Profesor Szewach Weiss zmarł w wieku 87 lat w sobotę rano

Weiss był profesorem nauk politycznych, służył jako członek Knesetu i marszałek XIII Knesetu, jako ambasador Izraela w Polsce, a później jako przewodniczący Rady Yad Vashem.

Weiss był członkiem Knesetu z ramienia Partii Pracy przez 18 lat, od 1988 do 1999 roku.

Szewach Weiss, ocalały z Holokaustu i były mówca Knesetu, który był na scenie z premierem Icchakiem Rabinem na kilka minut przed zamachem na Rabina, zmarł w sobotę w wieku 87 lat.

Prof. Weiss był również ambasadorem w Polsce, gdzie został okrzyknięty za pogłębienie dwustronnych stosunków między narodami, a także przewodniczył radzie przy jerozolimskim memoriale Yad Vashem.

Weiss urodził się w 1935 roku w Borysławiu w Polsce, która dziś znajduje się na Ukrainie. Wraz z kilkoma krewnymi przeżył Holokaust, gdy się ukrywali, korzystając z pomocy polskich i ukraińskich sąsiadów i przyjaciół.

"Jako sześcioletnie dziecko potrzebowałem pomocy. I pomogli nam zwykli, ale bohaterscy ludzie, nasi sąsiedzi z Borysławia. Pamiętajmy, że w Polsce każdy, kto pomagał Żydom, był zabijany - natychmiast i bez procesu" - wspominał Weiss w wywiadzie opublikowanym w 2018 roku.

Weiss wyjaśnił, że na pewnym etapie rodzina ukrywała się w jamie o szerokości 60 centymetrów (2 stopy).

"Mój ojciec przygotował dla nas kryjówkę: między ścianą naszego sklepu za szafkami a ścianą magazynu wymodelował pomieszczenie o szerokości około 60 centymetrów, w którym wszyscy się ukryliśmy: moi rodzice, moja siostra, mój brat i ja, siostra mojej matki, jej mąż i syn. Był tam również nasz sąsiad Bachman" - powiedział Weiss. "Mój ojciec dobrze to przygotował: zbudował prycze, jedna na drugiej, aż do sufitu. Musieliśmy leżeć cały dzień".

"Tam jedliśmy kromkę czarnego i zeschniętego chleba, jedną kromkę na cały dzień, kromkę zaprawioną niehigieniczną wodą. Przez szparę w północnej ścianie patrzyłem na drogę prowadzącą z lasu. Ukraińcy przechodzili tędy w święta i dni świąteczne w drodze do kościoła" - opowiadał Weiss w Yad Vashem.

"Wzdłuż tej trasy żołnierze prowadzili żydowskich mężczyzn i kobiety do lasu i wtedy słyszeliśmy odgłosy strzałów. Raz spojrzałem przez tę szczelinę na codzienny marsz śmierci i wśród maszerujących zobaczyłem moją ciotkę i jej dzieci, moich kuzynów" - wspominał.

Sąsiedzi i przyjaciele Weissów, którzy pomogli rodzinie się ukryć, zostali później uznani przez Yad Vashem za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata za ich odwagę.

W 1947 r. Weiss wyemigrował do Mandatu Brytyjskiego Palestyny, późniejszego Izraela, w ramach aliji młodzieżowej. Stał się znany ze swojej fenomenalnej pamięci, jak podaje Haaretz, i napisał kilka książek o zagadkach, a także prowadził program radiowy.

Weiss studiował na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, a później został profesorem na Uniwersytecie w Hajfie. Do publicznego życia politycznego wszedł w 1969 roku wraz z wyborem do rady miejskiej Hajfy.

W radzie tej zasiadał do 1981 roku, kiedy to został wybrany do Knesetu z ramienia Partii Pracy.

Przez lata Weiss zasiadał w wielu komisjach parlamentarnych, a podczas drugiego rządu Rabina, w latach 1992-1996, został wybrany na przewodniczącego Knesetu.

4 listopada 1995 r. Weiss stanął na scenie z Rabinem i Szimonem Peresem, aby wykonać "Pieśń dla pokoju" na zakończenie wiecu pokojowego w Tel Awiwie. Na zakończenie piosenki Rabin zszedł ze sceny i został zamordowany przez żydowskiego ekstremistę Yigala Amira.

Weissowi udało się zdobyć jedynie niskie miejsce na liście Partii Pracy przed wyborami w maju 1999 roku i nie dostał się do Knesetu.

Zamiast tego został mianowany wysłannikiem Izraela do Polski, którą to funkcję pełnił od 2000 do 2004 roku. Weiss zdobył liczne odznaczenia w Polsce i otrzymał najwyższe odznaczenie w kraju, Order Orła Białego.

Wręczając Weissowi odznaczenie podczas ceremonii w Jerozolimie w 2017 r., polski prezydent Andrzej Duda nazwał Weissa "synem narodu żydowskiego i polskiej ziemi" i okrzyknął jego rolę w promowaniu bliższych więzi między Izraelem a Polską.

Weiss pełnił również funkcję przewodniczącego Rady Yad Vashem od 2000 do 2006 roku

Były premier Yair Lapid eulogował Weissa, podając listę jego licznych osiągnięć.

"Przede wszystkim był Izraelczykiem, który kochał ludzi i swoją ojczyznę. W swój szczególny sposób dotarł do wielu serc, zawsze z fajką w ręku i dobrą historią do opowiedzenia" - napisał Lapid na Twitterze. "Przesyłam moje najgłębsze kondolencje dla jego rodziny i przyjaciół. Niech będzie błogosławionej pamięci".

Lider Partii Pracy Merav Michaeli powiedział, że Weiss wierzył w przywrócenie więzi "z krajami, w których próbowano nas zniszczyć."

Weiss był "izraelskim patriotą i polskim rycerzem" - napisała Michaeli na Twitterze.

Weiss był żonaty z dr Esther Weiss do jej śmierci w 2005 roku. Przeżyło go dwoje dzieci i wnuk.

Jego pogrzeb odbędzie się w niedzielę o godz. 14.30 na cmentarzu Mount Herzl w Jerozolimie.

Opracował: Eternity via The Times of Israel