Izrael zapłacił za jego wolność wysoką cenę. Wszyscy wiemy, jaką.
Czy takie wyjątkowe traktowanie życia własnego żołnierza przez Izrael ma jakieś uzasadnienie w żydowskiej etyce, tradycji, religii?
W Torze znajdujemy fundamentalne przykazanie etyczne: "Nie będziesz stał w miejscu [bezczynnie], gdy życie twojego bliźniego jest w niebezpieczeństwie. Ja jestem Bóg." (Wajikra/Ks. Kapłańska 19:16). Z Tory wyprowadzona została także niezwykle ważna micwa (przykazanie) pidjon szewujim – nakaz uwolnienia (wykupienia) jeńców (więźniów), uczynienia wszystkiego, co możliwe, aby wyzwolić tych, którzy są niesprawiedliwie uwięzieni. Już Talmud nazywa pidjon szewujim "wielkim przykazaniem", a uwięzienie postrzega jako rzecz gorszą od głodu a nawet śmierci (Bawa Batra 8b).
W przypadku żołnierzy izraelskich nakaz ten obowiązuje nie wtedy, gdy są oni jeńcami wojennymi w rozumieniu Konwencji Genewskiej, ale wówczas, gdy używa się ich jako zakładników, gdy stanowią kartę przetargową w procesie szantażu, gdy są uwięzieni przez organizacje terrorystyczne, a nie regularną armię przeciwnika. Tak właśnie było w przypadku obecnym.
Historycznie micwa pidjon szewujim sprowadzała się przez długie stulecia do wykupywania uwięzionych Żydów z rąk piratów lub innych organizacji, zajmujących się porywaniem dla okupu (np. Kawalerowie Maltańscy) i prawo żydowskie nakazywało przeznaczać pieniądze na ich uwolnienie nawet jeśli ich pierwotnym celem miało być pomaganie biednym lub budowa nowej synagogi (Majmonides w Miszne Tora, „Prawa dotyczące pomocy biednym 8:11). Dziś realizowaniem tej micwy jest każde uzasadnione działanie, które prowadzi do uwolnienia niewinnie zatrzymanych. I na tę micwę powołują się zawsze izraelscy politycy, gdy pojawia się problem uwolnienia więzionych nielegalnie żołnierzy IDF (np. w latach poprzednich premier Sharon wielokrotnie stwierdzał, że "Izrael ma moralne zobowiązanie aby czynić wszystko, co możliwe w celu uwolnienia swoich obywateli"). Dlatego Izrael wielokrotnie wymieniał skazanych przez izraelskie sądy współpracowników organizacji terrorystycznych na uwięzionych żołnierzy izraelskich.
Przykazanie pidjon szewujim dotyczy spraw związanych bezpośrednio z zagrożeniem śmiercią (pikuach nefesz), a więc jest bardziej istotne niż prawie wszystkie inne przykazania judaizmu.
Niezwykle trudna decyzja Izraela o wydobyciu Gilada Szalita z niewoli nie wzięła się więc znikąd. Stanowi logiczną konsekwencję religijnego i etycznego nakazu, który Żydzi wypełniali przez tysiące lat.
Paweł Jędrzejewski
18 października 2011.
