Wolność

Wolność a mobilność i własność.

W najszerszym znaczeniu wolność to mobilność. Najważniejszym i koniecznym atrybutem wszelkich wolności, jakie sobie możemy wyobrazić, to swoboda przemieszczania się w przestrzeni. Dlatego ptak jest symbolem wolności ("wolny jak ptak"), bo może przemieszczać się w trzech wymiarach przestrzennych (przy czym regulowanie szybkości przemieszczania też jest ważną cechą mobilności - dlatego szybka jazda samochodem daje (i słusznie) poczucie wolności).

Nie ma wolności bez mobilności. Człowiek przykuty do jednego miejsca i odcięty od świata może być wolny tylko dzięki pomocy innych ludzi, którzy są mobilni (przyniosą mu książki, porozmawiają z nim itd...). Gdyby wszyscy ludzie byli (jak drzewa) przykuci korzeniami do jednego miejsca od urodzenia, to nie byliby nawet wolni duchem.

Drugim ważnym atrybutem wolności to własność. A konkretnie swoboda dysponowania owocami własnej pracy.

Dopiero te dwa atrybuty wolności (mobilność i własność) czynią możliwymi wszystkie inne rodzaje wolności. Można powiedzieć, że wolności ducha jest najważniejsza. Ale nie istnieje bez mobilności.

Wolność słowa to cześć mobilności i własności - to swoboda rozprzestrzeniania w przestrzeni i czasie własnych wytworów.

Dzisiaj największymi czynnikami ograniczającymi wolność człowieka są idee socjalistyczne i demokracja totalna.

Polityczna poprawność jest zaś propagandowym narzędziem w rękach lewicy służącym utrzymywaniu władzy wdrążającej socjalizm i demokracje totalną. Generalnie idee lewicowe ograniczają mobilność i własność obywateli, czyli służą niewolnictwu.

Ale likwidacja państwa w ogóle jest jeszcze większym zagrożeniem dla wolności. Maksymalizacje wolności (w sensie sumy mobilności i własności wszystkich obywateli) można osiągnąć tylko poprzez odpowiednio zorganizowane państwo. Ale jednostki mogą oczywiście maksymalizować własną wolność zupełnie niezależnie od państwa.

Z tym, że podstawowym celem państwa jest utrzymywanie porządku, a nie maksymalizowanie wolności. Wolność jest efektem ubocznym porządku. Najwyraźniej widać to w przypadku przepisów ruchu drogowego: przepisy te służą temu, aby poruszanie się po drogach odbywało się w sposób uporządkowany. Dzięki temu porządkowi rośnie mobilność. Ale przepisy mogą też ograniczać swobodę poruszania się po drodze, osłabiając mobilność. Brak przepisów lub złe przepisy ograniczają wolność. Maksymalna wolność jest przy dobrych przepisach, których celem jest uporządkowanie ruchu.

Maksymalny ruch jest wtedy, gdy jest mądrze uporządkowany - czyli częściowo ograniczony. Maksymalna wolność jest wtedy, gdy istnieje państwo tworzące i strzegące mądrego prawa, które ogranicza niektóre wolności. Ale akcent położony jest na porządek, a nie na ograniczenie. Choć wiadomo, że porządek musi być osiągnięty przez pewne ograniczenia. Mądre ograniczenia to trochę mniej niż porządek. Na przykładzie ruchu drogowego wygląda to tak: znaki informacyjne nie są żadnym ograniczeniem, ale służą porządkowi, czyli wolności (zwiększają mobilność).

Wolność a wolna wola.

Wolność w chrześcijaństwie to wolna wola. Zacytuje fragmenty Katechizmu Kościoła Katolickiego dotyczące wolności:

"160 Aby wiara miała charakter ludzki „człowiek powinien dobrowolnie odpowiedzieć Bogu wiarą; nikogo więc wbrew jego woli nie wolno do przyjęcia wiary przymuszać” (...)"

"311 (...) Bóg w żaden sposób, ani bezpośrednio, ani pośrednio, nie jest przyczyna zła moralnego. Dopuszcza je jednak, szanując wolność swojego stworzenia, i w sposób tajemniczy potrafi wyprowadzić z niego dobro (...)"

"1705 Człowiek, dzięki duszy oraz duchowym władzom rozumu i woli, jest obdarzony wolnością 'szczególnym znakiem obrazu Bożego'"

"1731 Wolność jest zakorzenioną w rozumie i woli możliwością działania lub niedziałania, czynienia tego lub czegoś innego, a więc podejmowania przez siebie dobrowolnych działań. Dzięki wolnej woli każdy decyduje o sobie. Wolność jest w człowieku siłą wzrastania i dojrzewania w prawdzie i dobru; osiąga ona swoją doskonałość, gdy jest ukierunkowana na Boga, który jest naszym szczęściem."

"1738 Wolność wypełnia się w relacjach międzyludzkich. Każda osoba ludzka, stworzona na obraz Boży, ma prawo naturalne, by była uznana za istotę wolną i odpowiedzialną. Wszyscy są zobowiązani do szacunku wobec każdego. Prawo do korzystania z wolności jest nieodłącznym wymogiem godności osoby ludzkiej, zwłaszcza w dziedzinie moralności i religii. Prawo to powinno być uznane przez władze świeckie oraz chronione w granicach dobra wspólnego i porządku publicznego"

Wolność sama w sobie jest podstawą tego, aby można było uzyskać zbawienie. Oczywiście sama wolność nie wystarczy. Trzeba jeszcze dokonać dobrowolnego wyboru dobra. Ale dobro bez dobrowolności nie istnieje w wymiarze ludzkim.

