Paranoja

Schizofrenicy, czy inni paranoicy, zazwyczaj widzą coś, czego nie ma. Czy jestem im podobny, jeśli uważam, że nie ma tego, co widzę?

Filozofia to myślenie, a myśleć przecież można tylko słowami, a nie obrazami, nieprawdaż? Widoki służą tylko nawigacji - to coś, co pozwala nam przede wszystkim zorientować się w czasoprzestrzeni. Na oceanie jest trudno nawigować, bo z każdej strony jest to samo. Zauważamy coś charakterystycznego i dzięki temu widzimy miejsce, które kiedyś poznaliśmy. A po zdjęciu poznajemy, kiedy było zrobione. Gdy się nagle budzimy po głębokim śnie, a potem dziwnych snach, to się głównie zastanawiamy, gdzie jesteśmy.

Wszelkie sztuczne obrazy - zdjęcia, malunki, czy filmy - to iluzja, która służy tylko temu, by nas zmylić co do pozycji - tego, gdzie my przebywamy, albo ktoś inny przebywa czy przebywał. A nawet jak się nas nie da zmylić, to i tak rozpoznajemy miejsca i czas. To jest czysta fizjologia, a nie filozofia.

Oglądam film, na którym widzę ludzi na Księżycu. Czy jestem schizofrenikiem? Oglądam film, na którym widzę ludzi na Marsie. Czy jestem paranoikiem? Może powinienem o tym najpierw poczytać? Lepiej czytać, czy patrzeć? Lepiej myśleć słowami, czy obrazami? Czy dopiero się dowiem, jak zobaczę? Czy uwierzę, jak dotknę?

Na początku było słowo! Czy może widok, dźwięk, smak lub dotyk? Biologia ewolucyjna raczej uznaje, że zaczynaliśmy od tego drugiego. Aliści skończyliśmy na tym pierwszym - a krańca raczej nie widać. Widok jest ograniczony, a gadać można bez końca!

By myśleć, trzeba ćwiczyć zmysły - robić coś z ciałem - na przykład medytować, modlić się, zwiedzać świat. Zgadza się? By lepiej myśleć, trzeba udoskonalać instrumenty percepcji, czy metody przetwarzania danych? Lepiej się przemieszczać, czy tkwić w miejscu? Lepiej poznam, gdy wyślę sondę, czy gdy zrobię szybszy komputer?

Czy byty się wymyśla, czy zauważa? Czy oderwanie się życia od materii, zwierząt od roślin, ludzi od zwierząt, kultury od biologi, cywilizacji od Ziemii, to nie jest jakaś paranoja?

Grzegorz GPS Świderski

PS1. Notki powiązane:

PS2. Ilustracja muzyczna: