4 października 1918 roku naczelne dowództwo nad Armią Polską we Francji objął gen. Józef Haller von Hallenburg, polski patriota, harcmistrz, legionista, generał broni Wojska Polskiego, działacz polityczny i społeczny, kawaler orderów Orła Białego i Virtuti Militari.
6 października 1918 roku gen. Józef Haller składa przysięgę na sztandar I Pułku Strzelców i obejmuje dowództwo nad armią polską powstałą we Francji.
Tuż po wybuchu I wojny światowej koła polskie we Francji zwróciły się do rządu francuskiego o wyrażenie zgody na formowanie sił zbrojnych na terenie swojej drugiej ojczyzny. 21 sierpnia 1914 rząd Francji wyraził na to zgodę. Kilkuset Polaków, w większości członków Sokoła i Strzelca zameldowały się w punktach meldunkowych. Pierwsza 180 osobową polska kompanię rekrucką skierowano 25 sierpnia do obozu szkoleniowego w Bayonne. Po przeszkoleniu wcielono Polaków, jako 2 kompania do 1 Pułku Legii Cudzoziemskiej. W ciężkich walkach stan osobowy polskiej kompanii stopniał do kilkudziesięciu, ale postawa w walkach zyskała Polakom sławę i uznanie Francuzów. Sztandar Polaków, według projektu Xawerego Dunikowskiego, został udekorowany w 1918 r. Croix de Guerre. Z dalszych ochotników nie tworzono jednak czysto polskich oddziałów ze względu na sprzeciw Rosji - sojusznika Francji. Kierowano ich do jednostek francuskich.
Do formowania polskich oddziałów we Francji powrócono po podpisaniu przez prezydenta Raymonda Poincarégo dekretu 4 czerwca 1917 r. W miesiąc później w obozie Sillé-le-Guillaume (region Loary) powstały pierwsze polskie oddziały, a 8 stycznia 1918 r. utworzono dwubatalionowy 1 Pułk Strzelców Polskich (dowódca płk Jasieński). Główny trzon stanowili Polacy z USA, zgłaszający się na apel Ignacego Jana Paderewskiego oraz emigranci z Kanady i Francji. Później doszli Polacy z przebywających we Francji i ogarniętych fermentem rewolucji dywizji rosyjskich. Oficerami byli głównie Francuzi. W czerwcu odbyła się uroczystość wręczenia pułkom sztandarów ufundowanych przez miasta Paryż, Nancy, Verdun i Belfort.
Pierwszym dowódcą był Francuz generał Louis Archinard. Na mocy porozumienia z rządem Francji Komitet Narodowy Polski uzyskał 28 września 1918 r. pełną kontrole polityczną nad Armią. Wskutek porozumienia armia została uznana za "jedyną, samodzielną, sojuszniczą i współwalczącą armię polską". Francuskiego dowódcę 4 października 1918 zastąpił gen. Józef Haller.
Z jednostek polskich w końcowych walkach I wojny światowej uczestniczył tylko 1 Pułk Strzelców od lipca 1918 w Szampanii, a od połowy października 1918 także 1 Dywizja Strzelców Polskich, która zajęła odcinek frontu w Wogezach.
Zakończenie działań wojennych na zachodzie przyspieszyło rozwój organizacyjny Armii. Przestało istnieć wiele trudności związanych z rekrutacją i wcieleniem Polaków do Armii, zwłaszcza we Włoszech. Uzyskano stąd ok. 25 tys. żołnierzy - byłych jeńców z armii austro-węgierskiej. Armia gen. Hallera organizowana była na bazie korpusów i dywizji, organizacyjnie odpowiadających armii francuskiej, wyposażanych i uzbrojonych sprzętem i uzbrojeniem demobilizowanych jednostek francuskich. Armia przyjęła błękitny kolor mundurów, stąd zwano ją "błękitną". Armia Hallera była najlepiej wyszkoloną , uzbrojoną i wyposażoną częścią WP.
Błękitna Armia
Zakończenie wojny nie przerwało rozbudowy armii. Jej liczebność wynosiła ostatecznie ponad 100 000 żołnierzy. Uzbrojona w całości przez Francję, osiągnęła wysoką sprawność bojową.
Pierwszy pociąg transportujący oddziały do Polski przekroczył granicę w nocy z 19 na 20 kwietnia 1919. Józef Haller wysłał z Leszna Wielkopolskiego depeszę do Józefa Piłsudskiego informującą o tym fakcie. Piłsudski odpowiedział depeszą następującej treści (pisownia oryginalna):
Przyjemnie mi było w świeżo zdobytym Wilnie z zachodniego końca Polski otrzymać od Generała depeszę o Jego przyjeździe do kraju. Proszę w moim imieniu wyrazić podwładnym Mu oficerom i żołnierzom moją radość z przybycia ich do Ojczyzny i pewność, że, jak każdy prawy żołnierz polski, osłonią zwycięsko zagrożone granice kraju,
Do czerwca 1919, wraz całym sprzętem, armia została przetransportowana do Polski, także drogą morską przez Gdańsk. Nowoczesna broń Błękitnej Armii, a zwłaszcza samoloty i czołgi Renault FT-17, wydatnie wzmocniły tworzące się Wojsko Polskie. Generał Haller przybył do Warszawy 21 kwietnia 1919 gdzie witany był jak bohater narodowy, a magistrat nadał mu tytuł Honorowego Obywatela miasta stołecznego Warszawy.
linki:
http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/908382,Jozef-Haller-pierwszy-Wodz-Naczelny-Armii-Polskiej
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Haller
http://pl.wikipedia.org/wiki/Armia_Polska_we_Francji
Inne tematy w dziale Kultura
