Erozja NATO przez Turcję - cel ofensywy Ukrainy w Rosji

Niedawno pojawiła się międzynarodowa nazwa kraju - Türkiye, zamiast Turkey... obowiązuje w języku dyplomatycznym i relacjach oficjalnych, jak również na mapach......Rzut oka na mapę Turcji - tylko 3% powierzchni kraju leży w Europie, oddzielonej od części azjatyckiej Morzem Marmara oraz cieśninami Bosfor i Dardanele.... to o czymś świadczy, ale dla Zachodu jeszcze nie jest pewne, co i jak.

Republika Turcji została proklamowana w 1924 roku, poprzedzającym ją państwem było Imperium Osmańskie... Flaga i godło Turcji stanowi czerwonej gwiazda spoczywająca w polu czerwonego półksiężyca...Jest krajem muzułmańskim, nie-Arabskim, ale laickim...od początku istnienia państwa o laickość kraju dba armia....Od 1952 roku Turcja jest członkiem NATO.

Dobre stosunki amerykańsko - tureckie sięgają 1831 r., od czasu nawiązania ich przez Stany Zjednoczone z Imperium Osmańskim...Po założeniu Republiki Tureckiej, w 1927, Stany Zjednoczone nawiązały stosunki dyplomatyczne z Republiką Turcji ponownie... Dla USA Turcja jest korzystnym regionalnym węzłem komunikacyjnym i pośrednim handlowym... USA jest czwartym co do wielkości partnerem handlowym Turcji i drugim co do wielkości inwestorem (60 miliardów $$) zagranicznym... Turcja to jedna z największych tzw. gospodarek wschodzących na świecie.

Co najważniejsze - tureckie siły zbrojne liczą 515 tysięcy żołnierzy, a krajem rządzi armia... Pod względem liczebności są dziewiąta armią świata i drugą armią w NATO... W ramach sojuszu NATO, w bazach lotniczych w Ankarze i w Izmirze, stacjonuje ponad 5 tys. lotników i nieznana liczba personelu wojskowego .. Baza lotnicza Adana, która jest obecnie znana jako baza lotnicza Incirlik (część instalacji w Izmirze), przechowuje taktyczną broń jądrową, w tym do 50 bomb jądrowych B61, dla pomocy operacyjnej w celu ochrony interesów USA w południowym Regionie NATO... W procesie erozji stosunków USA - Turcja, znaczenie amerykańskich baz lotniczych w Turcji zbladło. Istnieją opinie, że bomby atomowe w Incirlik zostały przez Amerykanów wyccofane, faktem jest że Turcja groziła że bazy zajmie.

W ostatnim dziesięcioleciu, od kiedy prezydentem Turcji został Recep Erdogan (od 2014), wzajemne stosunki między oboma krajami uległy znacznemu pogorszeniu... Turcja idzie w kierunku wzmocnienia wielokierunkowej polityki balansowanie pomiędzy różnymi ideologicznie blokami... Amerykanie dobrze zdają sobie sprawę, że dzięki swojemu położeniu geopolitycznemu Turcja stanowi pomost pomiędzy Zachodem a Bliskim Wschodem, a nawet Azją Centralną i dlatego chcieli mieć Turcję w zasięgu swoich wpływów. Silna turecka armia, druga co do wielkości w NATO, była zdecydowanym wzmocnieniem zarówno jego południowej flanki, jak również operacji i ćwiczeń sojuszniczych przeprowadzanych w innych częściach świata... Nie ulega wątpliwości, że Turcja mogłaby w Sojuszu odgrywać nadal niezwykle ważną rolę.... Ale wiele się zmieniło... W ostatnich kilku latach mówi się o "kryzysie tureckim" w NATO, co oznacza że Turcja wypowiedziała (praktycznie) posłuszeństwo Stanom Zjednoczonym... wyraźne  przesunięcie obszaru zainteresowania Turcji na Bliski Wschód,  ilustruje szerszą tendencję w kierunku erozji transatlantyckiej współpracy w zakresie bezpieczeństwa....Sytuację wewnątrz NATO dodatkowo komplikuje zaangażowanie większości jego państw w funkcjonowanie Unii Europejskiej, również w debacie publicznej w Turcji która uzyskała status kraju kandydującego już w grudniu 1999 r. Ale jej szanse na członkostwo są obecnie niewielkie; nie ulega wątpliwości, że Turcja wyciąga z tego wnioski.

Erdorgan postępuje dwuznacznie i maskuje swoje prawdziwe zamiary strategiczne, uspokajając obie strony politycznego i militarnego sporu – raz USA i NATO, potem Chiny i (faktycznie) Rosję, chociaż od agresji Rosji na Ukrainę, utrzymywał pro-ukraińską retorykę...wręcz deklarował swoje poparcie dla walki Ukrainy z Rosją...Ale - przykładowo; we wrześniu 2022 roku Erdogan otwarcie wspomniał o możliwości przystąpienia Turcji do Szanghajskiej Organizacji Współpracy, zorganizowanej przez Chiny i Rosję... Kilka dni po rozszerzonym spotkaniu szefów państw członkowskich SOW na szczycie w Samarkandzie w Uzbekistanie, turecki przywódca wygłosił przemówienie na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ, zapewniając, że Turcja jest lojalnym członkiem NATO; niemniej lista „grzechów” Turcji wobec Zachodu jest długa.