Gdyby zaszyć komuś w mózgu generator czynienia dobra, fizycznie uniemożliwiający czynienie zła, to wcale nie stałby się on człowiekiem moralnym. Byłby maszynką do czynienia dobra, ale nie byłby człowiekiem. I to dobro uczynione przez tą maszynkę nie miałoby żadnego wpływu na zbawienie człowieka, którym była ta maszynka przed wszyciem generatora.

To jest istota wolnej woli. Bez wolnej woli nie ma zbawienia. Wiara musi być przyjęta dobrowolnie.

To samo dotyczy przymusu państwowego. Gdy władza zmusza ludzi do czynienia dobra, to przeszkadza im w uzyskaniu zbawienia, a przy okazji sama grzeszy. Dlatego państwo nie powinno być generatorem wiary czy moralności. Państwo ma inne cele niż moralność. Państwo ma ustanowić porządek na świecie. A to czy komuś ten porządek pomoże, czy przeszkodzi, w uzyskaniu zbawienia, to już nie jest problem władzy, ale indywidualna sprawa tego człowieka. Ale oczywiście władza zaprowadzająca porządek powinna postępować zgodnie z moralnością, bo inaczej sama nie uzyska zbawienia. Czyli nie może w dowolny sposób ustanawiać porządku. Przy rozwiązywaniu konfliktów musi stanąć po stronie ludzi czyniących dobro, a przeciw grzesznikom.

Kluczowe w prawie państwowym nie jest dobro, ale rozwiązywanie konfliktów. Prawo ma służyć porządkowi, a nie dobru. A porządek, tak jak wolność, niekoniecznie może służyć dobru - może służyć złu. Prawo to przymus. Nie wolno zmuszać do dobra - dobro musi być przyjęte dobrowolnie. Prawo tworzy porządek poprzez zmuszenie jednej ze stron konfliktu do podporządkowania się drugiej. To która strona ma się podporządkować określa moralność, zwyczaje i prawo naturalne.

Wolność a odpowiedzialność

Wolność w aspekcie społecznym jest nierozerwalnie związana z odpowiedzialnością. Swoboda współpracy z innymi ludźmi jest tym większa, im ma się większe zaufanie do tych ludzi, czyli ma się większą pewność, że będą dotrzymywać zobowiązań, jakie wobec nas podejmują. W związku z tym również samemu należy dotrzymywać dobrowolnie przyjętych zobowiązań wobec innych. Możliwość swobodnego traktowania własnych zobowiązań nie służy wolności, nie tylko wolności, jako jakiejś sumy społecznej, ale nie służy też własnej swobodzie. Bo im bardziej jesteśmy odpowiedzialni i znani z dotrzymywania zobowiązań, to tym mamy większe możliwości we współpracy z innymi ludźmi, a więc jesteśmy bardziej wolni. A gdy damy się poznać, jako ludzie niedotrzymujący zobowiązań, gdy to dotrzymanie przestaje być dla nas korzystne, to nasze możliwości współpracy z innymi maleją, czyli maleje nasza wolność. Dotyczy to wszystkich aspektów wolności, bo inni ludzie zawsze mogą ograniczać naszą wolność, bądź ją pomnażać.

Wolność a konserwatywny liberalizm

Konserwatywny liberał uznaje wolność za jedną z podstawowych wartości. Ale doktryna konserwatywno-liberalna, to nie jest moralność, ani system zastępujący moralność, dlatego nie stawia wolności ponad moralność. Doktryny polityczne nie powinny być źródłem moralności i nie powinny odpowiadać na pytanie, co jest dobre, a co złe, ale powinny dostosować się do moralności i tworzyć ideologię pozwalającą ustanowić prawo i rządy tak, aby na pewnym terytorium panował porządek. Konserwatywni liberałowie w tym celu głoszą trzy hasła: wolność, własność i sprawiedliwość. To uporządkowanie społeczeństwa zgodnie z tymi trzema wartościami powoduje maksymalizacje porządku.

Wolność w haśle głoszonym przez konserwatywnych liberałów ma znaczenie polityczne, a nie moralne czy filozoficzne. Jest to zgodnie z anglosaską tradycją, niezależność od arbitralnej cudzej woli.

Politycznie są dwie skrajności: anarchia i tyrania. W obu tych skrajnościach wolność jest minimalna. Maksimum wolności jest gdzieś pomiędzy. Do osiągnięcia tego maksimum państwo jest niezbędne, ale nie każdy ustrój na to pozwala.

Klasyczna, anglosaska koncepcja wolności w aspekcie społecznym mówi o wolności w granicach prawa, stan rzeczy, w którym wobec człowieka można użyć przymusu tylko wtedy, gdy wymagają tego ogólne przepisy prawa, tak samo stosowane do wszystkich, a nigdy dowolna decyzja władzy administracyjnej. Dodatkowo przepisy prawa muszą być zgodne z tradycją, prawem naturalnym i moralnością. Tylko takie prawa służą wolności politycznej.

 

Grzegorz GPS Świderski

Podatek dobrowolny <- poprzednia notka

następna notka -> Eutanazja