Żydowskie Łopuszno nie przetrwało Zagłady

Bartka, młodego człowieka poznałem jeszcze w Stanach. W jednej z poprzednich notek wspominałem o nim.

Bartek Wolski skończył uniwersytet NY. Mieszka obecnie w Polsce. Zbiera relacje tragicznych losów polskich Żydów.

Żydowskie Łopuszno nie przetrwało Zagłady. Po wojnie do Łopuszna nie wrócił nikt z dawnych jego żydowskich mieszkańców. Ci, którzy tu żyli zostali zamordowani.

Przed okrutną wojną Polacy, Żydzi i Niemcy mieszkający w okolicy handlowali razem, sprzedawali- kupowali puch, pierze, zboże i ryby. U żydowskich krawców po cztery razy przerabiali stare ubrania

Skończył się świat żydowskiego Łopuszna – świat trudnej, biednej, pracowitej , wspólnej egzystencji.

Pozostały w pamięci nielicznych postacie błąkające się gdzieś w niebie po błotnistych ulicach:

Janklowa roznosząca wśród ludzi śledzie na kredyt. „Dasz jak będziesz miał”- mówiła i nigdy się na swoich biednych klientach nie zawiodła.

Fiszel, kupujący gdzieś fasolę, trochę sprzedał, coś z tego miał.

Izrael, który piekł chleb dobry taki, że u niego chętnie kupowali Polacy.

Manela, ze sklepu koło przystanku w rynku co dla dzieci zawsze miał cukierek.

Josek, handlujący z dziedzicem owsem.

Płuciennik , który w sklepie miał tekstylia prosto z Łodzi.

Gancarski – miał nici, materiały

Szmul garbaty . Kupował cielęta i owce. Chodził po wsiach i pytał: „ Mosz barana dla pogana”. I tylko to jego powiedzenie po nim zostało.

Zajwel– ze śmietany lody robił, owoce dodawał świeże , uwielbiały je dzieci.

Fryzjerka Gołębiowska, przystojna, zadbana. Byli z mężem mało religijni, nie mieli dzieci.

Ludzie mówią, że czasem letnią cichą nocą słychać w Łopusznie brzęk kluczy. To ulicami błąka się duch dziwnej Chaji, która przed laty chodziła po Łopusznie , pobrzękiwała kluczami i mówiła swój dziwny wiersz:

Kupić, kupić zielony frak,

Warszawski frak,

To będzie tak:

Kupić kupić warszawski frak,

Zielony frak...

Nie ma już żydowskiego Łopuszna.