Niewolnicy Wolnego Rynku: Jak neoliberalizm zniewala w białych rękawiczkach

 Współczesny świat, wbrew pozorom, coraz bardziej przypomina dystopiczną wizję, w której jednostka jest jedynie trybikiem w machinie napędzanej bezwzględną logiką rynku. Mówmy tu wprost o para-totalitaryzmie neoliberalnym – systemie, który pod płaszczykiem wolności i demokracji, subtelnie, lecz skutecznie, zniewala całe społeczeństwa. Nie znajdziemy tu czołgów na ulicach ani wszechobecnej cenzury. Zamiast tego mamy reklamy kuszące nas kolejnymi „niezbędnymi” produktami, presję nieustannej produktywności i kult jednostki, której „sukces” mierzony jest grubością portfela.

Neoliberalny Matrix: Iluzja Wolności, Realia Wyzysku

 Para-totalitaryzm neoliberalny nie operuje terrorem fizycznym, lecz terrorem ekonomicznym. Zmusza nas do nieustannej pogoni za pieniądzem, do pracy ponad siły, do akceptacji rosnących nierówności społecznych. Wmawiając nam, że to my sami decydujemy o swoim losie, sprytnie maskuje systemowy charakter problemu. Jeśli nie stać cię na leczenie, edukację czy godne mieszkanie – to twoja wina, bo „za mało się starałeś”. W ten sposób odpowiedzialność za systemowe problemy zostaje przerzucona na jednostkę, a system pozostaje bezkarny.

 Mechanizmy tego systemu są perfidne w swojej subtelności. Kreują iluzję wyboru, dając nam możliwość głosowania w „wolnych” wyborach, wyrażania opinii w mediach społecznościowych czy zakładania „własnych” firm. Te wentyle bezpieczeństwa pozwalają nam myśleć, że mamy realny wpływ na rzeczywistość, podczas gdy w rzeczywistości utrzymują status quo. Jesteśmy jak chomiki w kołowrotku, biegniemy coraz szybciej, wierząc, że zbliżamy się do mety, podczas gdy w rzeczywistości kręcimy się w kółko, napędzając machinę wyzysku.

 System ten żywi się naszymi marzeniami o lepszym życiu, obiecując nam „amerykański sen” – wizję, w której każdy, kto ciężko pracuje, może osiągnąć sukces. W praktyce jednak, coraz więcej osób tkwi w pułapce prekaryjnych umów, niskich płac i rosnącego zadłużenia. Stajemy się niewolnikami własnych kredytów, zmuszeni do akceptacji każdej pracy, byle tylko spłacić ratę. W ten sposób sami stajemy się strażnikami systemu, pilnując, by nikt nie zakłócił jego funkcjonowania.

Skuteczny wyzysk to taki, w którym ofiara jeszcze dziękuje oprawcy.

_{Oprac.typografii redaktora Gniadka}