Płatne mandaty z łapanki? Ochotnicy na straży prawa czy prywatny biznes na ulicach?

• Ocena propozycji zatrudniania ochotników do wystawiania mandatów w Polsce: Między pragmatyzmem a ryzykiem społecznym

 W obliczu narastających problemów kadrowych w polskiej Policji, pojawiają się inicjatywy poszukujące nowatorskich metod egzekwowania prawa. Jedną z nich jest koncepcja zatrudnienia ochotników do wystawiania mandatów, szczególnie w obszarze wykroczeń parkingowych. Zwolennicy tego rozwiązania argumentują, że mogłoby to znacząco zwiększyć skuteczność kontroli przestrzegania przepisów i poprawić porządek publiczny, zwłaszcza w miejscach notorycznie problematycznych pod względem parkowania. Niewątpliwie, w teorii, zwiększenie liczby osób uprawnionych do karania za wykroczenia mogłoby przynieść szybkie efekty w postaci poprawy dyscypliny kierowców i zwiększenia wpływów do budżetu państwa z tytułu mandatów.

Mandaty na prowizji: Polska droga do porządku czy anarchii?

 Jednakże, głębsza analiza tej propozycji ujawnia szereg potencjalnych zagrożeń i niepokojących skutków ubocznych, które rzutują na jej praktyczną wartość i społeczny odbiór. Kluczowym problemem jest konflikt interesów inherentny w systemie prowizyjnym. Uzależnienie zarobków ochotników od liczby wystawionych i opłaconych mandatów stwarza bezpośrednią motywację do maksymalizacji karania, a niekoniecznie do prewencji i edukacji. W efekcie, zamiast dbać o dobro wspólne, ochotnicy mogą być skłonni do "polowania" na wykroczenia, wybiórczego traktowania obywateli, a nawet nadużyć, generując niepotrzebne konflikty i podważając zaufanie do organów państwa. Wyobraźmy sobie sytuację, w której ochotnik, chcąc zwiększyć swoje zarobki, skupia się na karaniu drobnych wykroczeń w miejscach o dużym natężeniu ruchu, ignorując poważniejsze naruszenia w mniej uczęszczanych rejonach. Taka praktyka, choć przynosząca zyski, z pewnością nie przyczyni się do realnej poprawy bezpieczeństwa i porządku.

 Kolejnym istotnym aspektem jest brak profesjonalizmu i odpowiedniego przeszkolenia ochotników. Nawet najbardziej intensywny kurs nie zastąpi lat doświadczenia i wszechstronnej wiedzy, jaką posiadają zawodowi funkcjonariusze Policji czy Straży Miejskiej. Ochotnicy, działając w uproszczonym systemie, mogą podejmować błędne decyzje, nieadekwatne do sytuacji, eskalować konflikty z obywatelami, a także generować wzrost liczby spraw sądowych w wyniku nieprawidłowo wystawionych mandatów. Ryzyko pomyłek i nadużyć jest tym większe, im bardziej uproszczony i przyspieszony jest proces rekrutacji i szkolenia ochotników.

 Nie można także pominąć wpływu proponowanego systemu na słabsze grupy społeczne. Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej, takie jak wdowy, sieroty, osoby niepełnosprawne czy uchodźcy, mogą być szczególnie dotknięte systemem kar finansowych, zwłaszcza jeśli zamieszkują obszary o intensywnych kontrolach. Warto zauważyć, że zawodowi funkcjonariusze, dzięki swojemu doświadczeniu i świadomości społecznej, często wykazują się większą wyrozumiałością i elastycznością, stosując upomnienia zamiast mandatów w uzasadnionych przypadkach. System oparty na ochotnikach, motywowanych prowizją, może prowadzić do bezwzględnego egzekwowania kar, pomijania indywidualnych okoliczności i pogłębiania nierówności społecznych.

 Rozważając alternatywne rozwiązania, warto zwrócić uwagę na wzmocnienie istniejących struktur, takich jak Straż Miejska. Inwestycja w rozbudowę i profesjonalizację Straży Miejskiej, wyposażenie jej w nowoczesne narzędzia i technologie, wydaje się bardziej racjonalnym i bezpiecznym rozwiązaniem niż tworzenie nowego, problematycznego systemu opartego na ochotnikach. Monitoring i automatyzacja procesów kontroli, poprzez wykorzystanie kamer i systemów rozpoznawania tablic rejestracyjnych, również stanowią obiecującą alternatywę, eliminującą ryzyko nadużyć i zwiększającą efektywność egzekwowania przepisów. W sytuacjach wyjątkowych, można rozważyć tymczasowe zwiększenie uprawnień innych służb, na przykład inspektorów ruchu drogowego, delegując im część zadań Policji w zakresie wykroczeń drogowych.

 Podsumowując, system zatrudniania ochotników do wystawiania mandatów, oparty na prowizyjnym wynagrodzeniu, w kontekście interesu państwa i ochrony dobra wspólnego, jawi się jako rozwiązanie zbyt ryzykowne. Potencjalne korzyści, związane z doraźnym zwiększeniem liczby kontrolujących, są niewspółmierne do zagrożeń w postaci nadużyć, konfliktów społecznych i spadku zaufania do instytucji publicznych. Sprawiedliwość bez stróżów prawa zamienia się w bezprawie w majestacie prawa. Lepszą drogą do poprawy porządku publicznego jest wzmacnianie istniejących służb, inwestycja w technologię i wdrażanie systemów, które gwarantują sprawiedliwość, transparentność i poszanowanie praw obywateli.