Monarchia czy dyktatura?

Wiele osób myli monarchię z tyranią, dyktaturą, czy z jakimś jedynowładztwem. A tymczasem monarchia to przede wszystkim władza sprawowana zgodnie z prawem naturalnym, zwyczajami, tradycją i moralnością – i jeśli to jest spełnione, to jeszcze dokładamy do tego to, że władzę wykonawczą sprawuje jedna osoba dożywotnio lub do rezygnacji i mamy monarchię. Nie każda jednoosobowa, dożywotnia władza jest monarchią.

Może istnieć formalna monarchia nie będąca monarchią realną, a może też być formalna republika będąca realną monarchią. Jedynowładztwo to nie jest monarchia. Dożywotnia władza to nie jest monarchia. Autorytaryzm to nie jest monarchia. Dyktatura to nie jest monarchia. Tyrania to nie jest monarchia.

Moim zdaniem podział Arystotelesa na ustroje dobre i zdegenerowane jest ciągle aktualny - jednoosobowa dożywotnia władza jest dobra, gdy jest monarchią, a zła gdy jest tyranią. Podobnie dobra jest arystokracja, a zła oligarchia - dobra republika, a zła demokracja. Dobra władza to taka, która jest sprawowana zgodnie z prawem naturalnym, zwyczajami, tradycją i moralnością. I dopiero wtedy, gdy taką władzę mamy, możemy się zastanawiać czy lepsza republika, arystokracja czy monarchia. Monarchia jest najlepsza, bo jest najbardziej sprawna - czego najlepszym dowodem jest to, że w każdym ustroju w czasie wojny wyznacza się wodza naczelnego.

To, że monarchia może się zdegenerować do tyranii jest jej najpoważniejszą wadą, ale niestety to jest wada każdego ustroju, bo każdy się degeneruje - arystokracja do oligarchii i też czasem do tyranii, a republika do demokracji i często do oligarchii. W zasadzie większość dzisiejszych demokracji to są zdegenerowane oligarchie. Degeneracja do tyranii w dobie Internetu jest już chyba niemożliwa.

Grzegorz GPS Świderski

PS. Tu podaję przykład monarchii: Polska liberalną monarchią - a tu: argumenty za monarchią.