Chiune Sempo Sugihara uratował 6,000 polskich Żydów

W marcu 1939 Sugihara, drugorzedny dyplomata i oficer wywiadu japońskiego, przyjechał do Kowna (Kaunas), ówczesnej stolicy Litwy, aby pełnic obowiazki vice-konsula. Ledwo sie zdażył rozpakowac, wybuchła wojna. Niemiecka ofensywa na Polskę przyniosła, midzy innymi, fale żydowskich uchodźców na Litwie. Kowno było dla Żydow dobre; 25% ze 120.000 mieszkańców miasta stanowili Żydzi litewscy, którzy robili co mogli aby wspomoc swoich bezdomnych braci z Polski.

* * *

15 czerwca 1940 Zwiazek Radziecki wkroczył do Litwy, i w miesiac pózniej poproszono wszystkich zagranicznich dyplomatow o opuszczenie placówek. Większosc wyjechała od razu, ale Sugihara jakoś  otrzymał 20-dniowe przedłużenie. Poza nim pozostał jeszcze tylko Jan Zwartendijk, holender, wlasciwie nie dyplomata, ale przedstawiciel fabryk Phillips na Litwie, ktory jakoś  pełnil obowiazki konsula. Rosjanie wprowadzili też zakaz opuszczania kraju dla litewskich Żydow. Ironicznie, zakaz nie dotyczyl polskich uciekinierów o ile mogli wykazać  że bedą przyjęci w innym kraju, co oczywiscie wymagao niemożliwych do zdobycia wiz. Niezwykłym zbiegiem okoliczności dwie kolonie holenderskie, Curacao i Gujana (obecnie Suriname), nie wymagały żadnych formalnych wiz wjazdowych. Ale droga do tych kolonii prowadziła przez Japonie.

Pewnego wieczoru przed konsulatem japonskim zebrała sie delegacja żydowskich uchodzcow w Polski z rozpaczliwą prośbą o spotkanie z konsulem Sugihara. Prosili o udzielenie japońskich wiz tranzytowych. INNEJ DROGI UCIECZKI NIE BYŁO. .

Konsul obiecał zwrócić się do przełożonych w tej niezwykłej sprawie. Trzy razy pisał do Tokyo, wyjaśniając humanitarna nature tej prosby. W koncu nadszed telegram: ABSOLUTNIE NIE WYDAWAC WIZ ZADNYM PODROZNIKOM KTORZY NIE MOGA WYKAZAC CELU, SRODKOW I TERMINU OPUSZCZENIA JAPONII STOP BEZ WYJĄTKOW STOP DALSZE KOMUNIKACJE W TEJ SPRAWIE NIE SA OCZEKIWANE

(Podpisany) K TANAKA MSZ TOKYO

* * *

W dyscyplinie społeczenstwa japońskiego insubordynacja jest nie do pomyslenia. Decyzja z ktora byl skonfrontowany Sugihara dotyczyla, z jednej strony, wymogu absolutnego posłuszenstwa, ktore jest credo każdego Japonczyka. Z drugiej strony, był samurajem, którego credo jest pomoc wszystkim w potrzebie.

Myslał całą noc. W 1983 napisał w swojej ksiazce, "Decyzja, Wizy na Życie": "W końcu doszedłem do wniosku, że LUDZKOSC I HUMANITARNOSC MUSZA WZIAC PRECEDENS PRZED CZYMKOLWIEK INNYM. Konsekwencje osobiste i zawodowe są drugorzedne".

* * *

Pomiedzy 31 lipca a 28 sierpnia 1940 Sugihara i jego żona Yukiko wydawali 10-cio dniowe wizy tranzytu przez Japonię. Ich negocjacje z radzieckimi urzędnikami gwarantowały posiadaczom takich wiz przejazd koleja transsyberyjska przez Zwiazek Radziecki po uiszczeniu PIECIOKROTNEJ CENY biletu.

Czasu bylo mało; Sugihara musiał opuści Kowno. On i żona wypełniali formularze wizowe 18-20 godzin dziennie. W noc poprzedzajaca ich wyjazd pracowali bez snu. Według zeznan świadków, Sugihara pisał wizy rownież w samochodzie z hotelu na dworzec kolejowy w Kownie, a potem w pociagu, rzucając wizy przez okno w tłum zebranych uchodźców. W końcu, z jadacego już pociagu, rzucal puste arkusze papieru z pieczęcia konsulatu i swoim podpisem.

* * *

W świetle Japońskiej aliancji z Niemcami, i w oczach kultury japońskiej, czyny Sugihary były NIEZWYKLYM AKTEM INSUBORDYNACJI. Zapłacił za to wysoka cene: pozbawiony pracy i przywilejow dyplomaty, spędzil 18 miesiecy w radzieckim więzieniu. Nie rozumiem mechanizmu - DLACZEGO JAKRAZ W RADZIECKIM WIĘZIENIU? Może ktoś z Was się doczyta.

* * *

W 1985 Yad Vashem uhonorowal go jako Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Był juz zbyt chory, aby odbyc dluga podroż; na ceremonii obecne byly Yukiko i ich córka.

W swoim kraju Sugihara pozostal nieznany. Sasiedzi i znajomi zaskoczeni byli kiedy na jego pogrzebie pojawiły sie liczne delegacje Żydow z całego świata, w tym ambasador Izraela w Japonii.

Opracowali Sabi Baral, Eternity, Ewa Z. znajomi z FB dyskusji.

Wiecej: Author(s): United States Holocaust Memorial Museum, Washington, DC

https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/chiune-sempo-sugihara