Żałuję, że nie mogłem wczoraj zostać do końca dyskusji w Muzeum Powstania Warszawskiego, poświęconej najnowszej książce Jarosława Marka Rymkiewicza „Kinderszenen”. Pierwsza godzina debaty z udziałem Andrzeja Mencwela, Marka Beylina, Dariusza Gawina i prowadzącego ją Dariusza Karłowicza zapowiadała się bardzo ciekawie. Chciałbym się jednak odnieść krótko do jednej kwestii.
Według Gawina i idącego mu w sukurs Karłowicza, Polacy jak żaden inny naród europejski przybliżyli się w swej historii do tego, co spotkało w czasie drugiej wojny światowej Żydów. Powstanie warszawskie to była zagłada Polaków, ludobójstwo dokonane na nas. Rymkiewicz epatując okrucieństwem, krwią, przemocą próbuje przekazać grozę doświadczenia podobnego temu, jakie stało się udziałem żydowskich ofiar holocaustu.
W sumie można byłoby się z tym zgodzić. Tyle, że ja wysnuwam chyba z tego inne wnioski niż redaktorzy „Teologii Politycznej”. Rymkiewicz, który powstanie warszawskie widzi poprzez pryzmat quasi-pogański (co wydaje się oczywiste), staje się piewcą nihilizmu niczym Paul Celan czy Primo Levy. Upraszczając sprawę, Żydzi wyszli z holocaustu albo duchowo umocnieni – może to zabrzmi skandalicznie, ale w niektórych przypadkach cierpienie umocniło wiarę w Boga – albo duchowo okaleczeni – przestali wierzyć w Boga i zaczęli traktować holocaust w kategoriach rzeczywistości ostatecznej. Oczywiście nie godzi się osądzać ludzi, którzy w bezmiarze cierpienia tracą wiarę w Boga czy w sens życia, ale po wojnie wśród Żydów narodził się świecki kult śmierci, czyniący z holocaustu wydarzenie o charakterze metafizycznym, pogrążający dużą część tego narodu w spirali historycznego resentymentu.
Czy chcemy więc, żeby kult powstania warszawskiego, a raczej jego klęski, przypominał kult holocaustu? Pytanie to pozostawiam otwarte.
Publicysta magazynu tygodnik.tvp.pl. Poza tym mąż i ojciec, mol internetowy, autsajder, introwertyk.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