Niektórzy eksperci twierdzą, poważny kryzys na linii Ankara -Waszyngton rozpoczął się na dobre w 2003, kiedy pomimo memorandum rządowego USA, Turcja odmówiła rozmieszczenia na swoim terytorium amerykańskich wojsk, które miały okupować Irak... Idąc dalej - od początku wojny domowej w Syrii (2011), Turcja jest oskarżana o systemową współpracę z Państwem Islamskim. W Syrii, po bombardowania syryjskiego Aleppo (w 2018), przez lotnictwo USA, W.Brytanii i Francji, a potem rakietowych atakach Izraela; sprawy pomiędzy Zachodem i Turcją stanęły, faktycznie, na ostrzu noża, choć nadal było to publicznie maskowane przez media.

Od czasu wojny między Hamasem a Izraelem (2023), Erdogan, jeden z najbardziej zagorzałych zwolenników sprawy palestyńskiej, oskarża Netanjahu o popełnianie ludobójstwa w Strefie Gazy...Turcja udziela pomocy uchodźcom palestyńskim za pośrednictwem Agencji Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA) i uczestniczy w Tymczasowej Obecności Międzynarodowej w Hebronie (TIPH)...Erdogan ostrzegał Izrael przed wojną w Libanie, nazywa Netanjahu "chorym psychicznie" (w czerwcu 2024)... komentarze tureckiego prezydenta na nowo rozpaliły wojnę na słowa między Turcją a Izraelem. Minister spraw zagranicznych Israel Katz powiedział że - "Turcja, w której mieści się kwatera główna Hamasu odpowiedzialna za ataki terrorystyczne przeciwko Izraelowi, stała się członkiem irańskiej osi zła, obok Hamasu, Hezbollahu i Hutich w Jemenie" –

Sytuacja na Bliskim Wschodzie jest coraz bardziej gorąca... Iran grozi atakami na Izrael... Izrael kontratakuje w Libanie i na Zachodnim Brzegu... lotniskowiec USS Dwight Eisenhower jest nadal obecny na Morzu Czerwonym w pobliżu Izraela... udział USA (w formie wojny ukrytej), stale się powiększa...Niedawno minister spraw zagranicznych Izraela wezwał kraje NATO do wydalenia Turcji z ich grona; po tym, jak prezydent Izraela Erdogan zagroził, że jego kraj może wejść do Izraela.

Wątpliwości co do uczestnictwa Turcji w NATO rosną... nie jest to sporawa prosta gdyż wycofanie się albo wyrzucenie Turcji z NATO, jest procesem politycznym i prawnym z wieloma konsekwencjami...Eksperci zwracają uwagę, że zwłaszcza wobec wyzwań i zagrożeń rosyjskich nie można być pewnym wystąpienia Turcji po stronie sojuszników NATO... Wymusza to na kierujących Sojuszem, dokonanie korekty alternatywnych planów dotyczących reagowania obronnego na zagrożenia na wschodniej flance NATO. Oznacza to konieczność dodania do uwzględnianych dotąd opcji operacyjnych w stosunku do zagrożeń rosyjskich - braku obecności Turcji... Ta niepewność jest wielkim dylematem politycznym, strategicznym i operacyjnym w NATO, w szczególności w kontekście wyzwań w regionie czarnomorskim...

Z racji rangi regionu czarnomorskiego w tamtej części świata, nabiera sensu koncepcja przeniesienia siły, zarówno interwencyjnej jak i obronnej Zachodu, z Turcji na Ukrainę... Rosja chce utrzymać Krym, ze względu na obecność tam baz lotniczych i morskich. Oznacza to możliwość kierowania sił na Bliski Wschód, ale przede wszystkim kontroli Morza Czarnego... Dokładnie z tych samych powodów wspomagana przez USA Ukraina, chce odebrać Krym, Rosji.

Zajęcie Krymu jest (prawdopodobnie) głównym celem zaktywizowania sił ukraińskich w ofensywnych działaniach wobec Rosji, obserwowane w ostatnich tygodniach... Prezydent Żełenski chce pokoju na swoich warunkach, nie do przyjęcia przez Rosję, dlatego wojna będzie chyba trwała aż do osiągnięcia przez USA i Ukrainę zaplanowanych celów.

Znaczy to, że konieczna jest osłona takich działań przez Ukrainę i NATO/USA, przy utrzymaniu warunków proxy war (wojny zastępczej). ... W związku z rosnącymi ofiarami ludzkimi i stratami materialnymi jest niezbędne utrzymanie opinii publicznej w przekonaniu, że jest to wojna Ukrainy i USA o pokój, wolność i demokrację.

Istotna jest reakcja „świata” na kryzys NATO, chociaż można go nazwać „kryzysem tureckim”... Ze względów prestiżowych prawdopodobne jest pozostawanie Turcji w NATO, ale wystąpienie jej z sojuszniczych struktur wojskowych. Byłoby to pójście drogą Francji de Gaulle, która przez ponad 40 lat była poza zintegrowanymi strukturami wojskowymi, pozostając członkiem politycznym NATO. Wielu ekspertów sądzi, że taki scenariusz „częściowego sojusznika” jest chyba najbardziej prawdopodobny... Byłby on też zarówno dla Turcji, jak i dla NATO najłagodniejszym z negatywnych następstw obecnego kryzysu.

Nie wyklucza to jednak konieczności umacniania wpływów Ukrainy w regionie Morza Czarnego.

(Źródła - Wikipedia; doniesienia AI, Reuters; Defence24; Pulaski Policy Papers; www.nato.int ; The Times of israel...)