Abstrakcja to świadome pomijanie nieistotnych z danego punktu widzenia szczegółów. Poznałem tę definicję na pierwszym wykładzie z Algebry Liniowej, gdy to wykładowca litościwie wybawił nas z rozważań co to jest liczba. ('Proszę wsadzić ręce do kieszeni i wytłumaczyć mi co to jest liczba'). Liczba jest pewnym akstraktem opisujących np. cechę ilości. Matematyka bada własności samej ilości nizależnie od tego, czego ilość dotyczy. Czy są to 3 jabłka w koszyku, czy 3 gitary wiszące na ścianie - dla matematyki to jedno i to samo, ALE - po dokonaniu matematycznej abstrakcji właśnie. Po odrzuceniu wszelkich cech materialnych (kolor, soczystość, smak, długość gryfu) pozostaje właśnie liczba '3' - przedmiot badań matematyki. Liczba to tylko pewien przykład na dokonywanie procesu abstrachowania. Dokonujemy go machinalnie nieustannie. Gdy np. ktoś zapyta 'dokąd idziesz' to odpowiem 'do domu'. Pomijam szczegóły procesu, których jest de facto niezliczona ilość: o której tam się pojawię, jak jestem ubrany idąc, czy udam się do domu najkrótszą drogą, czy najszybszą, czy mam bagaż, czy nie etc. Abstrachowanie jest więc pewnym procesem tożsamym z definiowaniem kontekstu. Skoro ktoś się mnie pyta 'dokąd idziesz' to domniemuję, iż najistotniejsze w wypowiedzi jest podanie celu. Kreślę więc pewien kontekst: 'sednem, kontekstem, istotą informacji jest podanie celu mojego spaceru' i umieszczam odpowiedź jak najlepiej pasująca do kontekstu jak i samego pytania.Skoro naszkicowałem pojęcia, to chciałbym zwrócić uwagę na 2 jego aspekty.Prawda zależy od kontekstu.
Ba - prawda nie tylko zależy od kontekstu, ale wręcz bez określonego kontekstu nie możemy chyba mówić o prawdzie wogóle. Tzn. nie tyle o prawdzie w sensie zgodności z rzeczywistością, a o jej językowej emanacji - czyli o prawdziwości wypowiadanych zdań. 'Skąd mam wziąć mleko?' - na to pytanie nie ma ogólnej, zawsze poprawnej, odpowiedzi. Gdy jestem klientem na zakupach w sklepie to oczywiście najlepszą prawdziwą odpowiedzią jest zapewne 'z lodówki z nabiałem', gdy jestem organizatorem kolonii i pytanie zadaję na spotkaniu organizacyjnym, to może ono znaczyć, iż zarówno chodzi mi o kartonik mleka, w celu zabielenia kawy, jak i hurtowe dostawy mleka dla kolonii - bez dostatecznie precyzyjnego określenia kontekstu nie ma 'prawdziwej', a przynajmniej rozsądnej odpowiedzi.Osadzanie w niewłaściwym kontekście.
W zależności od tego, czy osadza się w niewłaściwym kontekście świadomie i celowo, czy też nieświadomie jest to bądź manipulacja, bądź błąd. W podawanym powyżej przykładzie organizatora kolonii gdy nalałem sobie kawy i szukam 'zabieladła' pytając 'skąd mogę wziąć mleko?' odpowiedź 'z mleczarni' jest błędna, ponieważ osadzona w niewłaściwym kontekście. Podobny błąd ma miejsce, gdy chcąc uzyskać odpowiedź na pytanie skąd zaopatrywać ma się w mleko kolonia, pada odpowiedź 'z kartonika w lodówce'.Pewnym jaskrawym, a powszechnie znanym, paradoksem osadzania w kontekście jest 'odpowiedz tylko tak, lub nie - Czy wreszcie przestaniesz bić swoją żonę?'. Oczywiście wybrnięcie z takiej sytuacji polega na wskazaniu nieuprawnionego kontekstu, który sugeruje, iż czynność bicia ma miejsce.Innym przykładem jest zdanie 'pokątnym handlem wódką powinna się zająć policja', ponieważ - w zależności od interpretacji słowa 'zająć' można je odczytać jako 'zintensyfikować policyjne wysiłki w celu likwidacji', jak i 'zaprzestać swej policyjnej funkcji i rozpocząć pokątne handlowanie wódką'.Po cóż ja o tym babulę? Ano po to, aby stwierdzić (czerpiąc z natury), iż IMHO duuuuużo sporów bierze się z desynchronizacji kontekstu i wypowiedzi. Osoba A przekazując wypowiedź W stosuje wobec niej kontekst X, podczas gdy osoba B odczytując wypowiedź W stosuje kontekst Y, co może skutkować zarówno pozorną zgodą, jak i pozorną niezgodą, podczas gdy jest oba są nieporozumieniem. Wypowiedź bez kontekstu jest zaledwie częścią wypowiedzi.CDN
--
NeG
04.10.2007
Inne tematy w dziale Kultura
