mnie: … W związku z Pana zapytaniem informuję, że Muzeum nie posiada jakichkolwiek dokumentów identyfikujących braci Rokickich. Dedykowanie im jednej z ulic w Mińsku Maz. w czasach PRL wskazuje na ich komunistyczne „pochodzenie”. Dlatego jednym z braci był Stanisław Rokicki ps. Suchy członek KM PPR w Mińsku Maz. O strukturze PPR na wschód od Warszawy traktują publikacje mające w tytule Warszawa - Prawa Podmiejska, m.in. taki artykuł ukazał się niegdyś w Roczniku Mazowieckim. Życzę Panu owocnych poszukiwań. …

ja do Dyrektora Muzeum Ziemi Mińskiej: … dziękuję za szybką i rzeczową odpowiedź. …

1 sierpnia 2017

Towarzystwo Przyjaciół Mińska Mazowieckiego do mnie: … bracia Rokiccy to komuniści związani z KPP. Szczegóły przeczyta Pan w załączniku. …

Bracia Rokiccy – dwaj komuniści z Mińska Mazowieckiego

Stanisław Rokicki, ps. „Suchy”, s. Piotra i Katarzyny z Woźniców, ur. 30.03.1908 r. w Mińsku Mazowieckim w rodzinie robotniczej. Z zawodu szewc. W 1925 r. wstąpił do KZMP, w 1928 r. do KPP. Podczas kampanii do Sejmu w 1928 r. przemawiał na rynku w Mińsku Mazowieckim – został wówczas aresztowany przez policję i osadzony w więzieniu w Warszawie przy ulicy Daniłowiczowskiej, w tzw. centralniaku. Na wolność wyszedł po 6 miesiącach. Aresztowany w czasie tzw. marszu głodnych we wrześniu 1931 r. – osadzono go wówczas na Pawiaku przy ulicy Dzielnej. Wyszedł po upływie 8 miesięcy. Działał w Klasowych Związkach Zawodowych, był organizatorem wielu strajków w 1936 r. Był sekretarzem dzielnicowym KPP w Mińsku Mazowieckim. W 1937 r. wyjechał do Będzina, gdzie otrzymał pracę w firmie „Kugelmann”. Utrzymywał kontakt z czeskimi komunistami. Po wybuchu wojny w grudniu 1939 r. uciekł wraz z żoną i dwiema córkami do Mińska, bez podejmowania pracy w tym mieście. W połowie stycznia 1942 r. nawiązał kontakt z Władysławem Skowrońskim („Młot”) i rozpoczął proces tworzenia PPR w Mińsku. Na pierwszym posiedzeniu został wybrany sekretarzem Komitetu Dzielnicowego PPR; przybrał pseudonim „Suchy”. Jednocześnie wszedł w skład Komitetu Okręgowego PPR w terenie oraz grupy wypadowej GL. [Zginął/zmarł - ?] 27.08.1943 r. i pochowany w niewiadomym miejscu. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Marian Rokicki, s. Piotra i Katarzyny z Woźniców, ur. w 1914 r. w Mińsku Mazowieckim. Z zawodu szewc. W 1931 r. wstąpił do KZMP. Kilka razy aresztowany przez policję w latach 30. Od 1934 do 1936 r. pełnił obowiązki sekretarza Komitetu Miejskiego KZMP w Mińsku Mazowieckim. Był również członkiem Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Dążył do zbliżenia między KPP a „wiciowcami”. W dniu 24.12.1936 r. rusza, jako jeden z pierwszych mińskich komunistów, do Hiszpanii, by [brać] udział w wojnie domowej po stronie lewackich Brygad Międzynarodowych. Nie dotarł tam jednak, gdyż został zawrócony z Pragi czeskiej. Następnie został aresztowany na granicy w Cieszynie i osadzony w więzieniu mokotowskim przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie. Zmarł w Białymstoku w dniu 6 stycznia 1940 r.

2 sierpnia 2017

ja do Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego: … dziękuję za szybkie udzielenie wyczerpującej odpowiedzi. …

- - - - -

Czytaj też:

Na rogu Polski Radzieckiej i Niepodległości [04.04.2011-31.08.2017] [31.08.2017]

Rondo bohatera Powstania Warszawskiego czy bohatera serialu [19.03.2014]

Niepodległość? Nie słyszałam… [01.08.2017]

- - - - -

p.s. (grudzień 2017)

13.12 Wojewoda zdekomunizował kolejne ulice. W tym jedną w Mińsku Mazowieckim
https://minskmaz.com/news/wojewoda-zmienil-nazwe-ul-braci-rokickich
Można było sądzić, że temat tzw. dekomunizacji ulic został w Mińsku Mazowieckim zamknięty w lato uchwaleniem odpowiednich aktów przed Radę Miasta. Okazuje się jednak, że nie wszystkie nazwy ulic zostały zmienione, stąd też działania podjął Wojewoda Mazowiecki. (...)
Tematem w lipcu i sierpniu zajęła się Rada Miasta Mińsk Mazowiecki zmieniając uchwałami nazwy pięciu ulic, które znalazły się na liście IPN. Okazało się jednak, że na terenie miasta znajdowała się jeszcze jedna ulica, której nazwa powinna być zmieniona - ulica Braci Rokickich. Ze względu na fakt, że czas na zmiany przez Radę Miasta już upłynął, nowa nazwa została nadana Zarządzeniem Wojewody Mazowieckiego w dn. 13 grudnia 2017. I od tego dnia mamy ulicę Feliksa Rawskiego.

Nowy patron byłej ulicy Braci Rokickich to postać doskonale znana mińskim miłośnikom kolarstwa. Pochodzący z Mińska Mazowieckiego Feliks Rawski był właśnie kolarzem, który wsławił się zdobyciem w 1912 roku tytułu mistrza Królestwa Polskiego w jeździe cyklowej na dystansie 100 wiorst (czyli ok. 107 km, pokonał go w czasie właśnie 3 godzin i 26 minut). Zasłynął też z wygrania zakładu, w którym zobowiązał się do przejechania kolarskim rowerem po 60. metrowej szynie kolejowej.

Dlaczego podjęto decyzję o usunięciu z mapy Mińska ul. Braci Rokickich można przeczytać na blogu Marcina Gugulskiego: https://www.salon24.pl/u/gugulskim/810960,na-rogu-agentow-moskwy-i-kata-poznania

13 grudnia 2017 Wojewoda wydał rozporządzenia zmieniające w sumie nazwy 56 ulic w różnych miastach województwa mazowieckiego w między innymi w Kałuszynie, Sulejówki i Mrozach. Szczegółowy wykaz jest dostępny na stronie: http://www.mazowieckie.pl/pl/aktualnosci/aktualnosci/35054,Dekomunizacja-ulic-w-wojewodztwie-mazowieckim.html

Podsumowując:

Wojewoda Mazowiecki w ramach dekomunizacji zmienił nazwę ulicy w Mińsku Mazowieckim z Braci Rokickich na Feliksa Rawskiego. Zabiegał o to m.in. Pan Marcin Gugulski przy merytorycznym udziale Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego, pana Damiana Sitkiewicza.