Słowa „wojna", „Polacy", „Niemcy" gdzieś się rozpłynęły, zastąpione Europą i Kaszubami. Na ścianach wiszą plansze pokazujące historię Zakonu Niemieckiego. Tu zniknęli Krzyżacy.
Maria Wiernikowska* opublikowała obrazobórczy tekst pod tytułem "Chłopaki z Krokowej. Legenda i interesy rodziny von Krockow".
Jesień nad Bałtykiem: pusto, czysto, pięknie. W deszczowy dzień organizuję sobie wypad do Krokowej. (...) Nad nowiutką dachówką powiewa żółto-czarna flaga. Na parkingu tłok: goście hotelu i restauracji. Wchodzę. Rzucam okiem na kartę dań. Ceny warszawskie, dania wyszukane. Najtańsze: rosół z bażanta za 17 zł. Nie wchodzę. „Ale można zwiedzić wystawę"- pociesza pani w recepcji - „Historia rodu".
Zaczynam od końca. Z czarno-białej fotografii spogląda siwy pan. Albrecht von Krockow, syn ostatniego właściciela zamku, opuścił rodowy majątek z workiem jedzenia i dwoma srebrnymi talerzami. „Musiał uciekać przed wiosną 1945" - tłumaczy mętnie tablica w hołdzie „Dziadkowi" - „by po upadku komuny zrealizować marzenie o odbudowie rodowej siedziby z popegeerowskiego zniszczenia". Happy end - Fundację Europejskie Spotykania - Kaszubskie Centrum Kultury Krokowa - poprzedziły lata tułaczki, tęsknoty za domem, a przedtem „gorzkie kompromisy z nazistowską rzeczywistością".
Albrecht jako jedyny z czterech synów przeżył wojnę. Jego trzej bracia „spędzili wojnę w mundurach". Ale różnych. Pod portretami ckliwa historia: oto stanęli naprzeciwko siebie po dwóch stronach frontu oficer Wehrmachtu i polski ułan, Henryk i Rajnold, synowie hrabiego Doeringa von Krockow, który wybrał polskość, gdy tu była Polska. Dlatego Rajnold stawia się we wrześniu 1939 r. do Pułku Strzelców Konnych, zaś Henryk dowodzi niemiecką kawalerią pod Bydgoszczą. Krótko jednak Rajnold jest polskim patriotą. Kiedy już w pierwszych tygodniach wojny dostaje się do niewoli, „długo musi udowadniać Niemcom, kim jest". Wraca do majątku, żeni się, płodzi dzieci, uprawia ziemię. W końcu jednak znów idzie na front, ale tylko dlatego, by uratować przed kamaszami kaszubskiego chłopa, ojca pięciorga dzieci - głosi legenda. Ginie w mundurze Wehrmachtu, „broniąc się" pod Narwą. Jego brat polegnie na Łotwie, a ciało z honorami wróci do Krokowej. „Wiernie wypełniał obowiązki, służył narodowi i ojczyźnie" - mówił nad grobem pastor.
Trzeci brat służył niemieckiej ojczyźnie w Warszawie - jest kartka pocztowa ze szpitala i zdjęcie uśmiechniętego oficera, jak podnosi do góry... lisa za ogon. A mógłby... - przyłapuję się na niepoprawnej myśli. Ale nie mogę już tego opanować. Mam przed oczami inne obrazy z Warszawy. Wczytuję się w tę kartkę, by odgadnąć, gdzie był ranny - pod Arsenałem, w getcie, czy może w powstaniu gdzieś na Mokotowie?... Ale nic, tylko „Grusse"- pozdrowienia... Może miał grypę? Zginie na Monte Cassino.
Fotografie z Krokowej lat 40. pokazują młodą parę, scenki myśliwskie, sielankę. Nie chce mi się oglądać reszty wystawy: 700 lat historii wielkiego rodu w Krokowej. Szukam wzrokiem fotografii matki, która trzech synów oddała Hitlerowi. Czwarty, gdy stąd uciekł przed Rosjanami, jeszcze się załapał na dwa miesiące do Wehrmachtu. Albrechta widzimy potem na legitymacji kandydata CDU. Nie znamy jego politycznego programu. Wiemy tylko, że dąży do „pojednania", czyli powrotu do rodzinnych stron.
A mnie korci pytanie: co powiedział o swoich braciach, kiedy tu po latach przyjechał? Jak odniósł się do historii, do swoich „gorzkich kompromisów"? I co tu się właściwie działo na zamku, gdy 12 km stąd, w Piaśnicy, Niemcy urządzili kaźnię 12 tyś. Polaków? Idę z tym pytaniem do muzeum, przyklejonego do zamkowego muru. Ale tam mogę tylko kupić kartkę pocztową z portretami dwóch braci we wrogich mundurach - eksportową wizytówkę tego miejsca. Słowa „wojna", „Polacy", „Niemcy" gdzieś się rozpłynęły, zastąpione Europą i Kaszubami. (...)
W Sieci - nr 2 (6) 2013 ss 75-77
----------------
* Maria Wiernikowska jest autorką głośnego dokumentu "Zwariowałam" z roku 2005 .... o Klewkach, Talibach, Lepperze, Afganistanie, dziwnych biznesach ...
http://youtu.be/UPziUgQLYYU
http://www.samoobrona.org.pl/pages/09.%20Polemiki/index.php?document=/847.html
c d n
Inne tematy w dziale Kultura
