Na tytułowe pytanie odpowiadają różne znaczenia słowa "nauka", które ludziom się mieszają. Niektóre z tych znaczeń nie są sympatyczne, jak sami zobaczycie.
Nauka – synonimy i znaczenia
1. Doświadczenie, konsekwencje lub kara; częściej w zdrobnieniu „nauczka” – skutek jakiegoś zdarzenia, zwiększający mądrość człowieka doświadczonego tym zdarzeniem.
2. Nauczanie, doświadczanie (kogoś), dawanie nauczki, manipulacja, karanie… skutkiem nie musi być zwiększenie mądrości - patrz znaczenie 1.
3. Uczenie się, zdobywanie wiedzy, niekoniecznie skutkujące wzrostem mądrości – można uczyć się wiedzy fałszywej.
4. Uczenie (kogoś), przekazywanie wiedzy, dzielenie się doświadczeniem… z intencją zwiększania mądrości ucznia - patrz znaczenie 3.
5. Prawdziwa nauka, wiedza prawdziwa, prawda, dyscyplina naukowa, źródło mądrości – dawna dyscyplina filozofii, która w perspektywie historycznej dojrzała (najważniejsze kryterium dojrzałości – wspólna dla wszystkich szkół baza aksjomatów, co nie wyklucza, że każda szkoła może mieć własne dodatkowe aksjomaty) i awansowała do rangi dyscypliny naukowej, tak jak np. (al)chemia czy psychologia. Niektóre dyscypliny filozofii, będące źródłem mądrości, np. etyka, nie chcą przyjąć tego awansu, ale mimo to zaliczane bywają do nauk, patrz znaczenie 10.
6. Zbiór nauk – wszystkie dyscypliny naukowe.
7. W znaczeniu potocznym: dyscyplina wiedzy, niekoniecznie naukowej. Tak rozumiana nauka przeciwstawiana jest sztuce, np. fizjologia medycynie, stomatologia dentystyce, religioznawstwo teologii (końcówka „…ogia” oznacza zwykle naukę – a tu mamy wyjątek, teologia jest sztuką, a nie nauką).
8. Środowisko naukowe: naukowcy, uczeni (przedstawiciele dyscyplin nienaukowych, np. ekonomii) oraz przedstawiciele sztuk bazujących na dyscyplinach naukowych, np. lekarze.
9. Środowisko naukowe wraz z instytucjami – do nauki tak rozumianej zaliczani są także instytucje uprawiające niektóre dyscypliny nienaukowe. Tak rozumiana nauka przeciwstawiana jest edukacji, czyli nie obejmuje naukowców nauczających nauki na poziomie podstawowym i średnim.
10. Metoda naukowa, naukowość, rzetelność, ścisłość, zasady: uczciwość, matematyka (z logiką), obserwacje, eksperymenty, powtarzalność, weryfikowalność… Zwykle perspektywa historyczna (patrz znaczenie 5.) zawiera kryterium metody naukowej – awans dyscypliny następuje po spełnieniu zasad (kryteriów) metody naukowej.
11. Definicja dodatkowa: Nauka ścisła – dyscyplina naukowa spełniająca ostrzejsze kryteria metody naukowej, np. falsyfikowalność, wykluczenie introspekcji… niż pozostałe dyscypliny naukowe.
Inne tematy w dziale Technologie
