Historia orderów polskich rozpoczyna się dopiero na początku XVIII wieku wraz z ustanowieniem przez króla Augusta II Mocnego orderu ORŁA BIAŁEGO „Prototyp” Orderu pojawił się już w 1705 r., kiedy to król rozdał swoim stronnikom złote, owalne medale z wyobrażeniem Orła Białego, dewizą „Pro Fide, Lege et Rege” i ukoronowanym monogramem królewskim. W roku 1709 Order przybiera kształt krzyża maltańskiego z nałożonym nań Orłem Białym. Między ramionami krzyża promienie złote - początkowo faliste, następnie proste - wysadzane diamentami, które znajdowały się również na każdym z ośmiu rogów krzyża.
Dewizę umieszczano na haftowanej gwieździe orderowej dodanej w 1713 r. Order noszono na wstędze - początkowo białej z wąskimi, czerwonymi paskami wzdłuż brzegów, od 1713 błękitnej - przewieszonej przez lewe ramię do prawego boku. Gwiazdy orderowe noszono na okryciach wierzchnich, kawaler orderu mógł ich posiadać kilka. Order nie podlegał dziedziczeniu, po śmierci kawalera rodzina obowiązana była do zwrotu insygniów orderowych. Liczba żyjących kawalerów nie mogła przekraczać 72 (z wyjątkiem cudzoziemców), osoby wytypowane do orderu musiały udowodnić swą szlacheckość oraz katolicką prawowierność. Order Orła Białego za panowania Augusta II i w pierwszym okresie rządów Augusta III Wettynów był nadawany rzadko, niemalże wyłącznie najwyższym dostojnikom państwa: „Przy końcu panowania Augusta III wszyscy wojewodowie, ministrowie portretach po większej części kasztelanowie krzesłowi byli orderowi; i prawie weszło w zwyczaj, kiedy któremu panu dawano senatorskie krzesło lub ministerialna godność, że mu razem dawano portretach order;” pisał Jędrzej Kitowicz. Na portretach zbiorowych powstałych w XVIII i początkach XIX wieku kawalerowie orderu są łatwo rozpoznawalni dzięki błękitnym wstęgom: „Elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego” Bernarda Belloto-Canaletto czy „Nadanie przez Napoleona Konstytucji Księstwu Warszawskiemu” Marcello Bacciarellego to tylko dwa, powszechnie znane obrazy, na których doskonale widoczni są dostojnicy obdarzeni Orderem.
Z portretów indywidualnych wymienić można portret koronacyjny króla Poniatowskiego, na którym krzyż Orderu zawieszony jest na pięknym łańcuchu z ogniwami w kształcie orłów na przemian z medalionami z wizerunkami Matki Boskiej z Dzieciątkiem i monogramem Marya (obecnie na Zamku Królewskim w Warszawie). Za Wettynów Order Orła Białego otrzymało stosunkowo niewiele osób: 40 za Augusta II, 330 za Augusta III. Szerokie rozdawnictwo orderu rozpoczął Stanisław August Poniatowski, za którego rozdano aż 550 Orderów Orła Białego, w tym wiele odznaczeń trafiło do osób zupełnie niegodnych, którym raczej więzienie lub stryczek się należał. Jednak cieszył się Order w Europie znacznym szacunkiem: w europejskiej hierarchii orderowej lokowano go na drugiej pozycji, tuż za dużo przecież starszym Orderem Złotego Runa Habsburgów.
Order Orła Białego wskrzeszono w 1807 r., w Księstwie Warszawskim, również Królestwo Polskie zachowało go jako najwyższe odznaczenie narodowe. Po upadku Powstania Listopadowego, na mocy ukazu carskiego order Orła Białego włączono w rosyjski system orderowy. W celu upokorzenia Polaków sklasyfikowano go dopiero na trzecim miejscu, za Orderem Św. Andrzeja i Św. Aleksandra Newskiego a odznaczano nim również wrogów Polaków i polskości.
Reaktywowany został w Polsce Niepodległej na mocy ustawy Sejmu R.P. z 4 II 1921 jako najwyższy order Rzeczpospolitej. Dewiza orderowa w tym czasie to „Za Oyczyznę i Naród”. W okresie II Rzeczpospolitej nadawano go przeważnie cudzoziemcom: na 111 nadań dokonanych w latach 1921-39, zaledwie 24 Polaków dostąpiło tego zaszczytu. Po II wojnie światowej władze komunistyczne praktycznie zniosły Order Orła Białego, choć nigdy nie wydano aktu prawnego likwidującego go, a przeciwnie, o Orderze tym mówi się w dekretach PKWN jako o najwyższym odznaczeniu polskim. W późniejszych jednak regulacjach prawnych nie spotykamy żadnych dotyczących go postanowień, a na pierwszym miejscu hierarchii orderowej znalazł się nowy, na wzór sowiecki ustanowiony, Order Budowniczych Polski Ludowej.Na należną sobie pozycję najwyższego polskiego orderu powrócił Order Orła Białego dopiero po upadku PRL, na mocy ustawy sejmowej z 1990 r.
Polityka orderowa p.Rezydenta Komorowskiego, to kolejna już odsłona deprecjacji tego najstarszego i najbardziej zaszczytnego odznaczenia polskiego. Ale nie przejmujmy się smutnym spektaklem dzisiejszym. Nie bez racji jest orzeł w symbolice chrześcijańskiej symbolem nie tylko władzy, ale i odrodzenia. Powróci dumny, wierzmy w to gorąco.
Inne tematy w dziale Polityka
