Stronność cz.5 - USA, Ford T

- Poproszę drzwi. - Ale lewe drzwi czy prawe drzwi?

Wszystkie odcinki:

• Cz. 1 - Partie, lodowiska
• Cz. 2 - Praworęczność, konie, powozy
• Cz. 3 - Rzym, Francja
• Cz. 4 - Napoleon, Europa, północna i południowa półkula
• Cz. 5 - USA, Ford T
• Cz. 6 - Pierwszeństwo, samochody, IALA
• Cz. 7 - Pismo
• Cz. 8 - Asymetria ciała, mózg, oko, ręka, noga
• Cz. 9 - Lewicowiec, prawicowiec, ruch drogowy, ronda
• Cz.10 - Internet, motocykliści, snowboard
• Cz.11 - Średniowiecze, Tamiza, Włochy, Lustro
  

Z poprzednich odcinków serii o stronności można by wywnioskować, że dominacja ruchu prawostronnego we współczesnym świecie wynika z dominacji Francji nad Wielką Brytanią. Ale tak nie jest - kluczowe znaczenie odegrały tu Stany Zjednoczone. A więc ważnym pytaniem jest: dlaczego w USA jeździ się po prawej? Można to tłumaczyć młodością tego państwa, czyli brakiem tradycji rycerskich - ale to są błędne teorie.

Początkowo na różnych obszarach Ameryki Północnej ruch drogowy był pomieszany - w jednych rejonach obowiązywał ruch lewostronny, a w innych prawostronny. Ameryka była kolonizowana przez wiele nacji europejskich i było różnie. Francuzi (Kanada) czy Holendrzy (Nowy Jork najpierw nazywał się Nowy Amsterdam) jeździli po prawej, a Brytyjczycy czy Irlandczycy po lewej. Zwycięstwo ruchu prawostronnego było wynikiem uzyskania niepodległości przez USA, czyli buntowi przeciw Brytyjczykom. Ruch prawostronny zaczął dominować w USA w XIX wieku, a główny rozwój motoryzacji to wiek XX - a wtedy pod tym względem Ameryka już zaczęła dominować nad Wielką Brytanią. Dodatkowo Europa kontynentalna stawała się coraz bardziej zgodna z USA.

Stronność ruchu wpływa na stronę, po której usytuowana jest kierownica w samochodzie. Okazuje się, że prawa strona dla kierowcy była bardziej naturalna (wynikała z tego, że woźnica siedział po prawej) i nawet w państwach z prawostronnym ruchem początkowo kierowcy siedzieli po prawej. W amerykańskich samochodach kierownice po lewej stronie zaczęto zakładać dopiero około roku 1900. Pierwszym amerykańskim pojazdem, w którym seryjnie kierownicę montowano wyłącznie z lewej strony, był dopiero Ford T z 1908 roku. W autach Cadillaca aż do 1915 roku można było wybierać wersje z kierownicą z dowolnej ze stron samochodu.

Widać to na zdjęciach:

1904:

1906:

1907:

1914:

Ruch lewostronny pociągów jest stosowany nie tylko na kolejach brytyjskich, ale do dziś także np. we Francji, Włoszech, w Szwajcarii, Szwecji, Danii, Belgii czy Portugalii.