Zaraza, dezinformacja, Polska i Rosja

Przeczytajmy i porównajmy dwie jakże różne relacje na przeważnie te same tematy: 

29/30 listopada 1830

W noc wybuchu Powstania Listopadowego kilkunastu spiskowców zaatakowało rezydencję wielkiego księcia Konstantego w Belwederze, lecz książę zdołał się ukryć. Później tej jeszcze nocy z rąk powstańców zginęło na Krakowskim Przedmieściu i pod Arsenałem sześciu generałów (jeden omyłkowo, wzięty za kogo innego) i jeden pułkownik, którzy byli przeciwni powstaniu.

Londyn, 16 grudnia 1830(*)

… Wydarzenia w Warszawie zaczęły się – jak się zdaje – od spisku na życie Konstantego, zaś czterej zabici generałowie zginęli w przedpokoju księcia walcząc w jego obronie. Najmniejszy jednak powód wystarczy, aby zjawiła się realna możliwość powszechnego powstania w Polsce. …

25 stycznia - 25 lutego 1831

Sejm Królestwa Polskiego zdetronizował cara Mikołaja (25 stycznia), wojska rosyjskie wkroczyły w granice Królestwa (4 lutego) i podeszły pod Warszawę, spod której po bitwie pod Olszynką Grochowską (25 lutego) wycofały się.

Londyn, 10 marca 1831(*)

Nadeszły wieści, że Polacy zostali pobici i złożyli broń.

31 marca - 11 sierpnia

Seria polskich zwycięstw pod Wawrem, Dębem Wielkim (31 marca) i Iganiami (10 kwietnia) oraz wybuch epidemii cholery w rosyjskim wojsku zwiększały szansę na polskie zwycięstwo, lecz zwlekanie z atakiem na osłabionego przeciwnika i klęska pod Ostrołęką (26 maja) poprowadziły Polskę ku porażce. Naczelny dowódca wojsk rosyjskich zmarł 10 czerwca na cholerę, naczelny dowódca wojsk polskich 11 sierpnia został usunięty z powodu swej nieudolności.

Londyn, 23 czerwca 1831(*)

… Dzień wcześniej nadeszły wieści, że przyczyną śmierci Dybicza była cholera. Podejrzewano, że sam pozbawił się życia, gdyż na skutek znacznych niepowodzeń kampanii przeciw Polakom jego opinia jako dowódcy bardzo ucierpiała; wiadomo też, że wydano już dekret o odwołaniu go ze stanowiska, które objąć ma hrabia Paskiewicz. ...

Londyn, 8 lipca 1831(*)

Cholera dostarczyła wyraźnych dowodów stronniczego postępowania Prus w konflikcie pomiędzy Rosjanami a Polakami. W stosunku do oficerów, którzy przejeżdżają przez terytorium Prus, by przyłączyć się do armii rosyjskiej, zawsze uchyla się zarządzenia dotyczące kwarantanny. Hrabiemu Paskiewiczowi pozwolono przejechać w ogóle bez odbywania jakiejkolwiek kwarantanny. Władze pruskie tolerują też transport prowiantów i zapasów dla armii, stosując wszelkie możliwe ułatwienia i godząc się na gwałcenie zarządzeń sanitarnych. …

Warszawa, 6 września 1831

O świecie wojska rosyjskie zaatakowały Warszawę od strony Woli, 7 września stolicę poddano, 8 września Moskale wkroczyli do miasta. Znaczna część Sejmu, Rządu Narodowego i wojska udała się na emigrację. 9 i 21 października skapitulują twierdze Modlin i Zamość. Setek wydanych wyroków śmierci za udział w powstaniu nie wykonano z powodu emigracji skazanych. Nielicznym schwytanym zamieniono wyroki śmierci na zesłanie na Sybir lub równie wieloletnią służbę w wojsku rosyjskim.

Londyn, 17 września 1831(*)

Koronacja [Wilhelma IV Hanowerskiego, nowego króla Wielkiej Brytanii] przebiegła bardzo dobrze i podczas gdy przedtem wszyscy byli niezadowoleni, teraz radzi są, że już się odbyła. Żadnych doniosłych wydarzeń. Cholera dotarła do Berlina, Warszawę zaś zajęli Rosjanie, którzy – jak się wydaje – postępują z umiarem. …

Londyn, 17 lutego 1832(*)

Cholera wywołuje tutaj jak dotąd raczej czujność niż przerażenie. W gruncie rzeczy na razie to nic poważnego – dwadzieścia osiem osób w ciągu trzech dni. …

(*) 

Autorem cytowanego tu dziennika był Charles C. F. Greville (1794 - 1865, rys. 1.). Ten najwybitniejszy angielski diarysta XIX stulecia służył, o co mniejsza, jako urzędnik królewskiej Rady Przybocznej i był, co istotniejsze, długoletnim „serdecznym przyjacielem” księżnej Doroty z Benkendorffów von Lieven (1785 - 1857, rys. 2.). Angielski biogram Greville`a w Wikipedii pomija jej istnienie milczeniem, więc wypada wyjaśnić, kim była ta niezwykle często wspominana w jego pamiętniku osoba. Otóż była ona „serdeczną przyjaciółką” wielu wpływowych dżentelmenów, ale także w tym samym czasie żoną ambasadora Rosji w Londynie, siostrą szefa rosyjskiej tajnej policji i zaufaną agentką wpływu Moskwy w Londynie a potem w Paryżu.