W stosunkach między filozofią a polityką od zawsze ogromną rolę odgrywało zagadnienie naprawy świata. Stosunki te jednak nigdy nie układały się harmonijnie. Marzenia Platona o rządach filozofów w idealnym państwie zakończyły się jego ucieczką z Syrakuz. Dopiero nowoczesność zrodziła polityków sprawujących władzę dla "dobra ludzkości", a więc w służbie szeregu idei zrodzonych wcześniej w filozoficznych umysłach.
To jedna z najważniejszych kwestii postawionych w książce "O tyranii". Pierwsze polskie wydanie tej klasycznej już pozycji zawiera nie tylko tytułowe studium Leo Straussa z roku 1948, poprzedzone dialogiem Ksenofonta "Hieron, albo Tyrannikos", lecz także debatę Straussa z Alexandre’em Kojève’em oraz prywatną korespondencję obu myślicieli (podstawą przekładu jest amerykańskie rozszerzone wydanie z roku 2000). Ich spór wydaje się dziś szczególnie aktualny i przywołuje skojarzenia z rozmaitymi toczonymi współcześnie dyskusjami.
Strauss i Kojeve mieli dwie, całkiem odmienne, wizje roli filozofa w nowoczesnym świecie. Zdaniem Straussa filozof powinien zachowywać dystans wobec polityki, ponieważ w imię poszukiwania prawdy zajmuje się kwestionowaniem zastanej rzeczywistości, w tym zastanego porządku politycznego. Porządek ów opiera się na innych fundamentach aniżeli spekulacje filozoficzne. Kojeve zajmował stanowisko przeciwne. Dla niego filozof to mędrzec, którego powinnością jest przechodzenie od myślenia do działania i aktywna realizacja zamysłów ducha dziejów, jakimi są powstanie "uniwersalnego, homogenicznego państwa" oraz "koniec historii". Historia jednak się nie kończy i zdaje się przyznawać rację Straussowi. Ludzkość zaś wciąż wymyka się wszelkim glajszachtującym ją, utopijnym projektom.
Moja rozmowa o Straussie z Piotrem Nowakiem, filozofem, zastępcą redaktora naczelnego kwartalnika „Kronos”, autorem książki „Ontologia sukcesu.Esej przy filozofii Alexandre’a Kojeve’a” (2006) w najnowszym numerze Europy.
Publicysta magazynu tygodnik.tvp.pl. Poza tym mąż i ojciec, mol internetowy, autsajder, introwertyk.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Rozmaitości
