W czasach PRL bardzo popularne było satyryczne pismo "Karuzela". Pełniło funkcję tzw. wentyla: władza pozwalała na łamach takich periodyków trochę pośmiać się z niej - oczywiście bez przesady, cenzura także te łamy kontrolowała. Dwutygodnik gościł na swoich łamach wielu świetnych rysowników-satyrków, a jednym z moich ulubionych był Karol Baraniecki (znany też jako współtwórca kreskówki "Zaczarowany ołówek").
No i Wczoraj przeżyłem nieprzyjemne rozczarowanie, gdy dowiedziałem się z "Dziennika", że oprócz fajnych, bezpretensjonalnych rysunków tworzył on również niefajne, a nawet bardzo niefajne: w roku '68 był jednym z głównych piór propagandy antysemickiej. "Karuzela" również wlatach 60. była niefajna. Jak pisze "Gazeta Wyborcza": stała się propagandową tubą partii. Jadowite rysunki towarzyszyły nie mniej jadowitym tekstom. Gdy przegląda się kolejne numery gazety z 1968, 1969, a nawet 1970 r., niemal na każdej stronie oglądamy postaci z monstrualnymi nosami, zjadliwymi, fałszywymi uśmiechami, a także - dla jasności przekazu - z gwiazdami Dawida zamiast oczu, pękiem dolarów w ręku i w uścisku z tradycyjnymi wrogami Polski - zwłaszcza Niemcami, pokazanymi najczęściej w hitlerowskim hełmie. I właśnie zestawienie dwóch symboli - swastyki i gwiazdy Dawida - stało się jednym z najczęściej przedstawianych motywów. Z całą pewnością była to inna "Karuzela", niż ta, która czytałem w schyłkowej "komunie".
"Gazeta" o naszym rysowniku: (...) głównym autorem zjadliwych, obrzydliwych rysunków był Karol Baraniecki, wieloletni kierownik działu graficznego redakcji. Jego Mosze Dajan zestawiany z Hitlerem, Gołda Meir z monstrualnym nosem czy żołnierz w czołgu z Biblią pod pachą wywołują uczucie niechęci czy niepokoju.
Jakby tego było mało, okazuje się, że artysta ten robił też propagandę już w czasach stalinowskich - tutaj mozna zobaczyć jedną z jego produkcji z 1952 r. Szczerze mówiąc, boję się sprawdzać, co ten pan propagował przed PRL-em, bo jako rysownik satyryczny debiutował już w XX-leciu... Lepiej zapamiętajmy go jako autora zabawnych bezpretensjonalnych rysunków na niepolityczne tematy - w tym chyba był najlepszy.
Inne tematy w dziale Polityka
